Η Αριστερά που είχε αυτοκαθαρθεί από τη σταλινική φιλοσοφία αποκήρυξε τη μισαλλοδοξία, τον φθόνο, τον διχασμό, την ενοχοποίηση των αντιπάλων. Επιδίωξε να θεμελιώσει την υπεροχή της, στηριζόμενη στις ιδέες και στο κοινωνικό της πρόταγμα. Έτσι ταυτίστηκε με την πολιτική και κοινωνική ευαισθησία, με την υπεράσπιση των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων.
Η κουλτούρα της εδραζόταν στον διάλογο, στη συναίνεση, στην ανεκτικότητα, στη σύνεση. Με το αξιακό αυτό φορτίο αναζήτησε την ηγεμονία της. Συνεπώς, η επιβολή, ο αυταρχισμός, η αντιδημοκρατική συμπεριφορά, οι καθεστωτικές πρακτικές, οι αυταρέσκειες και η υπεροψία δεν συνάδουν με μια Αριστερά που θέλει σήμερα να εμφανίζεται σύγχρονη και ευρωπαϊκή. Το πείραμα του ΣΥΡΙΖΑ απέχει παρασάγγας από τις αρχές και τις αξίες της. Βρίσκεται στον αντίποδά της. Η κυβερνητική του θητεία δεν δοκιμάζει μόνο τη συνέπεια ως προς τις προγενέστερες διακηρύξεις του. Πρωτίστως κρίνει το ύφος και το ήθος της εξουσίας του.
Η αναστροφή του στα ζητήματα της οικονομικής διαχείρισης -είτε οφείλεται σε αυταπάτες είτε αποτελεί αναγκαστική προσαρμογή στην πραγματικότητα- θα μπορούσε να θεωρηθεί και αναμενόμενη. Όμως, ο τρόπος που θέλει να επιβληθεί αντίκειται στον δημοκρατικό χαρακτήρα της Αριστεράς. Αποπνέει απολυταρχισμό, διολισθαίνει σε λογικές δεσποτισμού. Εξ ου και ο λόγος και η εικόνα που εμφανίζει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ διακρίνονται από βαθύ συντηρητισμό και εθνολαϊκισμό.
Η ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος, αντιλαμβανόμενη τη δραστική υποχώρηση της επιρροής και της απήχησής της στην κοινή γνώμη, πανικοβλήθηκε. Η έλλειψη ψυχραιμίας, νηφαλιότητας και κυρίως αυτογνωσίας την οδηγεί σε τυφλές και ατελέσφορες συγκρούσεις. Ο έκδηλος φόβος της την παγιδεύει σε μια αδιέξοδη και επικίνδυνη στρατηγική. Προσπαθώντας να καλύψει το έλλειμμα πολιτικής, και τη διαχειριστική και πολιτική της ανεπάρκεια έστησε έναν προπαγανδιστικό καμβά. Με σκιάχτρα και φόβητρα, με καλούς και κακούς, καθαρούς και βρώμικους, παλιούς και νέους, πατριώτες και προσκυνημένους αποσκοπεί να θολώσει τα νερά. Μάλιστα, έχει την αυταπάτη ότι με τη συγκεκριμένη συνταγή θα αντιμετωπίσει τα πρωτοφανή αδιέξοδά της, θα ανακτήσει το κύρος της, αναστηλώνοντας την κυριαρχία της.
Στην ουσία ακολουθεί μια ακραία διχαστική τακτική. Με το δίπολο «φίλοι-εχθροί», ερεθίζει εσκεμμένα τα άγρια ένστικτα των πολιτών, καλλιεργώντας τον φθόνο, την αντιπαλότητα, την κακεντρέχεια. Τα ιλαροτραγικό σκηνικό που στήθηκε για τις τηλεοπτικές άδειες δεν αντιστρατεύεται μόνο τους κανόνες της ελεύθερης οικονομίας. Το θεμελιώδες είναι ότι υποσκάπτει τη θεσμική οργάνωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η «πρώτη φορά Αριστερά» αφενός πολιτεύεται εκτός πραγματικότητας, οξύνοντας τα προβλήματα της χώρας, αφετέρου υπολείπεται του αξιακού φορτίου της αρχέτυπης Αριστεράς. Εν τέλει πλήττει την όποια αξιοπιστία και φερεγγυότητα της απέμεινε, διακυβεύοντας έτσι την προοπτική και το μέλλον της. Για να παραφράσω τη ρήση του Νίκου Πουλαντζά, η Αριστερά ή θα είναι δημοκρατική ή δεν θα υπάρξει ποτέ.
* Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Polity A.E.
