Η νεαρή αρσενική Μεσογειακή φώκια που βρέθηκε νεκρή στη Σκαλέτα, είχε δεχτεί θανατηφόρο πλήγμα από κυνηγετική καραμπίνα. Το μονόβολο βλήμα που βρέθηκε σφηνωμένο στο στέρνο είχε διαπεράσει τον δεξί πνεύμονα και το περικάρδιο, προκαλώντας το θάνατο του ζώου. Κρίνοντας από την κατάσταση αποσύνθεσης, οι βιολόγοι εκτιμούν ότι η Mοnachus monachus πυροβολήθηκε από βάρκα ψαρά την προηγούμενη μέρα. Για το περιστατικό και την περισυλλογή του νεκρού ζώου, το οποίο είχε ξεβραστεί δίπλα σε μια παιδική χαρά, κινητοποιήθηκαν οι τοπικές λιμενικές αρχές το απόγευμα της Παρασκευής 25 Ιανουαρίου 2013…
Η είδηση φυσικά δεν είναι αληθινή, άλλωστε η 25η Ιανουαρίου δεν ήρθε ακόμη, ούτε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ρεθύμνης, διαθέτει Βιολόγους. Μπορεί πάντως να αποτελεί και μια «προφητεία» που έρχεται από το μέλλον. Και εξηγούμαι: Στον κόλπο της Ρεθύμνης, υπάρχουν αρκετές φώκιες του είδους Mοnachus monachus. Οι ψαράδες εκτιμούν ότι στις ακτές μας διαβιούν και διατρέφονται πάνω από πέντε, ίσως και δέκα φώκιες, τις οποίες έχουν επανειλημμένα παρατηρήσει στη διάρκεια των ψαρεμάτων τους. Είναι δε διατεθειμένοι να μας υποδείξουν τις σπηλιές που υποθέτουν ότι αποτελούν τα ενδιαιτήματά τους. Και μέχρι εδώ όλα είναι καλά και ρομαντικά, μπορούμε να πούμε ότι η φύση επουλώνει τις πληγές της και ότι ένα είδος που μέχρι πριν μερικά χρόνια, ήταν σε καθεστώς εξαφάνισης στο Αιγαίο, σταδιακά ανακάμπτει. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη της σκληρής πραγματικότητας, που είναι οι ζημιές που προκαλούν. Τόσο οι φώκιες, όσο και τα υπόλοιπα κητοειδή και μη, όπως είναι τα δελφίνια και οι χελώνες, καταστρέφουν τα αλιευτικά εργαλεία των ψαράδων της Ρεθύμνης. Πρόσφατα δύο διαφορετικοί παράκτιοι ψαράδες που αλιεύουν στον κόλπο της Ρεθύμνης, μας παραπονέθηκαν για εκτεταμένες φθορές στα δίχτυα τους από τις Φώκιες. Αυτές, λόγω του βάρους και του όγκου τους, σχίζουν και καταστρέφουν τελείως τα δίχτυα των ψαράδων, στην προσπάθειά τους να φάνε τα ψάρια που έχουν συλληφθεί από αυτά. Τα δελφίνια και οι χελώνες προκαλούν επίσης σημαντικές ζημιές, αλλά μικρότερης έκτασης.
Υπάρχει ένας Νόμος, ο 1650, δημοσιευμένος σε ΦΕΚ του 1986 (!), με υπογραφή μιας πλειάδας Υπουργών και του Προέδρου της Δημοκρατίας την περίοδο εκείνη, κ. Σαρτζετάκη ο οποίος αναφέρει τα ακόλουθα: «Για υλικές ζημιές που προκαλούνται σε γεωργικές, κτηνοτροφικές ή άλλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις ή εγκαταστάσεις ή σε αλιευτικά εργαλεία από είδη της άγριας πανίδας που έχουν χαρακτηρισθεί, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20, ως σπάνια ή απειλούμενα με εξαφάνιση, μπορούν να χορηγούνται, με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, αποζημιώσεις, επιδοτήσεις ή άλλες κατά περίπτωση παροχές. Η εκτίμηση των ζημιών γίνεται από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Γεωργίας, Κτηνοτροφίας και Δασών του ίδιου υπουργείου ή από άλλες πηγές χρηματοδότησης». Υπάρχει επίσης και άλλο ΦΕΚ, το οποίο εναρμονίζει τη νομοθεσία μας με την ισχύουσα στην Ε.Ε. για το ίδιο θέμα. Αυτό είναι ακόμη πιο εμφατικό και αναφέρει ότι η Πολιτεία θα αποζημιώνει οπωσδήποτε τους αλιείς για τις βλάβες αυτές. Σημειώνουμε τέλος ότι οι αποζημιώσεις που αναφέραμε, μπορούν να εξευρεθούν από ευρωπαϊκά κυρίως κονδύλια για τους αλιείς. Αυτά, αν δεν αξιοποιηθούν, πιθανότατα θα απορροφηθούν από τους γνωστούς επιτήδειους ή θα επιστραφούν άθικτα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην πράξη, οι Νόμοι αυτοί, όπως και πολλοί άλλοι στη χώρα μας, ουδέποτε εφαρμόστηκαν. Η δικαιολογία της μη εφαρμογής από τις υπηρεσίες ασφάλισης του ΟΓΑ και το υπουργείο Γεωργίας, είναι αστεία. Υποστηρίζουν ότι επειδή δε μπορεί να διαπιστωθεί αν τα αλιευτικά εργαλεία τα κατέστρεψε το κήτος ή ο ίδιος ο ψαράς, αρνούνται οποιαδήποτε αποζημίωση. Και είναι προφανές ότι οι ψαράδες, που δεν ανήκουν στην οικονομική ελίτ της Κοινωνίας μας, αντίθετα μοχθούν και κινδυνεύουν καθημερινά για ένα μικρό και πενιχρό μεροκάματο, μπορεί πολύ εύκολα να αυτοδικήσουν στις φώκιες, τα δελφίνια και τις χελώνες, για να μη το χάσουν.
Εμείς απλώς κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου, για τις περιπτώσεις αυτοδικίας που περιγράψαμε, οι οποίες αργά ή γρήγορα είμαστε βέβαιοι ότι θα προκύψουν. Και όταν βρεθεί η πρώτη νεκρή φώκια, ή δελφίνι, ή χελώνα, εξ ίσου υπεύθυνοι θα είναι όσοι προβούν στις πράξεις αυτές, αλλά και όσοι αρνούνται να τους αποζημιώσουν για τις καταστροφές των εργαλείων τους, που υφίστανται καθημερινά.
Σημείωση: Τη φωτογραφία της νεαρής φώκιας, που μέχρι στιγμής δεν είναι νεκρή, μας τη χορήγησε ευγενικά ο κ. Στέλιος Μανταδάκης. Η φωτογραφία τραβήχτηκε υποβρύχια, κοντά σε ένα σπήλαιο που ζουν φώκιες, στο Ακρωτήρι Χανίων.
ekyriakakis@yahoo.gr
