Ιωάννης Γοβατζιδάκης: Από την βουλευτική του αποζημίωση έκανε φιλανθρωπίες

Μια μεγάλη μορφή αλλά τόσο άγνωστη στους νεότερους θα μας απασχολήσει σήμερα. Είναι ο σπουδαίος πολιτικός και ατρόμητος αγωνιστής Ιωάννης Γοβατζιδάκης.

Ένας αγνός πολιτικός, ένας μεγάλος φιλάνθρωπος.

Γεννήθηκε στους Βεδέρους το 1874 και καταγόταν από μεγάλη οικογένεια αγωνιστών. Από τους σημαντικότερους προγόνους του ο Εμμανουήλ Γοβατζιδάκης που ήταν αρχηγός των κρητικών επαναστάσεων (1866-1869).

Αρχικά ασχολήθηκε με το εμπόριο. Οι συνθήκες του καιρού του όμως δεν τον άφηναν για πολύ να ασχοληθεί με τις δουλειές του και την καλοπέρασή του. Η δυστυχία που έπνιγε το Ρέθυμνο, τα πεινασμένα ξυπόλυτα παιδιά, δεν τον άφηναν να ησυχάσει. Πίστευε σε μια αλλαγή πολιτειακών καταστάσεων που θα οδηγήσουν τον τόπο στην ευημερία και στην προκοπή. Και προσπαθούσε να βρει διέξοδο της επαναστατικής του αυτής διάθεσης προς όφελος της πόλης και των κατοίκων.

Ήταν από τα πρώτα μέλη του Γυμναστικού Συλλόγου και όπως αναφέρεται στην εμπεριστατωμένη μελέτη του εκλεκτού μας λόγιου κ. Γιάννη Παπιομύτογλου, διετέλεσε και μέλος του διοικητικού συμβουλίου τη διετία 1900-1902. Αναφέρεται όμως και αργότερα ως μέλος συμβουλίου.

Το 1904 τον βλέπουμε να πρωτοστατεί σε συλλαλητήρια. Αρπάζει και κατεβάζει με θυμό την σημαία της Κρητικής Πολιτείας και ανεβάζει την ελληνική. Ένα χρόνο μετά παίρνει μέρος στην επανάσταση του Θερίσσου. Η συμμετοχή αυτή του στοιχίζει τη σύλληψή του από τους Ρώσους και τη φυλάκισή του.

Εξελέγη για πρώτη φορά πληρεξούσιος Ρεθύμνης το 1912 επί Κρητικής Πολιτείας. Επανεξελέγη μετά τις εκλογές του 1923, στο Ρέθυμνο, το Φεβρουάριο του 1924 με το κόμμα των Φιλελευθέρων εξελέγη το 1928 και επανεξελέγη το 1933. Πέθανε ενώ υπηρετούσε ως εν ενεργεία βουλευτής, το Δεκέμβριο του 1934. Σύμφωνα με το Μητρώο της Βουλής απεβίωσε το Φεβρουάριο του 1934.

Οι θητείες του στην πολιτική δείχνουν και το μεγάλο του ηθικό ανάστημα Σου έδινε την εντύπωση ότι όλοι οι συμπολίτες του ήταν οικογένειά του. Με ιώβειο υπομονή άκουγε τους πάντες, αδιαφορώντας αν του σπαταλούσαν το χρόνο. Ήθελε να ακούει τα προβλήματά τους και να προσπαθεί για την επίλυσή τους, κάτι που ποτέ δεν είναι τόσο εύκολο όσο θα θέλαμε. Ήταν όμως μια παρηγοριά για τους απλούς πολίτες να βρίσκουν την πόρτα του πολιτικού τους εκπροσώπου πάντα ανοικτή. Κι ένα χαμόγελο ζεστό να τους υποδέχεται. Ήταν ο δικός τους άνθρωπος, έτοιμος να τους συμπαρασταθεί με ειλικρίνεια και πάντα με ανιδιοτέλεια, χωρίς ποτέ να ελέγξει τις πολιτικές πεποιθήσεις εκείνου που ζητούσε τη βοήθειά του.

Από τη βουλευτική του αποζημίωση κρατούσε τα απαραίτητα για να ζήσει και τα υπόλοιπα τα έδινε εκεί που υπήρχε ανάγκη. Και δεν ήταν κανένας πλούσιος. Δεν είχε την περιουσία που θα του επέτρεπε αυτές τις αγαθοεργίες. Εκείνος όμως προτιμούσε να στερηθεί για να προσφέρει τη βοήθειά του σε κείνους που την χρειάζονταν. Κι αυτό τον αποζημίωνε. Ζούσε για τον τόπο του και τους ανθρώπους του. Και πόσες φορές από το πενιχρό του βαλάντιο δεν έβγαλε χρήματα για να αποφυλακίσει Ρεθεμνιώτες που είχαν οδηγηθεί στις φυλακές για χρέη. Πόσες οικογένειες, πόσα παιδιά δεν είδαν τη χαρά να επιστρέφει στο φτωχικό τους χάρις στον Ιωάννη Γοβατζιδάκη.

Εκεί που ο φιλάνθρωπος πολιτικός ξεχνούσε και τους τρόπους του και τη ευγένειά του ήταν στις περιπτώσεις που κάποιος απλός άνθρωπος αδικείτο από το σύστημα. Ανεξάρτητα από το πόσο ψηλά ιστάμενος ήταν αυτός που αδικούσε τον εύρισκε μπροστά του θηρίο ανήμερο για το δίκιο και μόνο. Η αδικία εξαγρίωνε τον Γοβατζιδάκη. Και το ήξεραν όλοι αυτό. Ο Γοβατζιδάκης επίσης ποτέ δεν περιορίστηκε στο να δώσει ένα μπιλιετάκι στον ψηφοφόρο του για να εξυπηρετηθεί όπως έκαναν τόσοι και τόσοι πολιτικοί. Από το χέρι έπαιρνε τον ενδιαφερόμενο και πήγαιναν μαζί στην υπηρεσία που θα έδινε λύση στο πρόβλημα. Ήθελε αμέσως να ξέρει ποια θα ήταν η τύχη του αιτήματος κάθε απλού ανθρώπου που ζητούσε την πολιτική του στήριξη γι’ αυτό επιδίωκε να είναι από κοντά.

Κι ενώ πολλές φορές του δόθηκε η ευκαιρία και οι μεγάλοι πειρασμοί δεν έλειψαν, εκείνος προτίμησε να πορεύεται με την βουλευτική του αποζημίωση, χωρίς να αποζητά τον πλούτο, εκμεταλλευόμενος το αξίωμά του. Το θεωρούσε ανέντιμο. Και το ξόρκιζε μετά βδελυγμίας.

Μαρτυρίες αποκαλύπτουν τη μεγάλη του ευαισθησία. Κάποιος Ρεθεμνιώτης αναζητώντας τον στην Αθήνα, έμαθε πως βρισκόταν σε κάποιο νοσοκομείο, στο πλευρό ενός συμπολίτη που δεν είχε οικογένεια. Πέρασε να τον αναζητήσει εκεί, να δει και τον άρρωστο. Μπαίνοντας στο θάλαμο βρίσκει τον Γοβατζιδάκη να κάθεται σε μια γωνιά προσπαθώντας να μένει αθέατος και να κλαίει με λυγμούς. Θρηνούσε τον φίλο του που είχε πεθάνει, αλλά τουλάχιστον βρέθηκε αυτός κοντά του να του κλείσει τα μάτια.

Βουλευτής Ρεθύμνου συνετέλεσε στην ανέγερση πολλών σχολείων. Στο δρόμο της γνώσης έβλεπε μια μελλοντική ανάκαμψη της γονατισμένης από τα δεινά πολιτείας.

Από τις μακροσκελείς νεκρολογίες στον τοπικό τύπο το 1934 εξάγουμε και άλλα συμπεράσματα για την προσωπικότητα του μεγάλου ανδρός. Αλλά και από την προσέλευση προσωπικοτήτων στην κηδεία αντιλαμβανόμαστε τον πλούτο των αισθημάτων που έτρεφαν επώνυμοι και ανώνυμοι για τον σπουδαίο Ρεθεμνιώτη πολιτικό που όπως ήταν επόμενο με τον τρόπο ζωής που ακολουθούσε και την έντονη φιλανθρωπική του δράση πέθανε φτωχός.

Μόλις έγινε γνωστός ο θάνατός του εκείνο το Δεκέμβρη του 1934, στην αρχή όλοι πάγωσαν. Γιατί είχε παρουσιάσει μια καλυτέρευση η υγεία του και όλοι πίστεψαν -ήθελαν να πιστέψουν- ότι ο καλός τους φίλος θα ξεγελούσε το χάρο. Ήταν όμως μια αναλαμπή και αμέσως μετά ακολούθησε το μοιραίο.

Μεσημέρι έφτασε στα Χανιά ο Ελευθέριος Βενιζέλος και αμέσως ξεκίνησε για το Ρέθυμνο. Μπαίνοντας στο σπίτι του νεκρού φίλου και συναγωνιστή του συλλυπήθηκε τα αδέλφια και τους άλλους συγγενείς κι έπειτα κάθισε σιωπηλός κοντά στο φέρετρο μέχρι την ώρα της κηδείας που ακολούθησε πεζός. Η συγκίνηση του Εθνάρχη έδειχνε πόσο εκτιμούσε τον Γοβατζιδάκη. Ήρθαν κι άλλοι στην κηδεία του. Ο γενικός γραμματέας της Γενικής Διοίκησης Κρήτης Εμμανουήλ Παπαδογιάννης, ο δήμαρχος Χανίων Ιωάννης Μουντάκης, ο ιδρυτής της εφημερίδας των Χανίων «Βήμα του Λαού» Μαριδάκης κ.α.

Αργά το μεσημέρι ξεκίνησε η νεκρώσιμη πομπή. Πάνω από πενήντα στεφάνια προηγούντο και ακολουθούσαν η μουσική του δήμου, τα εξαπτέρυγα, ο Μητροπολίτης Τιμόθεος με όλο τον ιερό κλήρο από το Ρέθυμνο και τα γύρω χωριά. Το φέρετρο κρατούσαν απλοί άνθρωποι του λαού, όπως θα το ήθελε ο λαοφιλής νεκρός, και ακολουθούσαν ο Βενιζέλος και οι συγγενείς. Με κατάνυξη εψάλη η νεκρώσιμη ακολουθία και ακολούθησαν επικήδειοι από τους Εμμανουήλ Τσιριμονάκη, δικηγόρο, Νικόλαο Ανδρουλιδάκη, δικηγόρο -πολιτευτή, Ιωάννη Μουντάκη δήμαρχο Χανίων, Εμμανουήλ Παπαδογιάννη Γενικό γραμματέα της Γενικής Διοίκησης Κρήτης και Ευάγγελο Δρανδάκη δικηγόρο και πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου Ρεθύμνου.

Η ψυχή του Γοβατζιδάκη όμως θα είχε γεμίζει αγαλλίαση, καθώς την επομένη του θανάτου του ξεκίνησαν δωρεές σε ευαγή ιδρύματα. Και κείνα τα Χριστούγεννα αρκετοί φτωχοί θα έκαναν γιορτές χάρις στις δωρεές εις μνήμην του υπέροχου εκείνου ανθρώπου.