Η οικονομική και δημοσιονομική συγκυρία που πλήττει τη χώρα μας είναι μεν δυσμενής για τη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όμως ο Δήμος καλείται να συντάξει τον Προϋπολογισμό του για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της καθημερινότητας και να επιλύσει τα προβλήματα των δημοτών του.
Ο προϋπολογισμός είναι ο σχεδιασμός της διοίκησης του Δήμου για το επόμενο οικονομικό έτος. Ταυτόχρονα όμως, αποτελεί κυρίως μια βαθειά πολιτική πράξη, αφού μέσω αυτού υλοποιείται το πρόγραμμα και το σχέδιο της δημοτικής αρχής.
Οι προϋπολογισμοί των Δήμων, με νόμο του 2014, ευθυγραμμίζονται με τους κρατικούς προϋπολογισμούς που είναι προσαρμοσμένοι στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, με κύριο άξονα τη μείωση της χρηματοδότησης τους από το κράτος.
Γνωστές οι μειώσεις στο διάστημα 2009-2014 κατά 62% με επιπλέον μείωση κατά 45% το 2015 σε σχέση με το 2014. Φυσικά έπεται συνέχεια στις μειώσεις αφού με το νέο μεσοπρόθεσμο, για την περίοδο 2017-2019 προβλέπεται μείωση της τάξης του 23% σε σχέση με το 2015.
Στόχος αυτής της δημοσιονομικής πειθάρχησης και των προϋπολογισμών είναι η προώθηση των αναδιαρθρώσεων στους δήμους, όπου κοινός παρονομαστής είναι: οι δραματικές περικοπές πόρων, η συρρίκνωση των κοινωνικών υποδομών, η ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών και έργων, η ώθηση των δήμων στον τραπεζικό δανεισμό, η ένταση της υπερφορολόγησης των δημοτών, η αντικατάσταση μόνιμου προσωπικού με προσωπικό ποικίλων ελαστικών κακοπληρωμένων εργασιακών σχέσεων.
Αυτή η στρατηγική των αναδιαρθρώσεων φέρνει σε πρώτο πλάνο την επιβάρυνση των δημοτών με τη διεύρυνση της λεγόμενης ανταπόδοσης και τις ιδιωτικοποιήσεις. Έτσι έχουμε με την πρακτική της ανταπόδοσης να περνούν σε αυτή τη λογική ο τομέας της καθαριότητας, οι υπηρεσίες ύδρευσης, οι παιδικοί σταθμοί, οι δραστηριότητες πολιτισμού και αθλητισμού.
Φυσικά όλη αυτή η πορεία, δηλαδή η αντιλαϊκή δημοσιονομική προσαρμογή, βρίσκεται κάτω από το άγρυπνο μάτι της κρατικής εξουσίας, με την θέσπιση αρχικά του «Οικονομικού Παρατηρητήριου» και κατόπιν της «Επιτροπής Οικονομικής Ανασυγκρότησης των ΟΤΑ».
Αυτή η κατάσταση με το νέο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής πειθάρχησης, που βρίσκει πολλούς πρόθυμους να υλοποιήσουν, μηδέ της ΚΕΔΕ εξαιρουμένης, θα οδηγήσει σε χρεοκοπία πολλούς δήμους.
Ο προϋπολογισμός που μας φέρνει σήμερα η διοίκηση του δήμου να εγκρίνουμε, εφαρμόζει κατά γράμμα τις κατευθύνσεις της κεντρικής διοίκησης. Η όλη φιλοσοφία του δείχνει ότι η δημοτική αρχή έχει παραδοθεί, έχει σηκώσει άσπρη σημαία, και δεν κάνει το παραμικρό, για να διεκδικήσει και να αγωνιστεί για την ανατροπή αυτής της κατάστασης.
Επιπλέον και σε αυτόν τον προϋπολογισμό του δήμου, όπως και στους προηγούμενους, δεν υπήρξε καμία ουσιαστική κοινωνική διαβούλευση, καμία διαδικασία συμμετοχικού προϋπολογισμού. Χωρίς πολιτική επιλογή συμμετοχής και ενεργοποίησης της τοπικής κοινωνίας και πάλης για αλλαγή πορείας, το μέλλον του δήμου προβλέπεται ιδιαίτερα δυσοίωνο και οι ευθύνες της δημοτικής αρχής για αυτό αυξάνονται καθημερινά.
Πρώτα και κύρια ο προϋπολογισμός του έτους 2016, όπως και το Τεχνικό Πρόγραμμα του δήμου, είναι λιτός.
Προϋπολογίζονται έσοδα και έξοδα 52.468.817,28 ευρώ για το 2016, τη στιγμή που το 2015 προϋπολογίστηκαν 74.158.806,53 ευρώ, δηλαδή έχουμε μια πολύ σημαντική μείωση των ποσών κατά 29,25% περίπου.
Ορισμένα στοιχεία του προϋπολογισμού που δείχνουν ανάγλυφα την φορομπηχτική ταχτική του δήμου είναι τα εξής:
1) Κωδ. 06.00.0441 «Τέλος ακίνητης περιουσίας» από 528.250 ευρώ προϋπολογισθέντα για το ’15 το κάνουν 627.361,86 ευρώ για το ’16.
2) Κωδ. 06.00.0464 «Τέλη ελεγχόμενης στάθμευσης» από 6.500 ευρώ προϋπολογισθέντα το ’15 το κάνουν 40.000 ευρώ για το ’16.
3) Κωδ.06.0015 «Πρόστιμα και προσαυξήσεις» από 367.100 ευρώ προϋπολογισθέντα το ’15 το κάνουν 607.730 ευρώ για το ’16.
4) Κωδ.06.00.3221.001 «Πρόστιμα τροχαίων παραβάσεων» από 1.348.009,93 ευρώ προϋπολογισθέντα το ’15 το κάνουν 1.602.305,34 ευρώ για το ’16.
Από το σύνολο των εσόδων του προϋπολογισμού τα 8 (οκτώ) εκατομμύρια ευρώ περίπου προέρχονται απευθείας από την εφόρμηση του Δήμου στην τσέπη των κατοίκων.
Μιλάμε για τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας – φωτισμού, τον φόρο ηλεκτροδοτούμενων χώρων, τον ΤΑΠ, τα έσοδα από λοιπά τέλη – δικαιώματα – παροχή υπηρεσιών, τα έσοδα από την εκμετάλλευση των παρκινγκ κλπ.
Τα τέλη αυτά ναι μεν δεν άλλαξαν για το 2016 όμως βαρύνουν περισσότερο τα νοικοκυριά και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ θα έπρεπε να επιβαρύνουν αναλογικά περισσότερο τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του δήμου.
Μέσα στη κρίση οι κάτοικοι του δήμου καλούνται να πληρώνουν φόρους και τέλη τόσο στο Κράτος όσο και στον δήμο για τη λειτουργία των υπηρεσιών οι οποίες όλο και αποδυναμώνονται και συρρικνώνονται.
Επίσης, στον προϋπολογισμό του 2016 υπάρχει και ένα ποσό ύψους 8 (οκτώ) εκατομμυρίων ευρώ περίπου, που αφορά τα εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα κατά το παρελθόν. Το ποσό αυτό προέρχεται από τα ποσά που έχουν βεβαιωθεί και δεν έχουν εισπραχθεί κατά τα Προηγούμενα Οικονομικά Έτη (ΠΟΕ) όπως τέλη καθαριότητας, ΤΑΠ, τέλη παρεπιδημούντων, πρόστιμα κ.λπ.
Και ναι μεν η ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των δημοτών είναι στην σωστή κατεύθυνση όμως η γενική οικονομική συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή για την είσπραξη χρημάτων από τον δήμο.
Έτσι βλέπομε ότι το ποσό των εισπρακτέων υπολοίπων από βεβαιωθέντα έσοδα κατά τα παρελθόντα έτη (Κωδ.06.00.32) ήταν στον προϋπολογισμό του έτους 2015 7.826.865,81 ευρώ και έγινε 7.975.384,65 ευρώ το έτος 2016. Το ποσό αυτό θα αυξάνεται όσο θα υπάρχει η γενικότερη οικονομική κρίση.
Εκεί που η κατάσταση είναι τραγική αφορά στα έργα που προϋπολογίζονται, άλλωστε το τεχνικό πρόγραμμα που ψηφίστηκε τα λέει όλα. Το τεχνικό πρόγραμμα του 2016 ύψους 10,5 εκατομμυρίων ευρώ δεν καλύπτει δυστυχώς τις ανάγκες των δημοτών του Δήμου μας. Ειδικότερα:
Κωδ. 06.00.13 «Επιχορηγήσεις για Επενδύσεις» από 25.231.365,09 ευρώ προϋπολογισθέντα για το ’15 το κάνουν 4.491.766,19 ευρώ για το ’16.
Τα κονδύλια της ΣΑΤΑ έχουν ελαχιστοποιηθεί και από ότι φαίνεται πάμε για μηδενισμό, με αποτέλεσμα μια σειρά από υποδομές στην άθληση, στον πολιτισμό να καταρρέουν, από την έλλειψη συντήρησης, λόγω μέσων και προσωπικού. Ανάλογη και η κατάσταση με τη συντήρηση των σχολικών κτηρίων που είναι πλημμελής ή ανύπαρκτη. Το πετσόκομμα της ΣΑΤΑ αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό:
Κωδ. 06.00.1322 «Χρηματοδοτήσεις από Κεντρικούς φορείς» από 3.130.187,54 ευρώ προϋπολογισθέντα για το ’15, το κάνουν 20.765,59 ευρώ για το ’16.
Στο σκέλος των ΕΣΠΑ 2014-2015 η δημοτική αρχή δείχνει πράγματι ότι έχει σηκώσει τα χέρια, αφού και εδώ προϋπολογίζουν στην κυριολεξία ψίχουλα και ούτε καν δείχνουν διάθεση να διεκδικήσουν περισσότερα κονδύλια, τα οποία θα μπορούσαν με την σωστή αξιοποίησή τους να ανακουφίσουν τις λαϊκές ανάγκες:
Κωδ.06.00.1328 «Χρηματοδοτήσεις από το ΕΣΠΑ» από 16.211.719,62 ευρώ προϋπολογισθέντα για το ’15 το κάνουν 75.000,00 ευρώ για το ’16.
Σε ό,τι αφορά τα έξοδα τώρα, αξίζει να σημειωθεί η γύμνια που υπάρχει στα νέα έργα:
Κωδ. 02.30.73 «Έργα» από 18.366.787,00 ευρώ προϋπολογισθέντα για το ’15, προϋπολογίζονται για το ’16 3.198.973,77 ευρώ.
Αφετηρία των διεκδικήσεων μας πρέπει να είναι η εξυπηρέτηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών των δημοτών μας και πάνω σε αυτή τη βάση θεμελιώνονται και οι απαιτήσεις μας που είναι:
-Πλήρης χρηματοδότηση των δήμων από τον κρατικό προϋπολογισμό.
-Μείωση των τελών και ανταποδοτικών φόρων για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, αυξάνοντας τη φορολογία των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων.
-Αξιοποίηση των κονδυλίων ΕΣΠΑ για βασικές υποδομές (σχολική στέγη, κοινωνικές υποδομές, αντιπλημμυρική-αντισεισμική θωράκιση, δωρεάν δίκτυο συγκοινωνιών, ασφαλή οδικά δίκτυα, αποχέτευση).
-Αναβάθμιση της λειτουργίας των παιδικών σταθμών με χρηματοδότηση για τη λειτουργία τους, χωρίς την επιβάρυνση των εργαζόμενων και την πληρωμή των εργαζόμενων σε αυτούς.
-Πρόσληψη μόνιμου αναγκαίου προσωπικού και την κατάργηση της απαγόρευσης των προσλήψεων και της αναλογίας 1:5.
-Είμαστε κάθετα αντίθετοι με την αντιδραστική λογική της ανταποδοτικότητας, που φέρνει αναπόφευκτα πρόσθετα βάρη στους δημότες, καθώς και τις ιδιωτικοποιήσεις με εργασιακές σχέσεις λάστιχο.
-Αναβάθμιση των υπηρεσιών καθαριότητας σε όλη την έκταση του δήμου, με μόνιμο προσωπικό του οποίου την ευθύνη μισθοδοσίας να αναλάβει το κράτος, αποκλείοντας την ιδιωτικοποίηση τους.
-Άμεση αντιμετώπιση για την απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων, με την αντιμετώπιση των ελλείψεων εκπαιδευτικών, της καθαριότητας, της θέρμανσης, της μεταφοράς των μαθητών, της σίτισης τους.
-Σχεδιασμός για τη στήριξη δραστηριοτήτων στο σχολείο που έχουν σχέση με την καταπολέμηση των ναρκωτικών, την πολιτιστική ερασιτεχνική μαθητική δημιουργία, τις αθλητικές δραστηριότητες.
Επομένως για όλους τους παραπάνω λόγους μπορούμε να πούμε ότι ο προϋπολογισμός του δήμου Ρεθύμνου για το 2016 είναι λιτός και αντιλαϊκός γι’ αυτό και τον καταψηφίζουμε.
* o Βουρβαχάκης Σταύρος είναι οικονομολόγος-δημοτικός σύμβουλος
