«Κάνανε τα χωριά μας νεκροταφεία…»
Η τελευταία στάση του τηλεοπτικού συνεργείου του Νίκου Σαράντου στα χωριά του μαρτυρίου στο Αμάρι, έγινε χθες στο Γερακάρι με τους 52 νεκρούς στις εκτελέσεις και στο ολοκαύτωμα που ακολούθησε. «Κάνανε τα χωριά μας νεκροταφεία και δεν άκουγες παρά μόνο μοιρολόγια και κατάρες», έλεγαν στις συγκλονιστικές περιγραφές τους άνθρωποι που είδαν μπροστά στα μάτια τους τις αγριότητες των Γερμανών στις 22 Αυγούστου του 1944, κατά τις μαζικές εκτελέσεις των 161 αθώων κατοίκων και στην ισοπέδωση που ακολούθησε στα οκτώ χωριά του «Κέντρους».
«Ότι ήταν στη ζωή το θανάτωναν», έλεγαν με ανατριχίλα εκείνοι που τα πυρά των ναζί τους πήραν τον πατέρα και άλλους στενούς συγγενείς. «Ήταν τόσο μεγάλο το μίσος τους», συμπλήρωναν, που «μετά τις εκτελέσεις τους έκαιγαν και έβαζαν φωτιά και δυναμίτες στα σπίτια μας και τα έκαναν ερείπια». Για τον μαρτυρικό θάνατο του ιερομόναχου εφημερίου των Βρυσών Συμεών Δρετουλάκη, αφηγήθηκε ο Κώστας Σταματάκης «ότι οι σφαίρες δεν τον χτυπούσαν και τον έσφαξαν με τσεκούρι…».
Λήψεις έξι ωρών
Τα γυρίσματα του δεύτερου ιστορικού ντοκιμαντέρ των δημοσιογράφων Γιάννη Κανελλάκη και Μανόλη Παντινάκη, πραγματοποιήθηκαν χθες στους οικισμούς Βρύσες, στον Σμιλέ και στους Γουργούθους που έπαψαν να κατοικούνται, στο Καρδάκι και στο Γερακάρι και στην κάμερα μίλησαν οι Νίκος Φουντεδάκης, Κώστας Σταματάκης, Στέλιος Κατσαντώνης που ήταν και ο τελευταίος που… έκλεισε την πόρτα στους έρημους Γουργούθους, η Μαρία Γιαννακάκη-Μπίθα και η Δέσποινα Χειμωνάκη-Κοντούλη…
«Η αναγνώριση των ανθρώπων μας από τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους, μόλις έφυγαν οι φονιάδες, ήταν στ’ αλήθεια μια δύσκολη και σκληρή υπόθεση. Άλλες, βλέποντας τα παραμορφωμένα πτώματα, γνώριζαν τους δικούς τους από τις βέρες, άλλοι από ένα κομμάτι ρούχο που δεν είχε καεί, άλλοι από τα δόντια τους και άλλοι από ένα σημάδι στο σώμα τους. Εμείς ζήσαμε την προσφυγιά, κάποιες οικογένειες για πολλές μέρες, άλλες για μήνες ακόμα και χρόνια κι όταν γυρίσαμε στα χωριά είδαμε μόνο μαύρο και ερείπια. Άντε τώρα εσύ να ξαναβάλεις μπροστά τη ζωή σου…».
Οι λήψεις στα οκτώ χωριά του «Κέντρους» έχουν διάρκεια περίπου έξι ωρών και μετά την επεξεργασία και την προσθήκη αρχειακού υλικού στα στούντιο της Αθήνας θα μονταριστεί σε φιλμ περίπου 45-50 λεπτών για προβολή…
