Το δημοτικό τραγούδι της Κρήτης (ο τίτλος ριζίτικο θεωρείται μεταγενέστερος), έχει μια μακραίωνη ιστορία και σήμερα παραμένει ότι πιο αυθεντικό υπάρχει στην μουσική μας παράδοση. Ονομάστηκε ριζίτικο και καθιερώθηκε με αυτό το όνομα, διότι τα τραγούδια αυτά δημιουργήθηκαν και τραγουδήθηκαν στα χωριά της ρίζας του ορεινού όγκου κυρίως του Νομού Χανίων χωρίς να αποκλείονται οι άλλοι νομοί. Ορεσίβιοι Κρητικοί έκαναν τραγούδι διάφορα θέματα της ζωής όπως η χαρά, ο πόνος, ο έρωτας, οι οικογενειακοί και φιλικοί δεσμοί, η φιλοπατρία, η ξενιτειά και πολλά άλλα, τα οποία τραγουδούσαν είτε μόνοι τους στα βουνά είτε με παρέα σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως πολλά ριζίτικα τραγούδια είχαν αλληγορικό χαρακτήρα και μετέφεραν μηνύματα στην μακρόχρονη κατοχή της Κρήτης από τους κατακτητές. Ένας από τους γνήσιους και βιωματικούς εκφραστές του ριζίτικου τραγουδιού υπήρξε ο Ιωάννης Τζιγκουνάκης (Γριβογιάννης) (1931 – 2000) γιος του Γεωργίου Τζιγκουνάκη από τον Τζιτζιφέ Αποκορώνου και της Ευαγγελίας Σταματάκη από την Αγία Ειρήνη Ρεθύμνου. Υπήρξε από μικρός λάτρης του ριζίτικου και της κρητικής αυθεντικής συντροφιάς ακολουθώντας τα «πρεπά» δηλαδή τα έθιμα όπως τα έμαθε από τους παλαιότερους και ιδιαίτερα τον πατέρα του και με την στεντόρεια φωνή του τα απέδιδε μοναδικά.
Όπως αναφέρει η κόρη του Χαρούλα Τζιγκουνάκη – Πετρογλάκη (σπουδαία και βραβευμένη στιχουργός), αισθάνεται βαριά κληρονομιά, διότι της δίδαξε μαζί με την μητέρα της πολλά πράγματα για τις αξίες της ζωής, για την παράδοση, τα ήθη και έθιμα της Κρήτης, τα οποία προσπαθεί να τηρεί και να μεταδώσει στα παιδιά της. Το 1998 μαζί με τους καταξιωμένους στο είδος, Γιώργη Μίχελα από τον Σέμπρωνα Κυδωνίας, τον Μανώλη Νικολούδη από το Μελιδόνι Αποκορώνου, τον Χαράλαμπο Ραλλάκη από τα Πεμόνια Αποκορώνου, τον Γιώργη Σταυρουλάκη από την Καϊνα Αποκορώνου και τον Θοδωρή Φραγγεδάκη από τα Καράνου Κυδωνίας, συγκέντρωσαν και ταξινόμησαν σε σκοπούς πολλά τραγούδια, τα οποία συμπεριλήφθησαν στο βιβλίο «Οι θύμησες ενός Ριζίτη».
Το επόμενο διάστημα ο Γριβογιάννης όπως ήταν το παρανόμι του αρρώστησε και πριν πεθάνει είπε στον Θοδωρή Φραγγεδάκη ότι έχει αφήσει σημειώσεις στην κόρη του την Χαρούλα για να γίνουν κάποιες απαραίτητες διορθώσεις σε επόμενη έκδοση. Η επιθυμία του πραγματοποιήθηκε και την Κυριακή στις 9 Αυγούστου, παρουσιάστηκε στον Τζιτζιφέ το υπέροχο και πολύτιμο αυτό βιβλίο με τραγούδια που διέσωσε ο Γριβογιάννης παραδίδοντας στις νεότερες γενιές ένα μεγάλο δώρο. Η κόρη του συγκινημένη καλωσόρισε τον κόσμο που τίμησαν τη μνήμη του πατέρα της λέγοντας:
Ένα σγουρό βασιλικό μιαν αγκαλιά θα κάνω
γιατί θωρώ τσι φίλους μας στα φύλλα του απάνω.
Θα το φωνάξω ν’ ακουστεί στην Κρήτη πέρα ως πέρα
Περήφανους μας έκανες αθάνατε πατέρα.
Το βιβλίο παρουσίασε ο Θρασύβουλος Τσουχλαράκης που εντυπωσίασε με την γλαφυρότητα και την επιστημονική του ανάλυση στην ιστορία του ριζίτικου τραγουδιού, ενώ μίλησαν επίσης ο Θοδωρής Φραγγεδάκης (βαθύς γνώστης του ριζίτικου) και ο Νίκος Αποστολάκης (πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Σελίνου και ιδρυτής ομάδας ριζίτικου) οι οποίοι συγκίνησαν το κοινό με την γλώσσα της κρητικής ψυχής και τις μαρτυρίες τους.
Τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διατεθούν στο πρόγραμμα «κατ’ οίκον βοήθεια» του ιδρύματος Αγία Σοφία και στην γενέτειρα του Γριβογιάννη τον Τζιτζιφέ που τόσο αγάπησε. Την εκδήλωση κάλυψε τηλεοπτικά το Χανιά TV, ενώ ο ιδιοκτήτης του Πατακοστελής απεύθυνε χαιρετισμό και τόνισε την ανάγκη τέτοιων σεμνών εκδηλώσεων.
Το βιβλίο δεν υπάρχει στα βιβλιοπωλεία, μπορεί όμως όποιος ενδιαφέρεται να επικοινωνήσει με την κυρία Χαρούλα Τζιγκουνάκη – Πετρογλάκη στο 28210 45845.
Κλείνοντας αφιερώνω μια μαντινάδα σε όλους που συνεχίζουν την παράδοση των ριζίτικων τραγουδιών μεταδίδοντάς τα στις νεότερες γενιές που πρέπει να πούμε ότι ενδιαφέρονται και συμμετέχουν σε ομάδες, παρά την επιδρομή της αλλοίωσης της παράδοσής μας που επιχειρείται.
«Δακρύζουνε και τα βουνά π’ ακούνε τη φωνή σας
να τραγουδά ριζίτικα όπως οι πρόγονοί σας».
* Γιώργης Σηφάκης (Σιμισακογιώργης)
