…Για να θυμόμαστε πάντα…
KAΛΛΙΡΡΟΗ ΣΙΓΑΝΟΥ-ΠΑΡΡΕΝ
Χωμένο βαθειά στην αγκαλιά του Ψηλορείτη είναι το χωριό Πλατάνια Αμαρίου. Ευλογημένος τόπος και το Αμάρι! Πλούσιος σε πανάρχαια μα και πρόσφατη Ιστορία, άξιος να καυχιέται πως μπορεί να γεννά εξαίρετες, σπάνιες προσωπικότητες ικανές να σημαδέψουν ανεξίτηλα τούτη την πολύπαθη, ιερή γη όχι μόνο της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας μας ολόκληρης.
Η Καλλιρρόη Σιγανού-Παρρέν, αυτή η υπέροχη και μοναδική Πλατανιανή ψυχή, είναι μία από αυτές και ο γενέθλιος τόπος της με τον Δήμο Αμαρίου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πλατανίων οργανωτές, την θυμήθηκε και πάλι την περασμένη Κυριακή με σέβας, αγάπη και τιμή.
Αμέσως μετά από τον Εσπερινό της Παναγίας, όλοι, χωριανοί και επισκέπτες, κυριολεκτικά πλήθος κόσμου, κατευθύνθηκαν προς τον χώρο της προτομής της, εκεί στην άκρη του χωριού όπου έγινε τρισάγιο στην μνήμη της και κατετέθησαν στεφάνια από τον δήμαρχο Αμαρίου κ. Παντελής Μουρτζανό, την πρόεδρο του Λυκείου των Ελληνίδων Ρεθύμνης κυρία Φ. Βαλαρή, τον κ. Τίτο Σιγανό εκ μέρους της οικογενείας των Σιγανών και τον πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Πλατανίων κ. Κώστα Λίτινα. Ο παπά Σταύρος Λίτινας, ο δραστήριος και ικανός ιερέας του χωριού, είπε δυο λόγια εκφράζοντας ταυτόχρονα την απορία: «..αν ζούσε σήμερα η Καλλιρρόη τι θα έλεγε άραγε για την κατάσταση της πολυαγαπημένης της πατρίδας;…», ενώ νέοι και νέες του Λυκείου των Ελληνίδων με Κρητικές και Ηπειρώτικες φορεσιές, πλαισίωναν την εκδήλωση.
Κατόπιν στην πλατεία, στην είσοδο του χωριού η πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων μίλησε με θέμα:
«Καλλιρρόη Σιγανού-Παρρέν: Μπροστάρισσα-Δημιουργός».
Η κυρία Βαλαρή με τον άμεσο και εκφραστικό της τρόπο είπε τα εξής:
«…και λέει ο ποιητής ο Γιάννης μας ο Ρίτσος…
Αυτά που χάθηκαν, αυτά που δεν ήρθαν, μην τα κλαίς. Αυτά που τα ‘χες και δεν τα ‘δωσες, κλάφτα!
…και σήμερα έχω τη μεγάλη τιμή να μιλήσω για έναν άνθρωπο που τα έδωσε όλα, όλα τα χαρίσματα της ψυχής, του νου και της καρδιάς στον συνάνθρωπο και στην πατρίδα μας την Ελλάδα μας!
Η Καλλιρρόη Σιγανού-Παρρέν δεν ήταν μια συνηθισμένη γυναίκα του 19ου αιώνα. Δεν θα ήταν καν μια συνηθισμένη γυναίκα τούτου εδώ του αιώνα που φαντάζει υψηλός και υπερήφανος για την αριστοτεχνική Τεχνολογία του για την άριστα οργανωμένη Τεχνοκρατία του, για τη μισάνθρωπη, αριθμοκεντρική χρηματοοικονομική του τακτική και για τα ταχύτατα συστήματα εφαρμογών όλων αυτών, αγνοώντας κυνικά και με απίστευτη αλαζονεία τα ανατριχιαστικά αποτελέσματα που όλα αυτά έχουν πάνω στην ανθρωπότητα, αυξάνοντας τον ανθρώπινο πόνο, προκαλώντας την ηθική και υλική εξαθλίωση ολόκληρων λαών, την ισοπέδωση πανάρχαιων πολιτισμών, τη θεαματική κατάρρευση των διαχρονικών αξιών που μόνον αυτές κρατούν όρθιο τον Άνθρωπο με κάποιο μέτρο αξιοπρέπειας. Σίγουρα! Και σήμερα σε τούτους τους αδυσώπητους, αναίσχυντους απάνθρωπους καιρούς, η Καλλιρρόη με την ακλόνητη Πίστη της στον Άνθρωπο, στον Θεό και στο Αθάνατο Ελληνικό Πνεύμα, δεν θα ήταν καθόλου μια συνηθισμένη γυναίκα. Πώς θα μας φάνταζε άραγε; Αναρωτιέμαι. Εξωπραγματική; Αλλοπρόσαλλη; Επικίνδυνη; Τι πικρίες και τι πληγές θα την πότιζε η σημερινή οδυνηρή πραγματικότητα της πατρίδας μας μα και του κόσμου ολάκερου; Αυτή υπήρξε μια μπροστάρισσα, μια οραματίστρια που διέθεσε όλη της τη δύναμη, ενεργητικότητα και πνευματικότητα με τόλμη και θάρρος, πείσμα και σκληρή δουλειά για να πετύχει την αναγνώριση των δυνατοτήτων της Γυναίκας μέσα στην οικογένεια, αλλά και την κοινωνία με ό,τι αυτό συνεπάγεται και στην προστασία του παιδιού και της ανύπανδρης μητέρας δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση στη διατήρηση της πολιτιστικής μας Ελληνικής κληρονομιάς και παράδοσης. Πάλεψε για τα δικαιώματα μόρφωσης, εργασίας και ψήφου της Γυναίκας εκπροσωπώντας την Ελλάδα σε παγκόσμια συνέδρια το 1889 και το 1891 στην Γαλλία και το 1893 στο Σικάγο, όπου η Αμερικανίδα πρόεδρος του συνεδρίου για τη χειραφέτηση της Γυναίκας την αποκάλεσε Ασπασία της Νεώτερης Ελλάδος, χαρακτηρισμό που η ίδια δεν αποδέχεται. Όμως μιλά με πάθος για την μόλις και εν μέρη απελευθερωμένη πατρίδα της λέγοντας: «Η Ελλάς έπεσεν όταν οι γυναίκες της Ασίας εισήγαγον την ανατολική νωθρότητα και πολυτέλεια. Όταν τη γυναίκα των γραμμάτων και των πολέμων διεδέχθη η γυναίκα της ματαιότητος και των ηδονών…», και συνεχίζει… «…αλλά τι έγινε η υποδουλωθείσα Ελλάς; Εξηφανίσθη; Όχι! Οι γυναίκες της αγρυπνούσαν. Αυτές διετήρησαν τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις σαν πολύτιμες παρακαταθήκες…»
Αυτά τα πίστευε με όλη της την ψυχή η κόρη αυτή της Κρήτης, το γέννημα των Πλατανιών Αμαρίου, μιας Πρωτομαγιάς του 1859. Η Καλλιρρόη πίστευε ακράδαντα και απαρέγκλητα στην ευφυΐα, στις ικανότητες και την ενεργητικότητα της Γυναίκας, της Ελληνίδας Γυναίκας και του καθοριστικού ρόλου που έπρεπε να της δοθεί η δυνατότητα να παίξει στο «γίγνεσθαι» της πατρίδος μας.
Αρσακειάς δασκάλα η ίδια, με υπηρεσία στην Οδησσό και την Αδριανούπολη, μετά από τον γάμο της με τον περίφημο δημοσιογράφο Ιωάννη Παρρέν, ιδρυτή του «Αθηναϊκού Πρακτορείου», γίνεται και με δική του ενθάρρυνση η πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος και εκδίδει μάλιστα και δική της εφημερίδα την «Εφημερίδα των Κυριών», στην αρχή ως Εύα Πρενάρ το 1887. Συνεχίζει με τόλμη αγνοώντας τις ανηλεείς επιθέσεις εναντίον της, στηριζομένη στις υψηλές πωλήσεις (7-8000 τεύχη) και την υποστήριξη πνευματικών ανθρώπων και του συζύγου της με την έκδοση της «Ιστορίας της Γυναικός» που παραλίγο να προκαλέσει και τον αφορισμό της από την εκκλησία.
Ταυτόχρονα παλεύει για την αναβάθμιση των Παρθεναγωγείων και το δικαίωμα της γυναίκας να φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο. Χάρη στις δικές της προσπάθειες το 1890 γίνεται δεκτή η πρώτη φοιτήτρια στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και λίγο αργότερα το 1894 και στο Πολυτεχνείο.
Διαρκώς αρθρογραφεί, δίνει διαλέξεις και τονίζει με κάθε ευκαιρία: «…Το μεγαλείο της Πατρίδος έγκειται στο μεγαλείο των θυγατέρων της…»
Όμως ο επαγγελματικός χώρος παραμένει σχεδόν απρόσιτος στις γυναίκες που παραμένουν χωρίς προστασία της υγείας τους, χωρίς ασφάλεια, με το ελάχιστο ημερομίσθιο, το εξαντλητικό ωράριο (6:00 το πρωί με 11:00 το βράδυ) την παντελή έλλειψη Πρόνοιας κ.τ.λ.
Το 1900 πετυχαίνει και ψηφίζονται οι πρώτοι προστατευτικοί νόμοι για τις εργαζόμενες γυναίκες και τα ανήλικα παιδιά, ενώ αρχίζουν να βελτιώνονται σιγά σιγά οι συνθήκες εργασίας τους.
Το 1890 ιδρύει το Κυριακό σχολειό για αγράμματες εργάτιδες και υπηρέτριες.
Το 1897 διορίζεται η πρώτη γυναίκα ιατρός στις φυλακές, χάρη στην Καλλιρρόη που τώρα αρχίζει τον αγώνα για την ψήφο στην γυναίκα.
Το 1930 ψηφίζεται στη Βουλή το δικαίωμα του εκλέγειν στις γυναίκες και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους στις Δημοτικές εκλογές Θεσσαλονίκης οι γυναίκες ψηφίζουν για πρώτη φορά.
Εκδίδει και παράλληλο μηνιαίο παράρτημα της εφημερίδας της με τίτλο «οικιακή εφημερίς» όπου δίδει πρακτικές συμβουλές και οδηγίες κοπτικής, ραπτικής, μαγειρικής, οικιακής οικονομίας, υγιεινής διατροφής, καλής συμπεριφοράς κι εθιμοτυπίας…
Συγγράφει μελέτες όπως «Η Ιστορία της Γυναικός», βιβλία όπως η «Χειραφετημένη», «Σχολείον της Ασπασίας», «Το Βιβλίον της Αυγής» κ.ά.
Το 1895 ιδρύει με την Ναταλία Σούτσου το «Ασυλο Ανιάτων» και το «Ασυλο της Αγίας Αικατερίνης» για ανύπανδρες μητέρες.
Το 1896 ιδρύει την «Ένωση των Ελληνίδων» με τμήματα Εθνικό, Εκπαιδευτικό, Επαγγελματικό, Οικονομικό, Υγιεινής και Νοσηλείας, Φιλολογικό, Καλλιτεχνικό και Φιλανθρωπικό.
Στον Πόλεμο του 1897 οργάνωσε Νοσοκομείο στην Αθήνα και πλωτές νοσηλευτικές μονάδες. Τότε ήταν που το κράτος κατάλαβε την αξία των Σχολών Νοσηλείας απ’ όπου ξεπήδησε το ΠΙΚΠΑ κ.ά.
Το 1911 ιδρύει το Λύκειο των Ελληνίδων με σκοπό να στηρίξει τη μητέρα, το παιδί αλλά επίσης για να διατηρήσει την ελληνική παράδοση, τις ρίζες μας και την Ελληνική ιδιαιτερότητά μας. Βλέπετε η ξενομανία τότε όπως και τώρα επέβαλε, την αναγκαιότητα διατήρησης και σταθεροποίησης της Ελληνικής ταυτότητας. Η γλώσσα, η Ιστορία, η τιμή στα εθνικά μας σύμβολα, η πίστη στην Ορθοδοξία και την Οικογένεια είναι μερικά από τα ιδεώδη που ασπάστηκε η ίδια και φύτεψε στην Ίδρυση του Λυκείου των Ελληνίδων.
Τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με τον χρυσό σταυρό του Σωτήρος, και το Αργυρό μετάλλιο της Εθνικής Ακαδημίας.
Η Καλλιρρόη Σιγανού-Παρρέν η φωτισμένη αυτή Ελληνίδα, Κρητικιά, Πλατανιώτισσα, επαγγέλματος, όπως έλεγε με υπερηφάνεια κι ίδια, «οικοκυρά», έφυγε στις 16 του Γενάρη το 1940 και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη στην Αθήνα.
Δεν είδε την υποδούλωση της πατρίδας μας στους Γερμανούς τότε… και με πόνο αναρωτιέμαι και πάλι, τι θα έλεγε άραγε για το σήμερα;
Μιλάμε για μια γυναίκα που δεν αξιώθηκε τη μητρότητα, όμως πάλεψε με νύχια και με δόντια με όλο το σθένος της καρδιάς, του νου και της αδάμαστης ψυχής της για τη γυναίκα, το παιδί και την ανύπανδρη μητέρα.
Μιλάμε για μια γυναίκα υπερήφανη, δυνατή, ακούραστη εργάτρια του πνεύματος που πήγαινε στις συνεδριάσεις του Λυκείου της, με το πλεκτό της, διαλαλώντας το θαυμάσιο δώρο του να είσαι «Γυναίκα!», όχι μιμούμενη τον άνδρα, αλλά με τη μοναδικότητα αντίληψης του κόσμου μέσα από το συναίσθημα και την ιδιαιτερότητα του δικού της φύλου, με σεβασμό στον Συνάνθρωπο, Αγάπη στην Ελλάδα και την Παράδοση και Πίστη στον Θεό!
Ο Κωστής Παλαμάς της αφιέρωσε το ποίημά του:
«Χαίρε γυναίκα εσύ!
Αθηνά, Μαρία, Ελένη, Εύα. Να η ώρα σου!
Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε κι ανέβα,
και καθώς είσαι ανάλαφρη και πια δεν είσαι σκλάβα,
προς τη μελλούμενη άγια γη πρωτύτερα εσύ τράβα,
κι ετοίμασε μια νέα ζωή, μιας νέας χαράς υφάντρα,
κι ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί τον άνδρα!»
Με ασυνήθιστη προσήλωση το ακροατήριο παρακολούθησε την ομιλία αυτή, την οποία ακολούθησε πλούσιο κέρασμα από τον Δήμο Αμαρίου.
Τέλος η εκδήλωση συμπληρώθηκε θαυμάσια από την εξαιρετική θεατρική παράσταση «Γυναίκες πού ‘γίναν ένα με τη γη!» με συγκλονιστική ερμηνεύτρια την κυρία Μαρινέλλα Βλαχάκη σε θεατρική διασκευή του έργου της Γεωργίας Σκοπούλη, που παρουσιάζει αληθινές ζωές γυναικών στα χρόνια της μεγάλης φτώχειας (από περίπου το 1930 μέχρι περίπου το 1947). Παράσταση που κυριολεκτικά μας κατασυγκίνησε, μας κατέπληξε, μας μάγεψε!
