Των ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΕΛΑΝΤΑΚΗ-ΓΙΩΡΓΗ ΜΑΥΡΟΤΣΟΥΠΑΚΗ
Ο χώρος της εκπαίδευσης στην πατρίδα μας ταλανίζεται από πολλά προβλήματα, που έχουν σχέση με τη λειτουργία των σχολείων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, με τα προγράμματα, με τα διαθέσιμα κονδύλια, με τις εξετάσεις, με την επάρκεια των εκπαιδευτικών και διάφορα άλλα… Ευθύνες γι’ αυτά καταλογίζονται συνήθως στην Πολιτεία, στους εκπαιδευτικούς φορείς, στους διδάσκοντες, κάποτε και στους διδασκόμενους. Στην κοινωνία υπάρχει μια μόνιμη αίσθηση ότι η εκπαίδευση υστερεί και ότι δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις απαιτήσεις των σύγχρονων καιρών.
Στο δεδομένο αυτό υπάρχουν εξαιρέσεις με δραστηριότητες που δεν θα πούμε ότι επιβεβαιώνουν τον κανόνα, αλλά αντίθετα δείχνουν ένα διαφορετικό δρόμο, σηματοδοτούν μια διαφορετική εκπαιδευτική κατεύθυνση και εκπέμπουν ελπιδοφόρα μηνύματα. Τις χαρακτηρίζουν συνήθως η καινοτόμος αντίληψη, οι σύγχρονες εκπαιδευτικές και ερευνητικές μέθοδοι, η αφοσίωση και η εργατικότητα των ανθρώπων που τις υπηρετούν. Συχνά ο κοινωνικός περίγυρος αγνοεί τα παραπάνω, είτε λόγω των διαφορετικών προτεραιοτήτων που τον απασχολούν, είτε λόγω της προτεραιότητας που δίνουν στο έργο τους οι ασχολούμενοι και όχι στην επιδεικτική προβολή του.
Η πόλη μας, το Ρέθυμνο, είναι εδώ και λίγα χρόνια το κέντρο μιας ερευνητικής προσπάθειας με προδιαγραφές και όρους λειτουργίας ανωτάτου επιπέδου, με επιστημονικούς στόχους που ανταποκρίνονται σε κρίσιμες σύγχρονες ανάγκες, με εξοπλισμό εξελιγμένων προδιαγραφών και με προσωπικό υψηλών προσόντων. Αναφερόμαστε στο Κέντρο Φυσικής Πλάσματος και Laser, με τις δραστηριότητες του οποίου το ΤΕΙ Κρήτης συμμετέχει στο πρόγραμμα Hipper.
Το ΤΕΙ Κρήτης, επιβεβαιώνοντας την αξιολόγηση ότι είναι ένα από τα καλύτερα της χώρας ως προς το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αλλά και ως προς τις ερευνητικές δραστηριότητες, συμμετέχει σε ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα για την ανάπτυξη υποδομών έρευνας παγκόσμιας σημασίας. Πρόκειται για το πρόγραμμα HiPER (High Power Experimental Research Facility) που αφορά στην πυρηνική σύντηξη ταχείας ανάφλεξης με χρήση Laser. Τελικός στόχος είναι να αποδειχτεί η δυνατότητα παραγωγής ενέργειας και να κατασκευαστεί πιλοτικός πυρηνικός αντιδραστήρας σύντηξης. Όταν ο στόχος επιτευχθεί θα είναι μια επανάσταση στην παραγωγή καθαρής και απεριόριστης ενέργειας
Επιστημονικός φορέας αυτής της προσπάθειας είναι το Κέντρο Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ του ΤΕΙ Κρήτης, που εδρεύει στο Ρέθυμνο, στα Τρία Μοναστήρια, σε ένα ερευνητικό κέντρο εγκατεστημένο σε κτιριακό συγκρότημα ειδικών κατασκευαστικών προτύπων, ώστε να φιλοξενήσει κορυφαίο εξοπλισμό συστημάτων Laser διεθνούς επιπέδου. Την ευθύνη και την εποπτεία του έχει άριστα καταρτισμένο πάνω στα συγκεκριμένα συστήματα, επιστημονικό προσωπικό. Το Εργαστήριο Laser έχει ήδη ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο, ελέγχεται η πρόοδος των εργασιών του και ενισχύεται ανάλογα. Σήμερα απασχολεί 30 εξειδικευμένους νέους επιστήμονες (φυσικούς, χημικούς, μηχανικούς, τεχνολόγους) και στόχος του είναι η παραγωγή ενέργειας με αντιγραφή προτύπων από την ίδια τη φύση, όπως το γεγονός της ένωσης 2 πυρήνων υδρογόνου στο εσωτερικό του ήλιου με σύντηξη και της δημιουργίας του στοιχείου Ήλιον με ταυτόχρονη έκλυση τεράστιας ποσότητας ενέργειας. Η ενέργεια αυτή που παράγεται με πρώτη ύλη το νερό είναι απαλλαγμένη από ρυπογόνες καύσεις.
Επικεφαλής είναι οι Ρεθύμνιοι καθηγητές, Νεκτάριος Παπαδογιάννης, Κυματικής Φυσικής και Μιχάλης Ταταράκης, Οπτοηλεκτρονικής και Λέιζερ.
Το νέο σύστημα Laser, από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, κοστίζει 1,2 εκ. ευρώ, χρηματοδοτήθηκε μέσω ΕΣΠΑ και χρησιμοποιείται σε μια πρωτοποριακή επιστημονική προσπάθεια, που εκτός των άλλων αποδίδει μεγάλη επιστημονική αίγλη και στον τόπο που τη φιλοξενεί, το Ρέθυμνο. Η περιφερειακή ευρωπαϊκή εγκατάσταση για τη σύντηξη υδρογόνου βάζει το Ρέθυμνο στον επιστημονικό χάρτη της έρευνας στις θετικές επιστήμες και αυξάνει το επιστημονικό κύρος της χώρας. Το Ρέθυμνο, μέσω του εργαστηρίου, θα γίνει εξειδικευμένο ευρωπαϊκό κέντρο αναφοράς, όπου Ευρωπαίοι Επιστήμονες, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές θα έρχονται στο Ρέθυμνο για να κάνουν πειράματα και να εκπαιδευτούν.
Μια ανακοίνωση στον τοπικό τύπο μας προσκάλεσε να βρεθούμε στα Τρία Μοναστήρια στο Κέντρο Φυσικής Πλάσματος και Laser. Η ανακοίνωση -πρόσκληση ήταν από το Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ), που για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά διοργανώνει προαιρετικά μαθήματα για όσους μαθητές Λυκείου διακρίνονται στις Φυσικές επιστήμες.
Εμψυχωτές -καθηγητές σ’ αυτό το πρόγραμμα ήταν ο υπεύθυνος του ΕΚΦΕ Μιλτιάδης Τσίγκρης και οι συνεργάτες του. Το πρόγραμμα στηρίζεται από τον Δήμο Ρεθύμνου (υπεύθυνος ο Γεωργαλής Γιώργος).
Στα Τρία Μοναστήρια η ΕΓΣΡ παραχώρησε πριν από δέκα χρόνια οικοπεδικό χώρο και αίθουσες, στις οποίες ξεκίνησαν την πειραματική λειτουργία του εργαστηρίου οι φωτισμένοι συμπολίτες φυσικοί Παπαδογιάννης Νεκτάριος και Ταταράκης Μιχάλης. Όταν προχώρησαν την προσπάθειά τους, με μύριες όσες δυσκολίες και είχαν χειροπιαστά αποτελέσματα, απευθύνθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία, αφού έκαμε εξονυχιστικούς ελέγχους, έδωσε τα απαραίτητα κονδύλια για να χτιστεί από τα θεμέλια και με ειδικές προδιαγραφές το σημερινό κτίριο, που τώρα κοσμεί τα Τρία Μοναστήρια και έχει εξοπλιστεί με τα απαιτούμενα τεχνολογικά -επιστημονικά εργαλεία, ώστε να δώσει τους αναμενόμενους επιστημονικούς καρπούς.
Γι’ αυτό το πειραματικό εγχείρημα μας ενημέρωσε λεπτομερώς ο κ. Νεκτάριος Παπαδογιάννης και μετά, αφού ντυθήκαμε με ειδικές προστατευτικές στολές, ξεναγηθήκαμε στα ενδότερα των ένδον του Εργαστηρίου, το οποίο είναι γνωστό στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, αλλά οι Ρεθυμνιώτες σχεδόν αγνοούμε την ύπαρξή του.
Η ενημέρωση της κοινής γνώμης και η ηθική στήριξη αυτού του εγχειρήματος, με την τόσο μεγάλη επιστημονική αλλά και μελλοντικά πρακτική σημασία, θεωρούμε ότι είναι ένα επιπλέον κίνητρο για εκείνους που ηγήθηκαν αυτής της προσπάθειας και για εκείνους που την υπηρετούν. Μια προσπάθεια που στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί να λειτουργήσει παραδειγματικά από πολλές απόψεις.