Κωστή Ηλ.Παπαδάκη: «Τοπωνυμικό της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου»

Πολλοί είναι οι επιστήμονες που με τις εργασίες τους έχουν συμβάλει στη διάσωση και μελέτη της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Η ευλογημένη γη της Κρήτης ευτύχησε να δει αντίστοιχα αξιόλογους ερευνητές που με τις σημαντικές και ρηξικέλευθες μελέτες τους έχουν αναδείξει μεγάλο αριθμό από τον εθνολογικό, γλωσσικό και ονοματολογικό της πλούτο. Ένας από αυτούς είναι, χωρίς αμφιβολία, ο κ. Κωστής Ηλ. Παπαδάκης με το εν γένει πολύπτυχο φιλολογικό (ιστορικό, γλωσσολογικό, λαογραφικό) αλλά και ειδικότερα ονοματολογικό του έργο. Κορωνίδα αυτού είναι χωρίς αμφιβολία το μνημειώδες βιβλίο του «Τοπωνυμικό της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου» που εκδόθηκε στο Ρέθυμνο το 2011. Και μόνο από την έκδοση του τεράστιου αυτού τοπωνυμικού υλικού θα άξιζε ο συγγραφέας να μπει στο πάνθεον των μεγάλων Κρητών ερευνητών και μάλιστα ονοματολόγων.

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σε όγκο και ποιότητα έργο σε σχέση όχι μόνο με τα κρητικά και ειδικότερα τα ρεθυμνιώτικα τοπωνύμια αλλά και τις εν γένει τοπωνυμικές έρευνες συμβάλλοντας αποφασιστικά στον εμπλουτισμό της ονοματολογικής βιβλιογραφίας με αντίστοιχα εγχειρίδια αναφοράς. Περιέχει 8.000 περίπου τοπωνύμια και μικροτοπωνύμια από την ευρύτερη περιοχή της επαρχίας Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνου ομαδοποιημένα σε 39 μέρη που αντιστοιχούν στο σύνολο των ισάριθμων χωριών της παραπάνω επαρχίας. Ενδεικτικό εξάλλου αφενός της ερευνητικής δεινότητας και αφετέρου της μεγάλης αγάπης του κ. Παπαδάκη τόσο για τα τοπωνύμια όσο και για την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κρήτη, είναι η ακάματη μεθοδικότητα με την οποία κατάφερε να δαμάσει το τεράστιο αυτό ονοματολογικό corpus που ο ίδιος είχε αποθησαυρίσει και να το παρουσιάσει με τρόπο ονοματολογικά άρτιο για τον ειδικό ονοματολόγο επιστήμονα και εύληπτο για τον μέσο αναγνώστη. Τα τοπωνύμια καθενός από τα 39 χωριά παρουσιάζονται κατ’ αλφαβητική σειρά, γεγονός που καθιστά εύκολη την αναζήτησή τους, ενώ δίνεται πλήθος χρήσιμων ονοματολογικών, ιστορικών, εθνολογικών πληροφοριών σχετικά με τις συνθήκες δημιουργίας του κάθε τοπωνυμίου.

Ακόμη, στην προσπάθειά του ο συγγραφέας να παραθέσει τις περισσότερες δυνατές πληροφορίες για το κάθε τοπωνύμιο δεν δίστασε -και ορθώς όπως μαρτυρά το αποτέλεσμα- να αναμετρηθεί με τον ιδιαίτερα ακανθώδη και δύσβατο χώρο της ετυμολογίας. Στην ευστοχία των περισσότερων ετυμολογικών του προτάσεων συνέβαλλαν ασφαλώς τόσο η στέρεη φιλολογική του κατάρτιση όσο και οι γνώσεις του αναφορικά με την κρητική και μάλιστα ρεθυμνιώτικη ντοπιολαλιά αλλά και οι πάμπολλες πληροφορίες που συνέλεξε από τη μακροχόνια επιτόπια έρευνα που, μη φειδόμενος κόπων, πραγματοποίησε. Τέλος, η πληρότητα της τοπωνυμικής βιβλιογραφίας που πλαισιώνει το παραπάνω έργο αποδεικνύει ότι ο συγγραφέας δεν αρκέστηκε μόνο στην επιτόπια έρευνα και τη διατύπωση προσωπικών απόψεων αλλά εργάστηκε μεθοδικά συμβουλευόμενος ένα μεγάλο αριθμό ονοματολογικών εργασιών.

Ως γλωσσολόγος αλλά και Πρόεδρος της «Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας» αισθάνομαι την ανάγκη να συγχαρώ τον κ. Κωστή Ηλ. Παπαδάκη, λαμπρό μέλος της Εταιρείας μας, για το μνημειώδες αυτό βιβλίο που χάρισε στην επιστημονική κοινότητα και εύχομαι να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση και για άλλους ερευνητές προκειμένου να συμβάλλουν στη διάσωση του ονοματολογικού πλούτου της χώρας και τη γενικότερη ανάδειξη της επιστήμης της Ονοματολογίας.