«Καλώς ήρθατε στο κόσμο των μεγάλων»

Μετά από καταγγελία του διευθυντή του 1ου Γυμνασίου Ρεθύμνου, 3 μαθητές καταδικάστηκαν σε 80 ώρες κοινωνικής εργασίας, για τη συμμετοχή τους στην κατάληψη του σχολείου τους τον Σεπτέμβριο του 2016.

Το γεγονός αυτό αν και απαράδεκτο δεν πρέπει να μας εκπλήσσει καθώς γνωρίζουμε ότι το σχολείο είναι μια μικρογραφία του «κόσμου των ενηλίκων». Στην περίπτωσή μας, έχουμε ένα διευθυντή «καταδότη», τους συλλόγους γονέων και καθηγητών να σιωπούν και την δικαιοσύνη να δείχνει το σκληρό πρόσωπό της καταδικάζοντας μαθητές. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Δεν είναι η πρώτη φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι-ες με έναν αυταρχικό άνδρα σε θέση εξουσίας, με καταδίκες αγωνιστών, με την επιδότηση και επικρότηση της ρουφιανιάς, με μια σιωπηλή κοινωνία που αγνοεί και ενοχλείται από τις φωνές που υψώνονται και με μια δικαιοσύνη που σαν το φίδι δαγκώνει τους ξυπόλητους.

Δυστυχώς η κυρίαρχη εκπαιδευτική κουλτούρα δεν απομακρύνεται από αυτά τα πλαίσια. Υπουργείο- διευθυντές υπηρεσιών-διευθυντές σχολείων, σύμβουλοι αποτελούν μια γραμμή παραγωγής αυτής της αντιδημοκρατικής νοοτροπίας. Στις περιπτώσεις που αυτή η γραμμή σπάει, συνήθως από μεμονωμένους παιδαγωγούς ή γονείς βλέπουμε σχολειά ολόκληρα ή τμήματα να κάνουν «θαύματα».

Το 1ο γυμνάσιο εδώ και καιρό, όπως οι ίδιοι οι άνθρωποι του διαδίδουν, θέλουν να γίνει «κολέγιο». Αυτό σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει, εντατικοποίηση των μαθητικών ρυθμών, ανελέητο κυνήγι για αριστεία, δημόσιες σχέσεις των διευθυντών με διάφορους «άρχοντες» και προφανώς καμία ανοχή στη παραφωνία και στη παιδική πρωτοβουλία. Μία κατάληψη χαλάει το ίματζ του κολεγίου. Ο μαθητικός αγώνας είναι ντεμοντέ και δεν ταιριάζει στο σύγχρονο άριστο σχολείο του «σωλήνα».

Στο «κολέγιο» τα παιδιά όμως δεν επιβραβεύονται για το τσαγανό τους, το πείσμα τους, τη διάθεση για διεκδίκηση και διατύπωση απόψεων προκειμένου να διαχειριστούν τις ανάγκες τους. Στα κάθε λογής «κολέγια» παραδίδονται στις αρχές και τιμωρούνται προς γνώση και συμμόρφωση καθώς προετοιμάζονται για υπάκουοι και πειθήνιοι άνθρωποι στις διαταγές των υπουργείων, των κάθε λογής διευθυντάδων και ανωτέρων.

Μπορούμε να φανταστούμε ένα σύγχρονο, δημόσιο, δημοκρατικό και ελεύθερο για όλους-ες σχολείο; Γνωρίζουμε πως τα σχολεία και η εκπαιδευτική κοινότητα στο σύνολο της μπορούν να είναι πραγματικά δημοκρατικά εργαστήρια όπου μαθητές, καθηγητές, γονείς και εργαζόμενοι στις σχολικές μονάδες έχουν την δυνατότητα να πειραματίζονται και να συν- διαχειρίζονται τα προβλήματα και τις ανάγκες τους.

Θα μπορούσαμε να έχουμε συμβούλια μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών, μεικτές θεματικές ομάδες εργασίας και πραγματικό διάλογο. Αντί για συνήθως ένα κομματικά χρισμένο διευθυντή θα μπορούσε να έχουμε μια συντονιστική ομάδα χρισμένη από τη σχολική κοινότητα. Θα μπορούσαμε να έχουμε σχολειά στα οποία θα καλλιεργείται το αίσθημα της συμμετοχής και της ευθύνης, όπου θα γίνεται ξεκάθαρο πως δεν υπάρχουν υποχρεώσεις χωρίς δικαιώματα και δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις. Με τον τρόπο αυτό θα χτίζετε μια σχολική κοινότητα που θα προχωρά μέσα από τη συνεργασία και τη συμπληρωματικότητα και όχι μέσα από την επιβολή, την ιεραρχία και την τιμωρία. Μόνο μέσα από ένα τέτοιο σχολείο πραγματικά υπάρχει κάποια ελπίδα για το μέλλον ενάντια στη καταχνιά, τη μιζέρια και τη παρακμή που μας περιτριγυρίζει.

Παιδιά μη μασάτε… Ο αγώνας για αξιοπρεπή ζωή δε σταματά ποτέ.

Οι άνθρωποι αλλάζουν τον κόσμο–Π. Φρέιρε