Κωστής Ηλ. Παπαδάκης: Ο πολυγραφότατος λόγιος με το χαρισματικό λόγο

Είναι ν’ απορείς διαβάζοντας τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με την άγνοια των νέων κυρίως για τον τόπο τους. Από τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν Ρεθεμνιώτες λόγιοι που τιμούν τα Ελληνικά Γράμματα κανένας δεν σκέφτεται να καταφύγει σ’ αυτούς και να πάρει απαντήσεις στις απορίες τους. Μήπως όπως δεν τους ξέρουν;

Για να τους φωτίσουμε το δρόμο των ερευνών τους ας ξεκινήσουμε την παρουσίαση κάποιων από τους επιφανείς λογίους μας, που έχουν δημιουργήσει ιστοσελίδες ανεκτίμητης γνωστικής και πολιτιστικής αξίας.

Και βάζουμε αρχή από τον πολυγραφότερο σήμερα Ρεθεμνιώτη των Γραμμάτων που είναι αναμφισβήτητα ο κ. Κωστής Ηλ. Παπαδάκης Φιλόλογος – Θεολόγος.

Μια πολύτιμη πηγή

Η ιστοσελίδα του «Ρεθεμνιώτικες Αναδρομές» αποτελεί μια πολύτιμη πηγή θεμάτων γύρω από το Ρέθυμνο και τις παραδόσεις του.

Κι όμως ενώ είναι περιζήτητος σε συνέδρια, βιβλιοπαρουσιάσεις, επιμέλειες εκδόσεων, πάντα βρίσκει χρόνο να πάρει μέρος σε δράσεις πολιτιστικές πλαισιώνοντας άλλες προσπάθειες. Όπως κάνει μόνο εκείνος που διαθέτει τόσο πλούτο αρετών, γνώσεων, συναισθημάτων που τα ξοδεύει ασυλλόγιστα.

Ο Κωστής Παπαδάκης είναι γέννημα ανάθρεμμα Ρεθεμνιώτης. Η Μεγάλη Πόρτα είναι το σημείο που άνοιξε τους ορίζοντές του και του έδωσε κίνητρα να ασχοληθεί με το Ρέθυμνο και την ιστορία του. Ο πατέρας του ανήκε στην κατηγορία των εμπόρων που ήταν ο λόγος τους συμβόλαιο και η συνέπειά τους άφησε όνομα στην τοπική αγορά.

Ο Κωστής γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1949. Η μοίρα του στέρησε από τη πιο τρυφερή του ηλικία τη μητέρα που υποκατέστησε τόσο ιδανικά η μεγάλη του αδελφή Μαρία σύζυγος του φωτισμένου εκείνου δασκάλου Ελευθερίου Δαφέρμου που θα έχουμε τόσα να γράψουμε στο δικό του αφιέρωμα.

Αυτή η ατυχία έφερε ακόμα πιο κοντά πατέρα και γιο. Και στη στενή αυτή σχέση οφείλεται η τόσο σημαντική ασχολία του κ. Παπαδάκη, με την επαρχία Αγίου Βασιλείου, τόπο καταγωγής του πατέρα του.

Αποφοίτησε από το 2ο Λύκειο Αρρένων Ρεθύμνου το 1967. Σπούδασε Θεολογία και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ακολούθως υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως έφεδρος αξιωματικός Πεζικού.

Το έτος 1978 διορίζεται ως φιλόλογος καθηγητής στο Γυμνάσιο Αργυρούπολης Ρεθύμνου και από το Σεπτέμβριο του 1982 μετατίθεται στο 1ο Γυμνάσιο Ρεθύμνου, στο οποίο υπηρέτησε επί είκοσι οκτώ συναπτά έτη, μέχρι τον Οκτώβριο του 2010 που συνταξιοδοτήθηκε.

Εκτός από σπουδαίος δάσκαλος κατά πως λένε πάντα οι μαθητές του, ο Κωστής Ηλ. Παπαδάκης αξιοποίησε τις δυνατότητες που έδινε το μάθημα της Περιβαλλοντικής για να μας δώσει πολύτιμα βοηθήματα γύρω από την ιστορία του Ρεθύμνου.

Και λέμε πολύτιμες πηγές γιατί χάρις σ’ αυτά μάθαμε την ιστορία κάθε επιγραφής και γλυπτού που έχουμε στην πόλη μας. Θα ξέραμε διαφορετικά πως την προτομή Εμμ. Τουδερού που κατέστρεψε η ανικανότητα κάποιων να κάνουν και μια απλή μεταφορά ήταν έργο του περίφημου Γιαννούλη Χαλεπά;

Από ποιον μάθαμε για το πρώτο μισό αιώνα (1900-1950) με συνεργασίες επιφανών Ρεθεμνιωτών που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του κ. Παπαδάκη για την ολοκλήρωση αυτής της μελέτης. Από ποιον πληροφορηθήκαμε για το περίφημο «Φουρκοκέφαλο» (ο λόφος του Τιμίου Σταυρούπο που κρεμούσαν οι Ενετοί τους επαναστάτες). Και ποιος μας γνώρισε λεπτομέρειες για το μοναστήρι Κουμπέ και το Νέστορα Βασάλο; Αν έλειπε η εμπεριστατωμένη μελέτη του κ. Παπαδάκη θα γνωρίζαμε για τον μοναδικό εκείνο Βασίλειο Μαρκάκη από τους ήρωες της Αντίστασης;

Εκεί βέβαια που αισθάνεσαι δέος είναι η εργασία για τα χωριά της επαρχίας Αγίου Βασιλείου. Πρόκειται για τα πρακτικά ενός συνεδρίου που είχε θεωρηθεί πολιτιστικό γεγονός πανελλήνιας εμβέλειας. Αυτού του κορυφαίου έργου επιμελήθηκε από φιλολογικής πλευράς την έκδοση με την πολύτιμη βοήθεια του επίσης διακεκριμένου φιλολόγου και ερευνητή κ. Θεόδωρου Πελαντάκη. Και μιλάμε για έξι τόμους «Πρακτικών» του Διεθνούς αυτού Επιστημονικού Συνεδρίου για την Επαρχία Αγίου Βασιλείου από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Από τους πιο τακτικούς συνεργάτες του τοπικού τύπου ο κ. Παπαδάκης διακρίνεται και για τα μουσικοκριτικά του σημειώματα. Οι γνώσεις του γύρω από τη μουσική είναι εκπληκτικές. Και με την πρόθυμη πάντα αναφορά του σε κάποιο μουσικό γεγονός προσφέρει μια μεγάλη ηθική ικανοποίηση σε κάθε δημιουργό που διαβάζοντας το σημείωμα του κ. Παπαδάκη αντιλαμβάνεται πως αυτός που υπογράφει το κείμενο ήταν σε θέση να αξιολογήσει τη δουλειά του και δεν περιορίστηκε σε κείμενο συμπάθειας, από τυπικό καθήκον. Σίγουρα εκείνος κληροδότησε την αγάπη στη μουσική και το ταλέντο, στο γιο του Βαγγέλη γνωστό μουσικολόγο και πτυχιούχο κλαρινέτου που έχει διακριθεί πολλές φορές και με τη συμμετοχή του στην Δημοτική Πειραματική Ορχήστρα Ρεθύμνου.

Ο κ. Παπαδάκης που έχει δημιουργήσει μια εξαιρετική οικογένειά με ισάξιά του εκπαιδευτικό έχει ακόμα τρία παιδιά.

Το πρώτο δραστηριοποιείται στο εμπόριο καφέ και ειδών ζαχαροπλαστικής, το δεύτερο είναι γιατρός, το τρίτο είναι ο Καθηγητής Μουσικολόγος και πτυχιούχος κλαρινέτου και το τέταρτο πτυχιούχος Νοσηλευτικής (ΤΕΙ Ηρακλείου).

Θέλουμε άπλετο χώρο για να αναφερθούμε στην πλούσια πνευματική και κοινωνική του δράση.

Κατά καιρούς υπήρξε και συνεχίζει να είναι μέλος τού Δ.Σ. πολλών συλλόγων της πόλης μας, όπως επί διετία του «Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Ρεθύμνης», επί 15ετία και πλέον «Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων», επί πενταετία της «Επιτροπής Κοινωνικής Συμπαράστασης Προσκόπων», από το 1975- 95 της «Τοπικής Επιτροπής των Μουσικών Νιάτων Ελλάδος» κ.λπ.

Έχει κάνει δεκάδες ομιλίες παιδαγωγικού, κοινωνικού, θεολογικού και κρητολογικού περιεχομένου, τόσο στο Ρέθυμνο (πόλη και επαρχία) όσο και σε άλλους νομούς, έχει συμμετάσχει με βιβλία του σε ομαδικές «Εκθέσεις Βιβλίου» και με εισηγήσεις του σε επιστημονικά συνέδρια φιλολογικού και κρητολογικού περιεχομένου [Κρητολογικά Συνέδρια, συνέδρια Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου («Κρητικά Τοπωνύμια», «Λαϊκή Ιατρική», για τους «Τέσσερις Νεομάρτυρες Ρεθύμνης»), Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης («Χριστιανικά Τοπωνύμια της Κρήτης»), Διεθνούς Αϊβασιλειώτικου Συνεδρίου, Διεθνούς Αμαριώτικου Συνεδρίου, και σε πολλά της Ιστορικής, Λαογραφικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Κρήτης (όπως: στα συνέδρια για τον Παύλο Βλαστό, για τα Τοπωνύμια της Κρήτης, για τα Κρητικά Μοιρολόγια, για τα Αστερούσια) κ.λπ].

Υπήρξε μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του επιστημονικού περιοδικού των φιλολόγων του νομού Ρεθύμνου «Αναζητήσεις» και είχε τη Σύνταξη και Επιμέλεια του περιοδικού του Μητροπολιτικού Ναού της πόλης του Ρεθύμνου «Ενοριακή Παρουσία» (63, συνολικά, τεύχη).

Επίσης, ήταν και είναι μέλος διαφόρων Επιτροπών, όπως:

• Για εικοσαετία, περίπου, της «Γνωμοδοτικής Επιτροπής για την Ονομασία και μετονομασία οδών και πλατειών του Ν. Ρεθύμνου» (Γενική Διεύθυνση Περιφέρειας Κρήτης), της οποίας συνεχίζει να είναι μέλος.
• Της «Επιτροπής Προσθήκης Προσωνυμίας στα Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ρεθύμνου».
• Γραμματέας της «Οργανωτικής Επιτροπής του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Φθινόπωρο 2008) «Η επαρχία Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου από την αρχαιότητα έως και σήμερα. Περιβάλλον- Αρχαιολογία- Ιστορία- Κοινωνία».
• Της «Επιτροπής Ανεγέρσεως Μνημείου Τιμής προς τον μακαριστό Μητροπολίτη Κρήτης κυρό Βασίλειο Μαρκάκη», στη γενέτειρα αυτού Κεραμέ του Δήμου Λάμπης.
• Της «Επιτροπής Αξιολόγησης Περιοδικών και λοιπών εντύπων των Γυμνασίων και Λυκείων τού Νομού Ρεθύμνου».
• Είναι, επίσης, μέλος της UNICEF,της «Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας», Φίλος και Συνεργάτης του Συλλόγου Κωφών Νομού Ρεθύμνου, των ΑμεΑ Ρεθύμνου και άλλων Συλλόγων και Εταιρειών.
  

  

Όπως είναι φυσικό η πολυσήμαντη αυτή πνευματική του δράση έχει εκτιμηθεί και τιμηθεί από κορυφαίους φορείς και συλλόγους Συγκεκριμένα έχει λάβει τις εξής τιμητικές διακρίσεις:

1. Από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης,την ανώτατη τιμητική διάκριση. Αυτής, τον Σταυρό των Αγίων ενδόξων και πανευφήμων Αποστόλων Παύλου και Τίτου.
2. Από την Ακαδημία Αθηνών, Α’ Έπαινο,για την αδημοσίευτη μελέτη του «Λαϊκή Πίστη και Λατρεία» (Θεολογική – Λαογραφική Μελέτη), μετά από σχετική πρόταση της Εφορευτικής Επιτροπής του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
3. Από τον Δήμο Αγίου Βασιλείου, Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, «Έπαινο», για την πολυετή έρευνα και μελέτη θεμάτων της Ιστορίας, της Ορθόδοξης Παράδοσης, της Λαογραφίας και ιδιαίτερα της Γλώσσας, με το περισπούδαστο έργο του: «Τοπωνυμικό της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου» (σελ. 656), το οποίο και απέστειλε, με πρωτοβουλία του, ο Δήμος προς βράβευση στην Ακαδημία Αθηνών, θεωρώντας το ως έργο εθνικής σημασίας. Επίσης, για την ουσιαστική συνεισφορά του στην οργάνωση και πραγματοποίηση του πρώτου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου για την περιοχή τού Δήμου Αγίου Βασιλείου (2008).
4. Από τον «Πολιτιστικό Οργανισμό Δήμου Αγίου Νικολάου, Κρήτης», «Β’ Βραβείο Διηγήματος» (με χρηματικό έπαθλο), για τη συμμετοχή του στον 24ο Παγκρήτιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό (2007).
5. Από το Πνευματικό Κέντρο Πειραιά «Ο ΦΙΛΩΝ» Πανελλήνια διάκριση, με Χρυσό Μετάλλιο και Έπαινο, για το βιβλίο του, με τους μαθητές του:«Ο Λόφος του Τ. Σταυρού της πόλης μας χθες και σήμερα»,σσ. 64 (1994).
6. Από το Πνευματικό Κέντρο Πειραιά «Ο ΦΙΛΩΝ» Πανελλήνια διάκριση, με Χρυσό Μετάλλιο και Έπαινο, για το βιβλίο του, με τους μαθητές του:«Γλυπτά και ενεπίγραφες πλάκες του Ρεθύμνου», σσ. 230 (2000).
7. Από τον «Σύλλογο Κεραμιανών Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης «Ο Άγιος Παντελεήμων» (της Αθήνας) και από τον «Εκπολιτιστικό Σύλλογο Κεραμέ- Αγαλλιανού», ασημένια «Τιμητική Πλακέτα»για τη συγγραφή του βιβλίου των δύο χωριών («Κεραμές και Αγαλλιανός, κοινή Πορεία μέσα στον χρόνο», Ρέθυμνο 2002, σελ. 322).
8. «Επίτιμο μέλος» του «Εκπολιτιστικού Συλλόγου Κεραμέ- Αγαλλιανού».
9. Από τον «Σύλλογο Φίλων Κλασικής Μουσικής και Όπερας»για τις εκατοντάδες μουσικοκριτικές του σε συναυλίες Κλασικής Μουσικής στην πόλη του Ρεθύμνου.
10. Από το «Σώμα Ελλήνων Προσκόπων» του απενεμήθη το «Αναμνηστικό Δίπλωμα του Αδαμάντινου Ιωβηλαίου», για την προσφορά του στο έργο του ρεθεμνιώτικου προσκοπισμού.
11. Από τον «Σύλλογο Κωφών Ν. Ρεθύμνου» «Τιμητική Πλακέτα»για την εικοσιπενταετή (από την ίδρυσή του) συμπαράστασή του στο έργο του και τη συμμετοχή του στις Οργανωτικές Επιτροπές των επτά (07) Επιστημονικών Συνεδρίων- Ημερίδων, που πραγματοποίησε στο διάστημα αυτό.
12. Από τον «Σύλλογο Κωφών Ν. Ρεθύμνου»«Τιμητική Πλακέτα»για τον σχεδιασμό, την επιστημονική επιμέλεια και τις διορθώσεις των επτά (07) βιβλίων, που ο Σύλλογος, μέχρι στιγμής, έχει εκδώσει από ισάριθμα Συνέδρια και Ημερίδες.
13. Από τον«Σύλλογο Κωφών Λεμεσού Κύπρου»«Τιμητική Πλακέτα».
14. Από την τοπική εφημερίδα «Ελευθερία» «Τιμητική Πλακέτα» («Η Διάκριση της Ελεύθερης Πέννας»).
15. Από τον «Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 1ου Γυμνασίου Ρεθύμνου» «Τιμητική Πλακέτα», για την προσφορά του στο Σχολείο.

Δεν θα προχωρήσουμε στην εργογραφία του γιατί δεν θα καταφέρουμε να την ολοκληρώσουμε ούτε και στη μεθεπόμενη έκδοση. Περιοριζόμαστε μόνο να θυμίσουμε μερικά από τα βιβλία του όπως

1. Θέματα Αγωγής του Παιδιού κατά τον Ι. Χρυσόστομο,
2. Ο Λόφος του Τιμίου Σταυρού της πόλης μας χθες και σήμερα
3. Γλυπτά και Ενεπίγραφες Πλάκες του Ρεθύμνου
4. Νικόλαος Γεωργίου Παπαδάκης,
5. Αναφορά στην Αρκαδική Εθελοθυσία 
6. Κεραμές και Αγαλλιανός, Κοινή Πορεία μέσα στο χρόνο,
7. Ρέθυμνο 1900- 1950,τόμοι Α’ και Β’, Ρέθυμνο 2010,
8. Χωριά της επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου και από 1/1/2011 Δήμου Αγίου Βασιλείου Περιφέρειας Κρήτης 
9. Τοπωνυμικό της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου(και από 1/1/2011 Δήμου Αγίου Βασιλείου Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου), Ρέθυμνο 2011, σελ. 656.

Παραθέτονται 8.000, περίπου, τοπωνύμια, τα οποία ετυμολογούνται, αιτιολογούνται και επεξεργάζονται λεπτομερώς, καθώς και εισαγωγικά στοιχεία (γεωγραφικά, πληθυσμιακά, ιστορικά, αρχαιολογικά, λαογραφικά κ.λπ) για κάθε χωριό (38 συνολικά χωριά) της εν λόγω επαρχίας [εκδίδεται ως Ε’ τόμος στη σειρά των Πρακτικών του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου για την επαρχία Αγίου Βασιλείου (Πλακιάς 2008)]. Έπαινος Δήμου Αγίου Βασιλείου, Π.Ε. Ρεθύμνου.

10. Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού Κουμπέ Ρεθύμνου και ο νεότερος Ιδρυτής της Νέστωρ Ι. Βασσάλος, ο Διονυσιάτης, Ρέθυμνο 2011, σ. 243.
11. Τοπωνυμικό τού αστικού χώρου τής πόλης του Ρεθύμνου/ Συνοικίες- Εκκλησίες και Μοναστήρια της Ενετοκρατίας- Τουρκοκρατίας μέχρι και τις αρχές τού 20ου αι.
12. Λαϊκή Πίστη και Λατρεία,
13. Βασίλειος Ε’ Μαρκάκης (1872- 1950), Ο αντιστασιακός και φιλάνθρωπος Μητροπολίτης Κρήτης(1^η βιογραφία του άνδρα).
14. Οι άγιοι Ιωάννης ο Ξένος και Ιωάννης ο Ερημίτης.

Ένας χαρισματικός ομιλητής

Αυτό που αξίζει να τονιστεί είναι η μεγάλη του αφηγηματική ικανότητα. Θεωρείται από τους χαρισματικούς ομιλητές που μπορεί να διαπραγματευθεί το πιο εξειδικευμένο θέμα χωρίς να κουράσει το ακροατήριο. Είναι ακριβώς επειδή κάθε τι που αναλαμβάνει το «βασανίζει» τόσο ώστε να το κατακτήσει απόλυτα. Κι έτσι το δίνει με μοναδικό τρόπο.

Με ότι κι αν ασχοληθεί θέλει να είναι απόλυτα προετοιμασμένος. Μου έκανε την τιμή να προσφέρει τις γνώσεις του σε πολλά ντοκιμαντέρ που επιμελήθηκα. Κι ομολογώ ότι κάθε φορά αισθάνομαι δέος μπροστά στα ντοκουμέντα που παρουσιάζει.

Σε πρόσφατη συνεργασία μας για την παρουσία των Ρώσων στο Ρέθυμνο με εντυπωσίασε με το σημείωμα που μου παρουσίασε. Ένα χαρτί από αυτά που δίνουν στον ιερέα για τρισάγιο και ήταν ευχή για την ηγεσία των Ρώσων κατά την εποχή της Κρητικής Πολιτείας!!!

Αυτός είναι ο κ. Κωστής Ηλ. Παπαδάκης που μας χαρίζει τόσο συχνά τον πλούτο της χαρισματικής του γραφίδας. Κι είναι καλό να τον αναφέρουμε με σεβασμό και απέραντη εκτίμηση σε ένα αφιέρωμα προβάλλοντας και τη μοναδική του ιστοσελίδα ret.anadromes@gmail.comπου είναι από τις πιο αξιοπρόσεκτες.

Εκεί μπορείτε να γνωρίσετε καλύτερα τον εκλεκτό λόγιο συμπολίτη μας αλλά περισσότερο τον τόπο μας με την πληθώρα των θεμάτων που θα σας συναρπάσουν.