Το Ρέθυμνο κατά ευτυχή συγκυρία, συνεχίζοντας τη γνωστή παράδοση, ευτύχησε να γεννήσει μια πλειάδα διακεκριμένων εκπαιδευτικών με έμφυτη προδιάθεση στα Γράμματα. Μεταξύ αυτών ενδεικτικά θα ανέφερα τον Κώστα Απανωμεριτάκη, την Ειρήνη Μπριλάκη – Καβακοπούλου με ποιήματα, τον Ανδρέα Σταυρουλάκη και Εμμ. Βιβυλάκη με ιστορικά και κοινωνικά δοκίμια κ.λπ.
Ο αείποτε δραστήριος, ευσυνείδητος εκπαιδευτικός Κώστας Μυγιάκης διακατεχόμενος από αγάπη για την πατρίδα και ταγμένος ολόθερμα ως θεράπων της ιστορικής μνήμης, έρχεται από καιρού εις καιρόν στο προσκήνιο και μας εντυπωσιάζει με μιαν ενδελεχή έρευνα στην ιστοριογραφία.
Λίαν επιμελημένες οι παρουσιάσεις των κειμένων, στις οποίες δίδει εμφατικά απαιτητικές απαντήσεις σε εύστοχα ερωτήματα.
Δεύτερο θετικό γνώρισμα του συγγραφέα είναι η διεξοδική όσο και πειστική εις το έπακρον ιστορική τεκμηρίωση. Ο Κ. Μυγιάκης βασίζεται σε αδιάσειστες αποδείξεις, έγκυρα στοιχεία και σε σαφείς αναφορές.
Όμως ένα έμφυτο, πηγαίο χάρισμα ορθοεπούς αρθρώσεως εκφοράς και εκφωνήσεως του λόγου, εκείνη η articulation, η ευκρίνεια και ευφωνία είναι που προσδίδει στις ομιλίες του Κ. Μυγιάκη ένα ύφος ξεχωριστό και ελκυστικό.
Με το πρόσφατο συγγραφικό εγχείρημα ο Κ. Μυγιάκης αναδεικνύει την εμβληματική προσωπικότητα του Καποδίστρια ενός ασυνήθιστου φαινομένου στην ελληνική ιστορία που ξεπερνά τα ανθρώπινα μέτρα.
Η αγάπη του Καποδίστρια για την πατρίδα ήταν τόση ώστε παρά τις πλουσιοπάροχες απολαβές στη Ρωσία και παρά το δυσμενές κλίμα και τις δυσχέρειες τις οποίες ήταν βέβαιος ότι θα συναντήσει στη μικρή Ελλάδα, απεφάσισε να κατέλθει. Και όντως συνάντησε μόνον την εσχάτη πενία και την εξαθλίωση. Πριν αναχωρήσει επισκέφθηκε διαφόρους πρωτευούσας της Ευρώπης και τείνων την χείραν ως επαίτης συνέλεξε 300.000 φράγκα υπέρ του δημοσίου ταμείου της χώρας. Παρήγγειλε εξ’ άλλου στην Αγγλία ένα σεβαστό αριθμό φορτίων γεωμήλων (πατατών).
Ο Καποδίστριας βρήκε την Ελλάδα σε κατάσταση οικτρά. Οι ληστοσυμμορίες αφάνιζαν τη χώρα. Παντού βασίλευε η αναρχία και η χώρα βρισκόταν μέσα σ’ ένα χάος, στο χείλος της αβύσσου! Εκείνη όμως η αυθόρμητη και ανεκτίμητη προσφορά του που συγκινεί και συγκλονίζει, είναι η αυταπάρνηση και αφιλοκέρδεια, να υποθηκεύσει τα κτήματά του στην Κέρκυρα και όλη την ανυπολόγιστης αξίας περιουσία του, για να προμηθευθεί δύο σιτοφορτία χάριν των πεινώντων Ελλήνων. Πολύ σημαντική επίσης η απόφαση, να μη δεχθεί από τη Ρωσία της επιχορήγηση των 60.000 φράγκων, για να μην παρεξηγηθεί ως ενεργούμενο υποχείριο της Ρωσίας υπό των άλλων δυνάμεων. Αλλά και πέραν τούτου όταν ο καλός του φίλος ο Γέρος του Μοριά πρότεινε στην εθνοσυνέλευση του Άργους, να του δοθεί άλλη επιχορήγηση 100 χιλιάδων φοινίκων ο κυβερνήτης αρνήθηκε να τις λάβει, για να μην επιβαρύνει το πενιχρό προϋπολογισμό της χώρας.
Ο Κώστας Μυγιάκης με τις αλλεπάλληλες ομιλίες και τις αποκαλυπτικές, ουσιώδεις ιστορικές πτυχές προσφέρει στην κοινωνία μιαν υπηρεσία όχι απλά και μόνον αξιόλογη αλλά και πολύτιμη και ανεκτίμητη. Του αξίζει κάθε τιμή.
Ο συγγραφέας υπηρέτησε επί σειράν ετών στο δημόσιο και υπήρξε ο ευδόκιμος εκπαιδευτικός, και τούτο γιατί είχε επίγνωση ότι τα παιδιά κλείνουν τ’ αυτιά τους στις συμβουλές κι ανοίγουν τα αυτιά τους στα παραδείγματα. Η διδασκαλία του υπήρξε υποδειγματική και έμπρακτη και όπως αναφέρει ο μεγάλος Pestalozi «με καταπολέμηση της μηχανικής εκμάθησης γνώσεων και αναπτύξεως αυτενέργειας και παρατηρητικότητας». Σήμερα ο Κ. Μυγιάκης συναριθμείται ως ένας μεταξύ των ειδημόνων ιστορικών, οι οποίοι όχι απλά και μόνον προσεγγίζουν αλλά ερευνούν, ανασύρουν, τεκμηριώνουν, διασταυρώνουν γεγονότα και καταστάσεις και τελικά αποφαίνονται υπεύθυνα urbi et orbi. Ο Κώστας Μυγιάκης είναι ο έγκυρος ιστορικός, ο οποίος επισημαίνει εμφατικά τα ουσιώδη στοιχεία, καλύπτει το θέμα από όλες τις πλευρές και όλες τις παραμέτρους, ολιστικά και σφαιρικά (γαλλ. Global)
Η ευγένεια, η προσήνεια, η απλότης και η απουσία πάσης επάρσεως, υπεροψίας και αυταρέσκειας, που θα ήταν εν πολλοίς δικαιολογημένη, αναδεικνύουν έτι περαιτέρω το διανοούμενο ενός ποιοτικού επιπέδου.
Θα ήταν ευχής έργον να ενδιαφερθούν και άλλοι πολιτιστικοί φορείς και δυναμικοί τοπικοί παράγοντες όπως το Λύκειο, ώστε να ακουστούν αυτές οι περιεκτικές, μορφωτικές ομιλίες και σε μεγάλες κοινότητες του νομού (Ανώγεια, Σπήλι, Αργυρούπολη. Φουρφουρά, Πέραμα κ.λπ.).
Και κλείνω το σημείωμα με το λεχθέν από τον άλλοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας αείμνηστο Κωνσταντίνο Τσάτσο: «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έκανε την Ελλάδα μεγάλη, όμως ο Καποδίστριας «έκαμε» την Ελλάδα. Τούτο μαρτυρεί η καθαρότητα των πράξεών του και το άμεμπτο και άσπιλο, υψηλό πολιτικό του ήθος, όσον και αν η κακοβουλία θέλει να αμαυρώσει την προσωπικότητα του».
