Κρίσιμη θα είναι η σημερινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για την αναθεώρηση του χωροταξικού σχεδιασμού της Κρήτης. Τα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου θα κληθούν να εγκρίνουν ή να απορρίψουν το πρώτο στάδιο της μελέτης αναθεώρησης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού του νησιού, σε μια συνεδρίαση που θα πραγματοποιηθεί στις 14:00, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου (κτίριο Λότζια – Πλατεία Λιονταριών).
Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στο Ρέθυμνο, καθώς οι τοπικοί φορείς ζητούν ισόρροπη ανάπτυξη της Κρήτης, με ίση κατανομή έργων και δραστηριοτήτων στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες του νησιού.
Η αναφορά στο «δίπολο Ηράκλειο-Χανιά», που περιλαμβάνεται στο υφιστάμενο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) Κρήτης, όπου προβλέπεται η ενίσχυση των δυο πόλεων στους τομείς της ανώτατης εκπαίδευσης, της έρευνας-τεχνολογίας και της υγείας, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του Ρεθύμνου, καθώς από τον σχεδιασμό απουσιάζει η προοπτική υλοποίησης μεγάλων αναπτυξιακών έργων στο νομό, έχουν προκαλέσει την έντονη αντίδραση των τοπικών φορέων, που επισημαίνουν ότι στις στρατηγικές κατευθύνσεις εντοπίζονται ελλείψεις με αποτέλεσμα την όξυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και τη μη ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών.
Βασικές διεκδικήσεις του Ρεθύμνου, είναι οι πύλες εισόδου (λιμάνι Ρεθύμνου, λιμάνι του Νότου) τα οδικά έργα (ΒΟΑΚ-ΝΟΑΚ), η ενίσχυση του τομέα υγείας και η αναβάθμιση του ανώτατου εκπαιδευτικού τομέα, με δεδομένο ότι η πόλη μας είναι η έδρα του Πανεπιστημίου Κρήτης, αλλά και η ένταξη στο σχεδιασμό μιας σειράς δραστηριοτήτων που αφορούν τη Σχολή Ασωμάτων, το Γεωπάρκο Ψηλορείτη, τις ΑΠΕ, τα Μουσεία και τους Αρχαιολογικούς Χώρους.
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, τα οποία παρουσιάστηκαν πρόσφατα στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην Αντιπεριφέρεια, με την παρουσία τοπικών φορέων και βουλευτών, το Ρέθυμνο είναι «κόκκινος νομός», καθώς είναι η μοναδική χωρική ενότητα του νησιού, όπου παρατηρείται το κατά κεφαλή ΑΕΠ της να είναι χαμηλότερο του μέσου όρου ΑΕΠ μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε., ενώ παράλληλα το ποσοστό ανεργίας του νομού είναι μεγαλύτερο από το μέσο όρο του ίδιου δείκτη, μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.
Τα σημαντικότερα ζητήματα που αφορούν το νομό και τα οποία ζητείται να συμπεριληφθούν στην αναθεώρηση του υφιστάμενου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, στο Α1 στάδιο της μελέτης, όπως έχουν διατυπωθεί στην πρόταση της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, είναι τα εξής:
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει Πύλη Εισόδου από Νότο ή Βορρά, το Ρέθυμνο είναι αποκλεισμένο.
Α. Λιμάνι Ρεθύμνου:
Αφ’ ενός, το λιμάνι του Ρεθύμνου (ενώ είναι το 2ο εμπορικό λιμάνι του Ρεθύμνου) βρίσκεται χαμηλά στην ιεράρχηση των λιμένων του νησιού (Διαπεριφερειακής εμβέλειας και όχι διεθνούς ενδιαφέροντος) και με μη διακριτό ρόλο (επιβατικό ή/και εμπορευματικό) με αποτέλεσμα και την αδυναμία προσέλκυσης Ευρωπαϊκών Κονδυλίων ή ακόμα και ιδιωτικού επενδυτικού ενδιαφέροντος.
Επίσης, από το Περιφερειακό Συμβούλιο (28/01/2013) έχει ψηφιστεί η Σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Περιφέρειας Κρήτης, Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Ρεθύμνης και του Δήμου Ρεθύμνης για την εκπόνηση των μελετών:
1. Μελέτη: «Έργα εγκατάστασης πρόσδεσης Κρουαζιερόπλοιου λιμένος Ρεθύμνου» (Προϋπολογισμός: 498.092,50 ευρώ).
2. Μελέτη: «Βελτίωση της θωράκισης στη γένεση του προσήνεμου μόλου λιμένος Ρεθύμνου μετά της αναμόρφωσης των όπισθεν χερσαίων του χώρων» (Προϋπολογισμός 373.616,74 ευρώ). Οι παραπάνω μελέτες βρίσκονται στο στάδιο της δημοπράτησης.
Η εξέλιξη αυτή, δηλαδή της ψήφισης/έγκρισης από το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης της διάθεσης συνολικά 871.000 ευρώ για μελέτες που αφορούν την αναβάθμιση του λιμανιού του Ρεθύμνου, σηματοδοτούν το διακριτό επιβατικό και εμπορευματικό ρόλο που αποφασίστηκε να έχει το λιμάνι του Ρεθύμνου.
Β. Λιμάνι στο Νότο:
Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για πύλη εισόδου (ήπιας εμπορευματικής και επιβατική δραστηριότητας) από το Νότο. Αντιθέτως, μελλοντικός λιμένας του Νότου οριοθετείται ανάμεσα σε Τυμπάκι και Ιεράπετρα χωρίς να έχει υπάρξει διαβούλευση για σχετική απόφαση.
Γ. Αεροδρόμια:
Όπως είναι φυσικό αναφορά γίνεται για την ενίσχυση των δύο κύριων και υφιστάμενων αεροδρομίων του νησιού, δηλαδή του Ηρακλείου και των Χανίων. Θεωρείται επιβεβλημένη ανάγκη η σύνδεση της αναβάθμισης των αεροδρομίων με την αναβάθμιση του ΒΟΑΚ και κυρίως του οδικού τμήματος Σούδα-Αεροδρόμιο. Πρέπει να γίνει σαφές ότι τα αεροδρόμια Ηρακλείου και Χανίων εξυπηρετούν όλους τους Κρητικούς και αυτή η ανάγκη εξυπηρετείται μόνο εάν η αναβάθμιση αεροδρομίων και οδικού δικτύου συνδεθούν.
Παρ’ ότι ο ΒΟΑΚ αποτελεί τη σημαντικότερη οδική υποδομή του νησιού, η πρόοδος των μελετών είναι αρκετά αποσπασματική, ενώ δεν εντοπίζεται καμία εξέλιξη στο οδικό τμήμα Σούδα-Α/Δ Χανίων, με αποτέλεσμα να ενισχύεται για ακόμα μία φορά η απομόνωση του Νομού Ρεθύμνου.
Από τους συνημμένους χάρτες δεν φαίνεται να έχει ορισθεί τμήμα ΝΟΑΚ του Ρεθύμνου αλλά ούτε και κάθετοι συνδετήριοι άξονες (π.χ. με ιεράρχηση: οδικός άξονας Ρέθυμνο-Αρμένοι-Αγία Γαλήνη, Πέραμα-Αξός-Ανώγεια, «Αμαριώτικος») που να έχουν συμπεριληφθεί σε διευρωπαϊκό δίκτυο με αποτέλεσμα να αποκλείονται από οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κονδύλι πέραν του ΠΕΠ Κρήτης και Εθνικών Πόρων. Τέλος λόγο των περιοριστικών ευαίσθητων γεωφυσικών χαρακτηριστικών του νότιου παραλιακού μετώπου προτείνεται η αναβάθμιση και επέκταση του υποστηρικτικού δικτύου του οδικού άξονα Ρέθυμνο-Αρμένοι-Αγιά Γαλήνη κατά μήκος της ακτογραμμής στα νότια του Νομού.
Θα πρέπει να γίνεται ειδική αναφορά στο ότι η έδρα του Πανεπιστημίου Κρήτης είναι στο Ρέθυμνο. Το Ρέθυμνο έχει το μεγαλύτερο αριθμό φοιτητών (ξεπερνούν τις 7.000). Επίσης, το Ρέθυμνο έχει και αυτό όλα τα κριτήρια αλλά και υποδομές για να αποτελέσει τον «τρίτο συνεδριακό πόλο» (γίνεται αναφορά στους «2» συνεδριακούς πόλους στα Χανιά και στο Ηράκλειο, ενώ παραβλέπεται ότι η έδρα του Πανεπιστημίου Κρήτης βρίσκεται στο Ρέθυμνο).
Επίσης, θα πρέπει να γίνεται αναφορά και στο παράρτημα του ΤΕΙ Κρήτης που υπάρχει στο Ρέθυμνο. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το σχέδιο «Αθηνά» για την αναδιάρθρωση των ΑΕΙ ολοκληρώθηκε χωρίς «απώλειες» για το Ρέθυμνο.
Η Σχολή Ασωμάτων, έπειτα από απόφαση επαναλειτουργίας της και τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Αμαρίου και της Ιεράς Μονής Ασωμάτων για την από κοινού δράση των συμβαλλόμενων φορέων με σκοπό την αξιοποίηση-αναβάθμιση του Σταθμού Γεωργικής Έρευνας Ασωμάτων και περιβάλλοντος Χώρου, αναμένεται να αποτελέσει ένα μεγάλο αναπτυξιακό εργαλείο για ολόκληρο το νησί, οπότε θα πρέπει να γίνεται ειδική μνεία αλλά και να έχει κεντρικό ρόλο στο κεφάλαιο «Ειδικές Κατευθύνσεις ανά Νομό». Ο Σταθμός Γεωργικής Έρευνας (ΣΓΕ) Ασωμάτων είναι η μόνη ερευνητική μονάδα για την κτηνοτροφία και την αιγοπροβατοτροφία στη νησιωτική Ελλάδα. Ο ΣΓΕ Ασωμάτων θα καλύψει τις ανάγκες λειτουργίας ενός τουλάχιστον Κέντρου Εκπαίδευσης των νέων κτηνοτρόφων της περιοχής και όχι μόνο, με απώτερο σκοπό την ποιοτική βελτίωση της παρεχόμενης γεωργικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, ενώ θα αποτελέσει πυλώνα ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής, καθώς θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη ανταγωνιστικών και ποιοτικών προϊόντων.
Η ύπαρξη λοιπόν μιας ερευνητικής μονάδας στην περιοχή της Κρήτης στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας κρίνεται απαραίτητη, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός ζωικού κεφαλαίου που εκτρέφεται στην Κρήτη, υπάρχουν ιδιαίτερα προϊόντα ΠΟΠ ζωικής προέλευσης της Κρήτης, και οι φυλές των αιγοπροβάτων είναι πολύ καλά προσαρμοσμένες στο ξηροθερμικό περιβάλλον του νησιού.
Ο Νομός Ρεθύμνου με πληθυσμό που ξεπερνά τις 85.000, με Στρατόπεδο (το μοναδικό Κέντρο Εκπαίδευσης στο νησί) και την έδρα του Πανεπιστημίου, θα πρέπει να έχει αυτόνομο Νοσοκομείο για να μπορεί να εξυπηρετεί τις αυξημένες ανάγκες του Νομού. Επίσης, το γεγονός ότι ο Νομός είναι ορεινός κατά κύριο λόγο, αλλά και με δεδομένο το «κακό» οδικό δίκτυο, οπότε η μετακίνηση και πρόσβαση είναι ακόμα δυσχερέστερη και χρονοβόρα, καθιστά την ανάγκη της ύπαρξης αυτοδιοικούμενου Νοσοκομείου επιτακτική.
Το Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη ιδρύθηκε το 2001 από την εταιρία Α.Κ.Ο.Μ.Μ. – Ψηλορείτης Αναπτυξιακή Α.Ε. Ο.Τ.Α. με την επιστημονική υποστήριξη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Λόγω της πλούσιας γεωποικιλότητας, του πανέμορφου τοπίου και της αναμφισβήτητης ιστορίας και παράδοσής του, το Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη εντάχθηκε, από την ίδρυσή του κιόλας, στο Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και λίγο αργότερα στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της Unesco, επιτυγχάνοντας έτσι την παγκόσμια αναγνώριση του τόπου αυτού. Σύμφωνα με τα παραπάνω, το Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη θα πρέπει να γίνεται μνεία στο ΠΠΧΣΑΑ.
Αναστολή όλων των αδειοδοτήσεων από τις αρμόδιες αρχές έως ότου διευθετηθούν όλες οι προϋποθέσεις και μελέτες για τη σωστή χωροθέτηση των ΑΠΕ. Η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το Διασυνδεδεμένο Σύστημα δεν με πρέπει να συνδέεται με τις διαδικασίες fast track για τη εγκατάσταση ΑΠΕ στο νησί.
Μουσεία και Αρχαιολογικοί Χώροι:
– Ελεύθερνα (αρχαιολογικό πάρκο).
– Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου (Στάδιο Μελέτης).
Συγκεκριμένες δράσεις για την ελκυστικότητα του ΒΙΟΠΑ όπως για παράδειγμα, ταχύτερη και ευκολότερη σύνδεση με το ΒΟΑΚ ή προσέλκυση Ευρωπαϊκών/Ερευνητικών προγραμμάτων και χρηματοδοτήσεων.
Σημαντικά ζητήματα έχουν προκύψει σχετικά με τους στάσιμους οικισμούς των 800 μέτρων. Θα πρέπει να ορίζονται με προτεραιότητα αλλά και να χωροθετούνται οι χρήσεις γης έτσι ώστε να μην υπάρχει σύγκρουση των διαφόρων δραστηριοτήτων αλλά συνεργασία. Επίσης, με το ισχύον καθεστώς ενισχύεται η οικιστική ανάπτυξη, ενώ περιορίζονται σημαντικά άλλες δραστηριότητες. Να εξετασθεί κατά περίπτωση και με γνώμονα τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
Αναφορικά με το ΣΧΟΟΑΠ Αγίου Βασιλείου και συγκεκριμένα για τις θεσμοθετημένες από αυτό χρήσεις γης «Τουρισμός-Αναψυχή» και «Π.Ε.Ρ.Π.Ο» αποτέλεσε αντικείμενο έντονων και επανειλημμένων διαβουλεύσεων και δεν κρίνεται απαραίτητη η τροποποίηση των παραπάνω θεσμοθετημένων χρήσεων με δεδομένα την ύπαρξη σημαντικού επενδυτικού ενδιαφέροντος και την απουσία κάθε σχεδιασμού υποδομών (π.χ. ΝΟΑΚ) από την πολιτεία.
