Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί με θέμα την ποίηση, την μαντινάδα, τα ήθη και έθιμα της Κρήτης, την μουσική της παράδοση και τον πολιτισμό της, έλειπε όμως ένα με θέμα την κρητική παρέα και έρχεται να το καλύψει πολύ πετυχημένα το βιβλίο του Μανώλη Μιχ. Παπυράκη, ο οποίος ως γνωστόν την βιώνει για πολλά χρόνια.
Ο συγγραφέας που γεννήθηκε και μεγάλωσε στις Κορφές Ηρακλείου έζησε την παλιά γνήσια παρέα της Κρήτης, αφού αυτό το χωριό φημίζεται για τους μερακλήδες και μαντιναδολόγους που έχουν γράψει αριστουργήματα μέσα από τις μαντινάδες τους.
Στη συνέχεια ο Μανώλης Παπυράκης σπούδασε ιατρική και έκανε το αγροτικό του στα Αγκουσελιανά Ρεθύμνου σε μια εποχή που τα ήθη τα έθιμα, τα γλέντια, οι παρέες ήταν αυθεντικά και ανεπανάληπτα. Εκεί αλλά και γενικότερα στα χωριά της επαρχίας Αγίου Βασιλείου έζησε πολύ όμορφα χρόνια, γνώρισε σπουδαίους μουσικούς και μερακλήδες με πολλούς από τους οποίους διατηρεί ακόμα και σήμερα μια στενή φιλική σχέση και καθώς η ζωή προχωρούσε και διορίστηκε στο νοσοκομείο Ρεθύμνου από όπου συνταξιοδοτήθηκε σαν διευθυντής ακτινολογικού, η σχέση του με την παράδοση, τον πολιτισμό μας έγινε ακόμα πιο στενή. Σαν νομαρχιακός σύμβουλος επί νομαρχίας του κ. Γιώργου Παπαδάκη διοργάνωσε και έφερε εις πέρας εκδηλώσεις που έχουν μείνει ιστορικές, καθώς δεν ήταν επιφανειακές αλλά ανακάλυπταν εις βάθος το έργο των τιμώμενων μουσικών ή ότι άλλο θέμα αναδείκνυε. Η ζωή του Μανώλη Μιχ. Παπυράκη εκτός από της επιτυχημένη του καριέρα σαν γιατρός, είναι μια μεγάλη διαδρομή μέσα στην κρητική παρέα, στην πρεπειά και την αποφάνιση, στην αληθινή φιλία και γενικότερα στην κοινωνική πλευρά της Κρήτης.
Από χρόνια λοιπόν είχε στο μυαλό του να καταγράψει τα βιώματά του αλλά και όσα είχε ακούσει ή είχε διαβάσει γύρω από την κρητική παρέα, τους νόμους που την διέπουν, τον τρόπο διασκέδασης, τις συνήθειες από τόπο σε τόπο, την συμπεριφορά των ανθρώπων που απαρτίζουν την παρέα, την τάξη, τον τρόπο τραγουδιού, την συμμετοχή ή όχι μουσικών και τόσα άλλα που τελικά τα συγκέντρωσε και τα παραθέτει τόσο γλαφυρά σε αυτό το υπέροχο βιβλίο. Γράφει χαρακτηριστικά «η σωστή κρητική παρέα (και μιλάμε πάντα για την παρέα που συνοδεύεται από τραγούδι και γλέντι), είναι τόσο συμμετοχική και επικοινωνιακή, που δεν είναι υπερβολή να πούμε πως μοιάζει με λειτουργία. Δεν μπορεί ο καθένας να κάνει ότι θέλει, αλλά πρέπει να παρακολουθεί και να σέβεται ορισμένους κανόνες. Ένα άλλο σημαντικό και απαραίτητο στοιχείο, στο οποίο πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή είναι ο έλεγχος της παρέας που συνήθως γίνεται από μεγαλύτερους σε ηλικία ή από τους εμπειρότερους. Ο έλεγχος εντοπίζεται σε κάθε είδους παρέκκλιση από τα πρεπά όπως λέμε στην Κρήτη, αλλά κυρίως εντοπίζεται στην υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος που γίνεται αιτία κακής συμπεριφοράς».
Κρασί σε πίνω για καλό, όμως κακό μου κάνεις
γιατί σε χίλιους λογισμούς το νου μου τονε βάνεις.
Η κρητική παρέα συνεχίζει, μπορεί να γίνει σε ένα καφενείο, σε ένα σπίτι, σε μια πλατεία ή σε μια ταβέρνα, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. Μπορεί να υπάρξει γλέντι με μουσική ή όχι, ένα είναι όμως το σίγουρο, ότι η παρέα αποτέλεσε και αποτελεί ένα βασικό εκφραστή του λαϊκού μας πολιτισμού. Ο Κρητικός εκφράζεται με πολλούς τρόπους στην παρέα όπως με αφηγήσεις, πειράγματα και τραγούδια, όπως τα ριζίτικα και κυρίως οι μαντινάδες, τα δίστιχα στην κρητική διάλεκτο τα οποία πολλές φορές είναι αυτοσχέδια και περιγράφουν εικόνες, συναισθήματα, επιθυμίες γνώμες και τόσα άλλα. Όταν βρεθεί κανείς σε παρέα με προικισμένους ριμαδόρους δεν θέλει να τελειώσει αυτό που ζει, είναι πραγματικά μια μυσταγωγία και αληθινή ψυχαγωγία. Οι ριμαδόροι ανταλλάσσουν μαντινάδες τραγουδιστά πάνω στο θέμα που έχει αρχίσει ο πρώτος μέχρι να το αλλάξει κάποιος άλλος. Όταν μάλιστα ο ριμαδόρος έχει και το χάρισμα του καλού τραγουδιστή τότε η παρέα γίνεται ανεπανάληπτη και ο συγγραφέας έχει ζήσει και ζει τέτοιες ανεπανάληπτες στιγμές καθόσον αποτελεί τον πυρήνα της Ρεθεμνιώτικης παρέας. Αυτή η παρέα σμίγει κάθε Πέμπτη και αποτελείται από μερακλήδες κάθε ηλικίας (είναι ελπιδοφόρα η συμμετοχή νέων) και γλεντά παραδοσιακά όπως παλιά με μουσικούς που παίζουν χωρίς ενισχυτές και ηχεία, καταναλώνοντας αγνά κρητικά προϊόντα που φέρνει ο καθένας μαζί του και πίνοντας αγνό κρητικό κρασί αποκλείοντας τα ξενόφερτα αμφιβόλου ποιότητας ποτά. Έχουν περάσει πολύ σπουδαίοι καλλιτέχνες από εκεί, αρκετοί εκ των οποίων έχουν τιμηθεί σεμνά και όμορφα για την προσφορά τους και αποτελεί μια όαση στον σημερινό τρόπο διασκέδασης με εκκωφαντικό ήχο και ανύπαρκτη επικοινωνία.
Πρέπει αυτό το βιβλίο να υπάρχει στην βιβλιοθήκη κάθε Κρητικού και μάλιστα ο κάθε γονέας να το δωρίσει στα παιδιά του, ώστε να μάθουν πως γίνεται η σωστή παρέα και να συμμετέχουν με τον σωστό τρόπο, όπου βρεθούν.
Προσωπικά συγχαίρω τον καλό φίλο και συγγραφέα του βιβλίου για τη σπουδαία παρακαταθήκη που μας αφήνει αλλά και για το ότι τα έσοδα του βιβλίου θα διατεθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Του αφιερώνω την παρακάτω μαντινάδα:
« Πάνω στη στράτα τση τιμής και τση πρεπειάς βαδίζεις
άντρας λογάσαι μερακλής και όμορφα γλεντήζεις».
Υπάρχει στα βιβλιοπωλεία Κλαψινάκη και Σαλβαράκη στο κέντρο του Ρεθύμνου.
