Οι γραμμές που ακολουθούν αφιερώνονται στη μνήμη μιας ωραίας συμπολίτισσάς μας, που εξεδήμησε πριν από 40 μέρες∙ της Μαρίας Τσιάτσικα-Εκκεκάκη (Μ.Τ-Ε) (1940-2021). Γεννήθηκε, μεγάλωσε και έζησε στην πόλη μας. Ήταν κόρη των διδασκάλων Παντελή (1905-1960) και Ελισάβετ Εκκεκάκη (το γένος Μεταξάκη), που ακολουθώντας της παράδοση αυτής της πόλης ήταν Ρεθεμνιώτες δάσκαλοι-υπηρέτες και λάτρεις της παιδείας και της πνευματικής καλλιέργειας. Ήταν φίλοι του βιβλίου και φιλομαθείς. Φρόντισαν και κοπίασαν για την άρτια μόρφωση και των τριών παιδιών τους. Για το πρώτο, τον Γιώργο Π. Εκκεκάκη γνωστό γυμναστή που εξελίχθηκε σε ένα από τους κορυφαίους λογίους του Ρεθύμνου, έχουν γραφτεί τόσα πολλά που κάνουν περιττό το λόγο μας τώρα. Για την επίσης αξιόλογη Αγγελική (1937-2016) το δεύτερο παιδί του Π. Εκκεκάκη, που φοίτησε στην παιδαγωγική ακαδημία Ηρακλείου και υπηρέτησε ως δασκάλα μαζί με τον επίσης δάσκαλο, ποιητή, βιβλιοπώλη (μετά την εκδίωξή του από την εκπαίδευση κατά τη δικτατορία λόγω κ. φρονημάτων …) σύζυγό της Αριστείδη Κανδηλάπτη (1935-2020), αφήνοντας πίσω τους σημαντικό έργο στο χώρο των βιβλίων και των εκδόσεων επιφυλασσόμαστε να κάνουμε λόγο σε μια επόμενη ευκαιρία.
Η Μαρία, το νεαρότερο μα καθόλου υποδεέστερο μέλος της οικογένειας του Παντελή Εκκεκάκη, φοίτησε στο Β’ Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνης, το λεγόμενο Καμαράκι και ακολούθως στο τότε Γυμνάσιο θηλέων της πόλης (1946-1958). Μετά την δευτεροβάθμια εκπαίδευση συνέχισε τις σπουδές της στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διέθετε κοφτερό μυαλό, επιμέλεια, συνέπεια στις μαθητικές και φοιτητικές της υποχρεώσεις και… φυσικά, η αριστεία των επιδόσεών της καθ’ όλα τα έτη των σπουδών της δεν αποτελούσε έκπληξη για κανένα που την γνώριζε από μικρή.
Στα θρανία της Φιλοσοφικής Σχολής είχε την τύχη να γνωρίσει τον Θησέα Τσιάτσικα, τον Θεσσαλό συμφοιτητή της από την Γαλανόβρυση Ελασσόνας. Ήταν ένας ωραίος δεσμός που φυσιολογικά κατέληξε στη διά βίου ένωση και συμπόρευση. Ήταν κι οι δυο τους χαμηλών τόνων, αθόρυβοι, σεμνοί, χωρίς φανφάρες και οπαδοί του λάθε βιώσας. Μοιραζόταν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Ψυχική ευγένεια, διακριτικότητα, καλλιέργεια, κοινούς πνευματικούς προβληματισμούς και αναζητήσεις. Έλεγες ότι ήταν και οι δυο τους γεννημένοι φιλόλογοι και εραστές του Λόγου. Εγκαταστάθηκαν τελικά στο Ρέθυμνο έχοντας ως κατοικία την πατρική οικία. Το γνωστό γωνιακό αρχοντικό στην οδό Καζαντζάκη και Μοάτσου. Ο Θησέας χωρίς να εγκαταλείψει ή να αρνηθεί τις θεσσαλικές του ρίζες αγάπησε, υπηρέτησε και τίμησε την πόλη μας ως γνήσιος Ρεθεμνιώτης. Απόκτησαν και μόρφωσαν δυο παιδιά, την Ντίνα και τον Θοδωρή.
Για την Μαρία Τσιάτσικα Εκκεκάκη ως εκπαιδευτικό δε θα μιλήσουμε εμείς, θα δώσουμε το λόγο σε ένα αρμοδιότερο πρόσωπό, την εκλεκτή συνάδελφό μου στην Βιβλιοθήκη του ΠΚ, κ. Μάρω Πετράκη-Παπιομίτογλου, η οποία διετέλεσε μαθήτριά της:
«Είχα την τύχη να έχω φιλόλογο την κ. Μαρία Τσιάτσικα Εκκεκάκη στο Γυμνάσιο Θηλέων Ρεθύμνης κατά τα έτη 1973-74. Ήταν η αγαπημένη μου καθηγήτρια στην Γ’ και την Δ’ του τότε εξαταξίου Γυμνασίου. Κοντά της έμαθα γράμματα και της οφείλω πολλά. Αγαπούσε όλα τα παιδιά της τάξης, χωρίς καμιά διάκριση. Ήταν πάντα άψογη στη συμπεριφορά και τις σχέσεις της με τους μαθητές της, αλλά και με τους συναδέλφους της. Ήρεμη, ευγενική, ψύχραιμη, δίκαιη, χωρίς διακρίσεις, ανεκτική μα και αυστηρή όταν έπρεπε, χωρίς παροξυσμούς και εκρήξεις, διατηρούσε την τάξη υπό τον απόλυτο έλεγχό της. Μας έκανε Αρχαία και Νεώτερη Ελληνική Γλώσσα, (γραμματική και συντακτικό, έκθεση), Αρχαία Ελληνική γραμματεία, Νέα Ελληνικά. Η διδασκαλία της δεν ήταν ποτέ στεγνή, τυπική ή από καθέδρας. Δεν αρκούνταν στη διδακτικό εγχειρίδιο, αλλά πλούτιζε τη διδασκαλία της με πρόσθετο υλικό και πληροφορίες. Τη βλέπαμε, τη νιώθαμε ότι αγαπούσε το αντικείμενό της κι’ αυτό μας έκανε να την προσέχουμε και να παίρνουμε σοβαρά τόσο την ίδια, όσο και το μάθημά της. Αξέχαστη θα μου μείνουν τα μαθήματα και η διδασκαλία της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία, τον Παπαδιαμάντη και τη νεοελληνική πεζογραφία και ποίηση. Της χρωστούμε το ευ ζην». Θα τη θυμούμαι πάντα με αγάπη και … ευγνωμοσύνη».
Ο γράφων είχε την τιμή να έχει φίλους και τον Θησέα και την Μαρία. Πέρασε πολλά βράδια, πολλές βεγγέρες μαζί τους μοιραζόμενος κοινούς προβληματισμούς, κοινές ανησυχίες, κοινές ελπίδες. Είναι από τα πιο ταιριασμένα ζευγάρια που έχει συναντήσει στη ζωή του. Πήρε απ’ αυτούς σπάνια μαθήματα, ευγένειας, ήθους, υποδειγματικής συμβίωσης, συντροφίας, ανθρωπιάς και …παιδείας. Ο θάνατος της Μαρίας αποτελεί πραγματική απώλεια για την πόλη μας. Όμως ο Θησέας παραμένει κοντά μας. Όλα αυτά τα χρόνια ο ένας υπήρχε μέσα στον άλλο. Βλέποντας τον Θησέα μας ερχόταν αυτόματα η εικόνα της Μαρίας, μα και το αντίστροφο. Η Μαρία μας και η εικόνα της θα παραμένει για μας ολοζώντανη στο πρόσωπο του Θησέα, του διά βίου συντρόφου της και δικού μας αγαπημένου φίλου.
