Δημοσιοποιήθηκαν, ιδού!, και τα αποτελέσματα των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων. Ανακοινώθηκαν και τα ονόματα των επιτυχόντων στις ανώτερες και τις ανώτατες σχολές, σε άλλες επειδή οι ίδιοι τις ήθελαν και σ’ άλλες διότι η ανάγκη τους έσπρωξε προς συγκεκριμένη επιλογή.
Τούτη εδώ τη στιγμή, λοιπόν, θυμήθηκα και κάποιες συμβουλές του Ισοκράτη προς το Δημόνικο. Έτσι, ο γνωστός ρητοροδιδάσκαλος του 4ου αιώνα π.Χ. γράφει προς το μαθητή του μεταξύ άλλων και τούτα (σε μετάφραση δική μου, που την αφιερώνω τόσο στους γονείς μου που μου είχαν συμπαρασταθεί άοκνα στον αγώνα μου ως μαθητή της γ’ λυκείου, όσο και στον οικογενειακό μας φίλο και συνταξιούχο δάσκαλο, κ. Λεωνίδα Βεγλιρή, που πολύτιμοι αρωγοί μου ανεφάνησαν πρόσφατα δημοσιεύματά του):
«Καμία συναναστροφή να μην κάνεις χωρίς λόγο και σύνεση, αλλά συνήθισε τον εαυτό σου να χαίρεται με τις συντροφιές εκείνες με τις οποίες και συ θα προκόψεις και θα φαίνεσαι και στους άλλους ότι είσαι καλύτερος. Να μη στηρίζεις την φήμη σου σε όσα θα μπορούσαν και οι κακόψυχοι να κάνουν, αλλά να ‘σαι φανερά περήφανος για την αρετή σου, την οποία δεν θα μπορούσε ν’ αποχτήσει ποτέ κανείς δόλιος. […]
Να φροντίζεις πάντα περισσότερο ν’ αφήσεις ως κληρονομιά στα παιδιά σου μιαν καλή φήμη παρά πολύν πλούτο, γιατί τα μεν πλούτη είναι εφήμερα, η δε δεν σβήνει ποτέ, με την καλή φήμη μάλιστα μπορείς να αποχτήσεις χρήματα, αλλά ποτέ δεν μπορείς να αγοράσεις με χρήματα καλή φήμη, ενώ τα χρήματα μπορούν να τα κερδίσουν και οι φαύλοι, ενώ το καλό όνομα μόνο όσοι ξεχωρίζουν για το ήθος τους μπορούν να το αποχτήσουν. […]
Να ‘σαι πάντα πολύ προσεχτικός στα λόγια και στις πράξεις σου, για να πέφτεις σε όσο το δυνατό λιγότερα λάθη. […]
Να ‘σαι ευγενικός στους τρόπους σου και σεμνός[…]».
Και μετά τις ορμήνιες του Ισοκράτη, που θαρρώ πρέπει και οι νυν απόφοιτοι των ελληνικών λυκείων και αυριανοί πολίτες να έχουν πάντα υπόψη τους, ας ξαναθυμίσω σε όλους σας, φίλοι αναγνώστες, και κάτι που ξέρουμε όλοι μας πολύ καλά, αλλά από τις καθημερινές σκοτούρες μπορεί να μας διαφεύγει, το ότι δηλαδή ο δρόμος από το σχολείο έως την ζωή μπορεί να διέλθει μέσω ΑΕΙ ή ΤΕΙ μπορεί, όμως, και όχι! Γι’ αυτό, αγαπητά μου παιδιά, φετινοί απόφοιτοι Λυκείων, σας εύχομαι όλοι να είστε πάντα καλά και να έχετε πάντοτε ορθάνοιχτα τα μάτια του σώματος, του νου και της ψυχής στις προ(σ)κλήσεις της ζωής!
* O Γεώργιος Η. Ορφανός είναι φιλόλογος
