Επί Κρητικής Πολιτείας (σταθμός στην εκπαίδευση) το 1899-1900 ιδρύθηκαν 97 σχολεία, ενώ από το 1950-67 άλλα 50 και το 1967-74 ακόμη 18, φτάνοντας συνολικά τα 200, στους 300 οικισμούς-χωριά του νομού μας, το 1975.
Σήμερα 2012-13 δυστυχώς λειτουργούν μόλις 56 σχολεία, δηλ. έχουν κλείσει τα 140.
Μάλιστα δε λειτουργούν ιστορικά σχολεία με πολλούς μαθητές, όπως των Ακουμίων (το 1944 είχε 188 μαθητές), Σελλιών (το 1919 με 120 μαθητές), Κεραμέ (το 1918 με 135) κ.α.
Μοναστηρακίου (ιδρύθηκε το 1840), Σελλίων (1840), Μέρωνα (1856), Αγ. Κωνσταντίνου (1857), Βρυσών Αμαρίου (1862), Ροδάκινου (1862), Φρ. Μετοχίων (1864), Ρουστίκων (1875), Σκορδίλου (1886), Αμαρίου (1888).
1ο Ρεθύμνου «Τούρκικο» (1795), 2ο Ρεθύμνου (1845), Φουρφουρά (1850), Αργυρούπολης (1865), Σπηλίου (1870), Μελάμπων (1870), Ατσιποπούλου (1870), Πρινέ Ρ. (1870), Επισκοπής (1875), Ρουσσοσπιτίου (1880), Αρμένων (1888).
Το φετινό σχολικό έτος 2012-13 λειτουργούν στο Ν. Ρεθύμνου μόλις 56 σχολεία, στα οποία φοιτούν 5.902 μαθητές, ενώ την επόμενη χρονιά οι μαθητές θα είναι 5.928 (τα νέα πρωτάκια θα είναι 1.016, ενώ οι απόφοιτοι 990).
Διδάσκουν 630 εκπαιδευτικοί (416 γυναίκες, 214 άνδρες), όπου υπάρχει όμως «γυναικοκρατία», αφού οι δύο στις τρεις είναι γυναίκες (66%). Ευχάριστα όμως είναι τα νέα από τα νηπιαγωγεία, αφού λειτουργούν 66, στα οποία φοιτούν 1.040 νήπια και 635 προνήπια (Σύνολο 1.675). Οι νηπιαγωγοί στο νομό είναι 172 (μόλις δύο είναι άντρες).
Αναλυτικά τα σχολεία που λειτουργούν ανά δήμο είναι:
Στον Δήμο Αγίου Βασιλείου λειτουργούν πέντε σχολεία με 467 μαθητές, ενώ κλειστά είναι 31.
Ανοιχτά (5):
3/θεσ. Αγ. Γαλήνης (μαθητές 25)
Διευθυντής Βαρβάρα Μαραβελάκη
5/θεσ. Αγκουσελιανών (μαθητές 51)
Διευθυντής Στέλιος Νικητάκης
2/θεσ. Μελάμπων (μαθητές 20)
Διευθυντής Μπλ. Ασλανίδου
6/θεσ. Σπηλίου (μαθητές 153)
Διευθυντής Μανόλης Τζανιδάκης
12/θεσ. Πλακιά (μαθητές 165)
Διευθυντής Χαράλ. Γασπαράκης
Κλειστά (31): Αγ. Βασιλείου. Αγ. Ιωάννη, Ακουμίων, Ακτούντων, Αρδάκτου, Ασωμάτου, Ατσιπάδων, Βάτου, Βρυσών, Γιαννιού, Δαριβιανών, Δριμίσκου, Καλής Συκιάς, Κεντροχωρίου, Καρινών, Κεραμέ, Κισσού, Κοξαρέ, Κρ. Βρύσης, Λαμπινής, Λευκογείων, Μαριού, Μιξορρούματος, Μουρνέ, Μύρθιου, Ορνέ, Πλατανέ, Ροδακίνου, Σακτουρίων, Σελλιών, Φρατίου.
Στον Δήμο Αμαρίου λειτουργούν μόνο τρία σχολεία με 133 μαθητές, ενώ κλειστά παραμένουν 26.
Ανοιχτά (3):
6/θεσ. Αποστόλων (μαθητές 57)
Διευθυντής Κλεάνθη Βασιλάκου
3/θεσ. Πλατάνου (μαθητές 31)
Διευθυντής Αριστείδης Σταυρακάκης
4/θεσ. Φουρφουρά (μαθητές 45)
Διευθυντής Άγγελος Πατσιάς
Κλειστά (26): Αγ. Παρασκευής, Αγ. Ιωάννη, Άνω Μέρους, Αμαρίου, Αποδούλου, Βισταγής, Βρυσών, Βολεώνων, Βιζαρίου, Γερακαρίου, Γέννας, Ελενών, Θρόνους, Καλογέρου, Κουρουτών, Λαμπιωτών, Λοχριάς, Μέρωνα, Μεσονησίων, Μοναστηρακίου, Νίθαυρης, Πατσού, Παντάνασσας, Πετροχωρίου, Πλατανίων, Χορδακίου.
Ένα ανοιχτό σχολείο είναι στον Δήμο Ανωγείων με 127 μαθητές και τρία κλειστά.
Ανοιχτό (1): 10/θεσ. 1ο Ανωγείων (μαθητές 127)
Διευθυντής Τριανταφυλλιά Χατζάκη
Κλειστά (3): 2ο Ανωγείων, Μετοχίου, Σισάρχων.
Στον Δήμο Μυλοποτάμου ανοιχτά παραμένουν 20 σχολεία με 964 μαθητές, ενώ τα κλειστά είναι 33.
Ανοιχτά (20):
1/θεσ. Αβδελλών (μαθητές 11), Ευαγ. Παπαβασιλείου
1/θεσ. Αγιάς (μαθητές 13), Παρ. Χρυσού
1/θεσ. Καλύβου (μαθητές 15), Ιωάν. Κατσικανδαράκη
1/θεσ. Μελιδονίου (μαθητές 9), Φανή Τομπουλίδου
1/θεσ. Αγ. Μάμα (μαθητές 21), Αντ. Κουτσουμπής
2/θεσ. Αξού (μαθητές 23), Παρασ. Παπαθανασίου
2/θεσ. Αλφά (μαθητές 15), Αντ. Πατητάρας
2/θεσ. Γαράζου (μαθητές 11), Ειρ. Ρουσσάκη
2/θεσ. Ρουμελή (μαθητές 31), Σωτ. Τσαπουρνιώτη
3/θεσ. Αγγελιανών (μαθητές 47), Ευγ. Ντεμερτζίδου
3/θεσ. Σκεπαστής (μαθητές 26) Νικ. Τσουρδαλάκης
3/θεσ. Σισών (μαθητές 36), Ελευθ. Λίβα
4/θεσ. Μαργαριτών (μαθητές 31), Μαρία Χρίστου
4/θεσ. Μπαλίου (μαθητές 55), Ιωάν. Νοβάκος
4/θεσ. Πανόρμου (μαθητές 57), Ιωάν. Ρηγάκης
5/θεσ. Απλαδιανών (μαθητές 39), Σταύρος Παναγιωτάκης
6/θεσ. Ζωνιανών (μαθητές 101), Αντώνης Σκαπέτης
6/θεσ. Λιβαδίων (μαθητές 84), Ευάγγελος Καρράς
8/θεσ. 2ο Περάματος (μαθητές 172), Εμμαν. Νησανάκης
12/θεσ. 1ο Περάματος (μαθητές 167), Ιωάν. Βουμβουλάκης
Κλειστά (33): Αγ. Ιωάννη, Αγριδίων, Αΐμονα, Αλοΐδων, Αρχ. Ελεύθερνας, Αχλαδέ, Βενί, Δαμαβόλου, Δροσιάς, Δοξαρού, Εξάντης, Επισκοπής, Έρφων, Θεοδώρας, Καστρίου, Κεραμωτών, Κράνας, Κρυονερίου, Λαγκά, Λιβάδας, Μακρυγιάννη, Μουρτζανών, Ορθέ, Πασαλιτών, Πλευριανών, Πρίνου, Ρουπών, Σκουλουφίων, Σκορδίλου, Τριπόδου, Χελιανών, Χουμερίου, Χώνους.
Στον Δήμο Ρεθύμνου λειτουργούν το 2012-13 συνολικά 27 σχολεία με 4.264 μαθητές, ενώ παραμένουν κλειστά 48.
Λειτουργούν (27):
1/θεσ. Μυριοκεφάλων (μαθητές 10), Αθηνά Λαυρεντίου.
4/θεσ. Αργυρούπολης (μαθητές 40), Αικατ. Γρηγορίου
4/θεσ. Πρινέ (μαθητές 50), Γιώργης Πολάκης
4/θεσ. Ρουσσοσπιτίου (μαθητές 73), Χάιδω Εμμανουηλίδου
5/θεσ. Γερανίου (μαθητές 67), Ιωάν. Κουτάντος
6/θεσ. Αγ. Νικολάου (μαθητές 89), Βαγγέλης Μυγιάκης
6/θεσ. Γωνιάς (μαθητές 107) Δημήτρης Γεράσης
6/θεσ. Επισκοπής (μαθητές 116), Ιωάννης Κεριμάκης
6/θεσ. Αρμένων (μαθητές 90) Ελένη Μιχελουδάκη
6/θεσ. 16ο Ρεθύμνου (μαθητές 108), Πέτρος Σκούληκας
6/θεσ. Ειδικό Ρεθ. (μαθητές 23), Ανδρομάχη Κασπίρη
8/θεσ. Σταυρωμένου (μαθητές 153) Ευάγγελος Δερμιτζάκης
8/θεσ. 10ο Ρεθύμνου (μαθητές 162) Εμμανουήλ Πιτταράς
8/θεσ. 1ο Ατσιποπούλου (μαθητές 170) Μαρία Ορφανουδάκη
8/θεσ. 2ο Ατσιποπούλου (μαθητές 163), Σταυρούλα Κουμεντάκου
12/θεσ. Άδελε (μαθητές 287), Λάμπρος Καρβούνης
12/θεσ. 1ο Ρεθύμνου (μαθητές 96), Κλεόνικος Σταυριδάκης
12/θεσ. 2ο Ρεθύμνου (μαθητές 289), Αλέξανδρος Πεδιαδίτης
12/θεσ. 3ο Ρεθύμνου (μαθητές 155), Χρήστος Ανεσιάδης
12/θεσ. 5ο Ρεθύμνου (μαθητές 287), Νικόλαος Φωτάκης
12/θεσ. 6ο Ρεθύμνου (μαθητές 248), Παναγιώτης Βαλσαμίδης
12/θεσ. 7ο Ρεθύμνου (μαθητές 242), Αντώνης Κτιστάκης
12/θεσ. 8ο Ρεθύμνου (μαθητές 234), Εμμανουήλ Βαγιωνάκης
12/θέσ. 9ο Ρεθύμνου (μαθητές 247), Κωνσταντίνος Παπαδομανωλάκης
12/θεσ. 13ο Ρεθύμνου (μαθητές 205), Γιώργης Ψωμάς
12/θεσ. 14ο Ρεθύμνου (μαθητές 317), Κωνσταντίνος Σάρρος
12/θεσ. 15ο Ρεθύμνου (μαθητές 236), Ηλίας Δασκαλόπουλος.
Κλειστά (48): Αγ. Παρασκευής, Αγ. Ανδρέα, Αλωνών, Αγ. Κωνσταντίνου, Αμπελακίου, Άνω Βαλσαμόνερου, Άνω Μαλλακίου, Αμνάτου, Αρολιθίου, Αρχοντικής, Βελονάδου, Βιλλανδρέδου, Γάλλου, Γουλεδιανών, Γιαννουδίου, Ζουριδίου, Καλονυκτίου, Καρέ, Καρωτής, Καστέλλου, Κάτω Βαλσαμόνερου, Κάτω Μαλλακίου, Κάτω Πόρου, Κυριάννας, Κούφης, Κούμων, Λούτρας, Μαρουλά, Μαρουλού, Μέσης, Μετοχίων Φρ., Μούνδρους, Μύρθιου, Μύλων, Όρους, Ξηρού Χωριού, Παγκαλοχωρίου, Παλαιλήμνου, Πρασών, Πίκρι, Ρουστίκων, Σαϊτούρων, Σελίου, Σωματά, Φωτεινού, Χαμαλευρίου, Χαρκίων, Χρωμοναστηρίου.
