Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ*
Στην ιστορική έρευνα, σημαντικό ρόλο παίζουν οι πηγές. Ο σωστός συνδυασμός μπορεί να φέρει στο φως καταπληκτικές πληροφορίες και ευρήματα. 79 χρόνια μετά, τα ιστορικά τεκμήρια είναι εκεί και περιμένουν. Χρησιμοποιώντας τα ημερολόγια μικρών γερμανικών μονάδων, Αυστραλιανών μονάδων, προσωπικές φωτογραφίες Γερμανών αλεξιπτωτιστών, χάρτες αεροφωτογραφίες κλπ., εντοπίστηκαν οι ακριβείς θέσεις των ανδρών του τάγματος πολυβόλων, της ομάδας Wiedemann που είχαν εγκλωβιστεί στο Ρέθυμνο.
Η ομάδα Wiedemann
Η ομάδα αυτή, μια από τις τρεις που έπεσαν στον τομέα Ρεθύμνου, είχε σαν αποστολή την κατάληψη της πόλης. Αποτελούνταν από το 3ο τάγμα του δεύτερου συντάγματος αλεξιπτωτιστών, τη δεύτερη πυροβολαρχία αλεξιπτωτιστών, τον πρώτο λόχο πολυβόλων και διμοιρίες αντιαεροπορικών και αντιαρματικών. Η ρίψη της ομάδας Wiedemann έγινε από τις 16:00 έως τις 16:30, ανατολικά των Περιβολίων και στα Μισίρια.
Την πρώτη ημέρα, έγινε προσπάθεια για την κατάληψη της πόλης, που όμως απέτυχε με αρκετές απώλειες σε άνδρες και υλικό. Τη δεύτερη ημέρα η ομάδα Wiedemann, ενισχύθηκε από άνδρες της διοίκησης του 2ου συντάγματος, οι οποίοι είχαν πέσει πιο ανατολικά, μεταξύ Πλατανέ και αεροδρομίου.
Κατόπιν τούτου, οι αλεξιπτωτιστές, οχυρώθηκαν στην περιοχή Περιβολίων, στον Άγιο Γεώργιο και στα Μισίρια σχηματίζοντας ένα αμυντικό θύλακα που άντεξε τις επίμονες επιθέσεις των αντιπάλων για εννέα ημέρες. Ιδιαίτερα σκληρή μάχη δόθηκε στα Μισίρια, κατά τη διάρκεια των επιθέσεων των Αυστραλών στις 27-28/5/41.
Οι αμυνόμενοι αλεξιπτωτιστές των Μισιρίων έσκαψαν χαρακώματα και οχυρώθηκαν. Τοποθέτησαν τα τυφέκια τους και τα βαριά τους πολυβόλα, επάνω στο τοιχίο-υδρορροή και ανάμεσα στα αμπέλια ρίχνοντας καταιγιστικό πυρ σε οτιδήποτε κινούνταν στις αντίπαλες θέσεις. Οι απώλειες των αλεξιπτωτιστών στο Ρέθυμνο ήταν μεγάλες και η ομάδα Wiedemann πολιορκούμενη από Έλληνες και Αυστραλούς άντεξε οριακά μέχρι την άφιξη της μηχανοκίνητης ομάδας Wittman από τα Χανιά που τους ελευθέρωσε στις 29 του Μάη.
Ο αλεξιπτωτιστής Felix Gaerte του τάγματος πολυβόλων αναφέρει:
…Για τη δεύτερη νύχτα μας απέσυραν στο εσωτερικό του χωριού (Περιβόλια), για να επανέλθουμε το επόμενο πρωί στις θέσεις μας. Το πρωινό της τρίτης ημέρας ήμασταν πάλι στον αγωγό ύδρευσης (εννοεί το τοιχίο-υδρορροή), στο ανατολικό άκρο του χωριού, όπου ανοίξαμε ορύγματα όσο καλύτερα μπορούσαμε στο πετρώδες έδαφος…
Το πεδίο της μάχης σήμερα είναι σε πολλά σημεία χτισμένο ή επιχωματωμένο. Δύσκολα μπορεί να εντοπίσει κάποιος κάποια ένδειξη για αυτά που συνέβησαν στο μακρινό παρελθόν. Ελάχιστοι θυμούνται και οι νεότεροι δεν γνωρίζουν τι διαδραματίστηκε στην περιοχή όπου ζουν ή περπατάνε κάθε μέρα. Το έδαφος των Μισιρίων-Περιβολίων είναι ποτισμένο με αίμα Αυστραλών, Γερμανών και Ελλήνων.
Ερευνώντας τα πολεμικά ημερολόγια των μονάδων που ενεπλάκησαν στη μάχη των Περιβολίων-Μισιρίων και αναλύοντας κάποιες φωτογραφίες από προσωπικά άλμπουμ Γερμανών αλεξιπτωτιστών, έγινε δυνατή η ταυτοποίηση των θέσεών τους με μεγάλη ακρίβεια. Αεροφωτογραφίες της περιοχής του 1945, φάνηκαν επίσης ιδιαίτερα χρήσιμες. Σταθερά σημεία ορίστηκαν οι θέσης πτώσης αεροσκαφών εκεί κοντά.
Το χαμηλό τοιχίο-υδρορροή, εντοπίστηκε ανάμεσα στα χόρτα στα χωράφια των Μισιρίων με μια πρώτη ματιά τίποτα πέρα από πέτρες και χώμα. Όμως πλησιάζοντας και μετακινώντας το χώμα που είχε μαζευτεί όλα αυτά τα χρόνια εντός της υδρορροής, άρχισαν να βγαίνουν στην επιφάνεια οξειδωμένοι κάλυκες. Κοιτάζοντας προσεκτικά αυτοί αναγνωρίστηκαν ως κάλυκες 7,92 χιλιοστών προερχόμενοι από Γερμανικά όπλα. Πιο πέρα ένας κάλυκας από λευκή φωτοβολίδα που εκτοξεύθηκε πριν τόσα χρόνια για να σηματοδοτήσει κάποια επίθεση η παροχή βοήθειας. Η ανακάλυψη αυτών των ιστορικών και συνάμα δραματικών τεκμηρίων, δίνει μια άλλη διάσταση στην ιστορία και στον τρόπο που θα έπρεπε να την αντιμετωπίζουμε.
Μετά τα πολεμικά γεγονότα και τα επόμενα χρόνια η ζωή συνεχίστηκε, τα χωράφια καλλιεργήθηκαν, τα χόρτα μεγάλωσαν και φυσικά τα μικρά άνευ αξίας απομεινάρια ενός πολέμου δεν ενόχλησαν κανένα.
Έτσι 79 χρόνια μετά, αυτά τα ιστορικά ντοκουμέντα της μάχης της Κρήτης περίμεναν να ανακαλυφθούν εκεί στο ματωμένο έδαφος των Μισιρίων.
* Ο Δημήτρης Σκαρτσιλάκης, είναι ιστορικός ερευνητής, συλλέκτης
