Στη «Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας το 2000», οι ηγέτες της Ε.Ε. έθεσαν τα θεμέλια της ηλεκτρονικής Ευρώπης. Σύμφωνα με το μεγαλεπήβολο αυτό πρόγραμμα οι Δημόσιες υπηρεσίες των κρατών-μελών όφειλαν έως το 2008 να ηλεκτρονικοποιηθούν πλήρως. Η ημερομηνία αυτή μετατέθηκε στο απώτερο μέλλον…
Αρχές του 2001, τέθηκαν τα θεμέλια ενός Ηλεκτρονικού Συστήματος προμηθειών του Δημοσίου στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου (Γ.Γ.Ε.), του υπουργείου Ανάπτυξης. Από εκεί και μετά αρχίζει ένας παράξενος γολγοθάς, που σε συνδυασμό με πρόσφατες εξελίξεις στο χώρο των κρατικών προμηθειών (βλ. Τσοχατζόπουλο, Κάντα κ.ά.) θέτει εμμέσως το εξής ερώτημα: Μήπως κάποιοι από τους κυβερνώντες μας έχουν ξεπεράσει τα ανεκτά όρια της υποκρισίας;
Το ερώτημα ψάχνει απαντήσεις στα όσα έπονται. Αναλυτικότερα, ως προς το επίμαχο έργο των ηλεκτρονικών κρατικών προμηθειών, το 2001 συντάχθηκε ο προϋπολογισμός του προγράμματος και παρουσιάστηκε ως πρωτοπόρο τότε, σε σχετικό συνέδριο που οργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες.
Προκηρύχθηκε η μελέτη του έργου (που θα κατέληγε στην ετοιμασία της διακήρυξης) και υπογράφηκαν τον Φεβρουάριο του 2002 τρεις πιλοτικές εφαρμογές, με σκοπό την καλύτερη γνώση ενός άγνωστου τότε συστήματος, κάτι που θα βοηθούσε στην χωρίς ελλείψεις σύνταξη της διακήρυξης.
Το 2002 οι σχετικές υπηρεσίες της Κύπρου, κάλεσαν μέλη της ομάδας εργασίας της Γ.Γ.Ε., έτσι ώστε να αντλήσουν γνώσεις απαραίτητες για το δικό τους σύστημα ηλεκτρονικών προμηθειών, που ήταν στα «σκαριά». Σήμερα η Κύπρος, όπως και η γειτονική μας Αλβανία, διαθέτουν σύστημα ηλεκτρονικών προμηθειών, σε πλήρη λειτουργία. Αντίθετα εμείς, κάναμε το εναρκτήριο λάκτισμα, του έργου αισίως πρόσφατα. Είχε ακουστεί ότι το έργο κόλλησε για τελευταία φορά, περιμένοντας για μήνες μια Κοινή Υπουργική Απόφαση!
Το 2002 ο… θεόπνευστος υπουργός Ανάπτυξης ο κος Τσοχατζόπουλος καρατόμησε όλη την ομάδα εκείνη που θεμελίωσε το έργο, το οποίο κατά τους σχεδιασμούς της, θα μπορούσε να ολοκληρωθεί έως το 2005.
Από εκεί και πέρα αρχίζει για τους μη μυημένους στα άδυτα των κρατικών προμηθειών, ένας ανεξήγητος λαβύρινθος. Η επόμενη ηγεσία του Υπουργείου, επί της Ν.Δ. με υπουργό τον κο Παπαθεοδώρου εισήλθε σε μια διαδικασία αναθεωρήσεων των ήδη εγκεκριμένων προδιαγραφών του έργου(!!!), η οποία είχε ένα και μοναδικό αποτέλεσμα: Την καθυστέρηση έναρξης του έργου.
Η περίοδος λοιπόν 2002-2009 πέρασε με διαβουλεύσεις επί διαβουλεύσεων, ενώ όλες οι χώρες της Ε.Ε. έτρεχαν και έθεταν σε εφαρμογή το έργο.
Το 2010 αισίως βρέθηκε ο ανάδοχος του έργου. Νέες όμως επιπλοκές, νομικού περιεχομένου οδήγησαν στην μετάθεση της υπογραφής της σύμβασης κατά δυο χρόνια!
Παρόμοια προσπάθεια άρχισε και στο υπουργείο Υγείας, το οποίο περπατά και αυτό με ρυθμό χελώνας στην ολοκλήρωση ενός σύγχρονου συστήματος προμηθειών. Παράλληλα, διάφορες προτάσεις που γίνονται με σκοπό τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών του και ειδικότερα των υπηρεσιών της Επιτροπής προμηθειών Υγείας (Ε.Π.Υ.) απορρίπτονται. Από την άλλη όμως, δεν αναδεικνύονται αντιπροτάσεις που να βελτιώνουν θεαματικά τη λειτουργία ενός συστήματος, που ακόμη και σήμερα λανσάρει, μέσα από το Παρατηρητήριο Προμηθειών Υγείας, τιμές αγοράς προϊόντων έως 10 φορές ακριβότερες από εκείνες που ισχύουν στο χονδρεμπόριο.
Ερωτήματα: Χρειάστηκαν σχεδόν 11 χρόνια για να κάνουμε στο χώρο των ηλεκτρονικών προμηθειών αυτό που άλλοι το ολοκλήρωσαν σε 3-4. Γιατί;
Τρία χρόνια μετά από την έναρξη της λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ., τα νοσοκομεία εξακολουθούν να αγοράζουν πολλά υλικά, εκτός διαγωνισμών, πανάκριβα. Γιατί;
Υπάρχουν ολοκληρωμένες προτάσεις που θα βελτίωσαν τη λειτουργία του συστήματος των κρατικών προμηθειών του Υπουργείου Υγείας, που απορρίφθηκαν όμως χωρίς να υπάρχουν αντιπροτάσεις. Γιατί;
Είναι τυχαίο που είμαστε λοιπόν η 80η πιο διεφθαρμένη χώρα στον πλανήτη;
* Ο Δημήτρη Μάρδας είναι καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
