Ριζικές αλλαγές έχουν επέλθει στην αγορά εργασίας λόγω της οικονομικής κρίσης. Σε μια περίοδο που οι δείκτες ανεργίας χτυπάνε «κόκκινο», η μερική απασχόληση και η εκ περιτροπής εργασία, αποτελούν συνήθη μορφή απασχόλησης, καθώς πολλοί εργαζόμενοι είτε απασχολούνται στην επιχείρηση του εργοδότη κατά πλήρες ωράριο, πλην όμως λιγότερες ημέρες την εβδομάδα, είτε ο μισθωτός απασχολείται μεν καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, αλλά με μειωμένο ωράριο.
Η αλλαγή συμβάσεων ή οι νέες προσλήψεις με ολιγόωρη και χαμηλόμισθη εργασία, οδηγεί σε «οικονομική ασφυξία» τους μισθωτούς, καθώς την ώρα που τα μηνιαία έσοδα τους περιορίζονται σημαντικά, τα καθημερινά έξοδα αυξάνονται. Με βάση τα αναλυτικά στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.), για το πρώτο εξάμηνο του 2013, σχετικά με τις νέες προσλήψεις, τα είδη συμβάσεων, καθώς και τις μετατροπές των συμβάσεων εργασίας, στο Ρέθυμνο έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός νέων προσλήψεων πλήρους απασχόλησης, ωστόσο σημαντικό μερίδιο αντιστοιχεί στις συμβάσεις μερικής απασχόλησης. Παράλληλα, σε πολύ υψηλά επίπεδα διατηρείται το ποσοστό της ανασφάλιστης εργασίας, σε όλες τις περιοχές της χώρας.
Ειδικότερα, το πρώτο εξάμηνο του έτους, σε 2.181 επιχειρήσεις του Ρεθύμνου, από τους εργοδότες δηλώθηκαν 4.948 νέες προσλήψεις πλήρους απασχόλησης, 2.479 μερικής απασχόλησης και 384 συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας. Το ίδιο διάστημα, έγινε αλλαγή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε: 26 μερικής απασχόλησης, 4 εκ περιτροπής, με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη, και 16 εκ περιτροπής με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Οι περισσότερες καταγγελίες που γίνονται στο Σ.ΕΠ.Ε. Ρεθύμνου αφορούν την μη καταβολή δεδουλευμένων, επιδομάτων και αποζημιώσεων. Πάντως, μια από τις βασικότερες ελλείψεις σε τοπικό επίπεδο είναι η απουσία ελέγχων από την αγορά για την καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας, λόγω της υποστελέχωσης του τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Σε επίπεδο Κρήτης, τα στοιχεία για το α’ εξάμηνο του 2013, αποτυπώνουν μία σχετική μεταστροφή του κλίματος στην αγορά εργασίας, καθώς οι εργοδότες προχώρησαν σε νέες προσλήψεις και επέλεξαν την πλήρη απασχόληση των εργαζομένων σε σχέση με τις λεγόμενες ευέλικτες μορφές απασχόλησης.
Πιο συγκεκριμένα, σε 14.738 επιχειρήσεις του νησιού δηλώθηκαν στο Σ.ΕΠ.Ε. 38.335 νέες προσλήψεις πλήρους απασχόλησης, 15.919 μερικής απασχόλησης και 3.237 εκ περιτροπής. Το ίδιο διάστημα, έγινε αλλαγή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε: 419 μερικής απασχόλησης, 133 εκ περιτροπής, με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη, και 84 εκ περιτροπής με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Σε επίπεδο χώρας, με βάση τα στοιχεία του Σ.ΕΠ.Ε., το α’ εξάμηνο του 2013 διαπιστώνεται αύξηση των νέων προσλήψεων κατά 37,29% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του προηγούμενου έτους. Ειδικότερα, εντοπίζεται αύξηση κατά 51,95% των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης, αύξηση κατά 24,09% των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και μείωση κατά 3,05% των συμβάσεων εκ περιτροπής απασχόλησης.
Να σημειωθεί ότι σε πολύ υψηλά επίπεδα διατηρείται η «μαύρη εργασία» στη χώρα, καθώς όπως προκύπτει από τα ευρήματα της ελεγκτικής δραστηριότητας, κατά το α’ εξάμηνο του 2013, το ποσοστό ανέρχεται στο 38,4% στις ελεγχόμενες επιχειρήσεις.
Αναλυτικά
Μερική και εκ περιτροπής απασχόληση για μεγάλο ποσοστό εργαζομένων στο Ρέθυμνο
• Η ολιγόωρη και χαμηλόμισθη εργασία «κερδίζει έδαφος»
• Παρά την εκτόξευση της ανεργίας, αύξηση των νέων προσλήψεων δείχνουν
τα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας
Μια νέα πραγματικότητα στην αγορά εργασίας έχει διαμορφωθεί και στο Νομό Ρεθύμνου. Σε μια περίοδο που οι δείκτες ανεργίας χτυπάνε «κόκκινο», η μερική απασχόληση και η εκ περιτροπής εργασία, αποτελούν συνήθη μορφή απασχόλησης, καθώς πολλοί εργαζόμενοι είτε απασχολούνται στην επιχείρηση του εργοδότη κατά πλήρες ωράριο, πλην όμως λιγότερες ημέρες την εβδομάδα, είτε ο μισθωτός απασχολείται μεν καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, αλλά με μειωμένο ωράριο. Η αλλαγή συμβάσεων ή οι νέες προσλήψεις με ολιγόωρη και χαμηλόμισθη εργασία, οδηγεί σε «οικονομική ασφυξία» τους μισθωτούς, καθώς την ώρα που τα μηνιαία έσοδα τους περιορίζονται σημαντικά, τα καθημερινά έξοδα αυξάνονται.
Με βάση τα αναλυτικά στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.), για το πρώτο εξάμηνο του 2013, σχετικά με τις νέες προσλήψεις, τα είδη συμβάσεων, καθώς και τις μετατροπές των συμβάσεων εργασίας, στο Ρέθυμνο έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός νέων προσλήψεων πλήρους απασχόλησης, ωστόσο σημαντικό μερίδιο αντιστοιχεί στις συμβάσεις μερικής απασχόλησης.
Παράλληλα, σε πολύ υψηλά επίπεδα διατηρείται το ποσοστό της ανασφάλιστης εργασίας, σε όλες τις περιοχές της χώρας.
Ειδικότερα, το πρώτο εξάμηνο του έτους, σε 2.181 επιχειρήσεις του Ρεθύμνου, από τους εργοδότες δηλώθηκαν 4.948 νέες προσλήψεις πλήρους απασχόλησης, 2.479 μερικής απασχόλησης και 384 συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας. Το ίδιο διάστημα, έγινε αλλαγή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε: 26 μερικής απασχόλησης, 4 εκ περιτροπής, με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη, και 16 εκ περιτροπής με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Σε επίπεδο Κρήτης, τα στοιχεία για το α’ εξάμηνο του 2013, αποτυπώνουν μία σχετική μεταστροφή του κλίματος στην αγορά εργασίας, καθώς οι εργοδότες προχώρησαν σε νέες προσλήψεις και επέλεξαν την πλήρη απασχόληση των εργαζομένων σε σχέση με τις λεγόμενες ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Πιο συγκεκριμένα, σε 14.738 επιχειρήσεις του νησιού δηλώθηκαν στο Σ.ΕΠ.Ε. 38.335 νέες προσλήψεις πλήρους απασχόλησης, 15.919 μερικής απασχόλησης και 3.237 εκ περιτροπής. Το ίδιο διάστημα, έγινε αλλαγή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε: 419 μερικής απασχόλησης, 133 εκ περιτροπής, με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη, και 84 εκ περιτροπής με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Όπως αναφέρουν τα στοιχεία του Σ.ΕΠ.Ε., επιχειρήσεις της Κρήτης, που πλήττονται από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, επέλεξαν ακόμα και τη λύση των επιχειρησιακών συμβάσεων. Ειδικότερα, το πρώτο εξάμηνο του έτους, 24 επιχειρήσεις, με 1.147 εργαζόμενους, προχώρησαν σε επιχειρησιακές συμβάσεις, με αποτέλεσμα ο μισθός του προσωπικού να μειωθεί κατά 10.2%.
Οι περισσότερες καταγγελίες που γίνονται στο Σ.ΕΠ.Ε. Ρεθύμνου αφορούν την μη καταβολή δεδουλευμένων, επιδομάτων και αποζημιώσεων. Σύμφωνα με την προϊσταμένη του τοπικού Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, Μαίρη Ζαφειριάδου, τους πρώτους έξι μήνες του 2013 έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός εργατικών διαφορών, εκ των οποίων άλλες επιλύονται με συμφωνία ή συμβιβασμό εργοδότη και εργαζόμενου και άλλες καταλήγουν στις δικαστικές αίθουσες, καθώς δεν βρίσκεται η «χρυσή τομή» ανάμεσα στις δυο πλευρές.
«Λόγω της οικονομικής κρίσης και της πίεσης που επικρατεί στην αγορά και φέτος έχουν παρουσιαστεί πάρα πολλά προβλήματα. Συνήθως οι εργατικές διαφορές σχετίζονται με τη μη καταβολή δεδουλευμένων προηγουμένων μηνών, επιδομάτων αδείας, δώρων και αποζημιώσεων. Πολλοί εργαζόμενοι διεκδικούν τα δικαιώματα τους, όμως υπάρχει και ένα ποσοστό ανθρώπων που δεν έρχεται στην υπηρεσία μας διότι φοβάται μήπως χάσει τη δουλειά του. Οι εποχές είναι δύσκολες, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να παραιτούνται των δικαιωμάτων τους. Και οι δυο πλευρές, εργαζόμενος και εργοδότης, καλούνται στην Επιθεώρηση Εργασίας και αν δεν καταλήξουν σε συμφωνία ή συμβιβασμό για το ύψος του ποσού που δικαιούται ο υπάλληλος, με βάση το νόμο, τότε είτε επιβάλλεται πρόστιμο είτε προωθείται η εργατική διαφορά στον Εισαγγελέα» δήλωσε στα «Ρ.Ν.» η προϊσταμένη του Σ.ΕΠ.Ε. Ρεθύμνου, Μαίρη Ζαφειριάδου.
Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την ίδια, από την 1η Ιανουαρίου του 2013 έχουν κατατεθεί 5.802 πίνακες εργαζομένων από επιχειρήσεις του Ρεθύμνου.
Μια από τις βασικότερες ελλείψεις σε τοπικό επίπεδο είναι η απουσία ελέγχων από την αγορά για την καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας, λόγω της υποστελέχωσης τους τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας Ρεθύμνου, όπου εργάζονται μόλις δυο υπάλληλοι (τις τελευταίες μέρες εντάχθηκε στο τοπικό Σ.ΕΠ.Ε. ένας ακόμα υπάλληλος).
«Δεν μπορούμε να ασκήσουμε το ελεγκτικό έργο όπως θα έπρεπε, γιατί είμαστε μόλις δυο άτομα και πριν λίγες μέρες ήρθε ένας ακόμα συνάδελφος. Προσπαθούμε ό,τι μπορούμε να κάνουμε, όμως δυστυχώς δεν έχουμε το απαραίτητο προσωπικό για να ενεργήσουμε πλήρως» δήλωσε η κυρία Ζαφειριάδου.
Σε πολύ υψηλά επίπεδα διατηρείται η «μαύρη εργασία» στη χώρα, καθώς όπως προκύπτει από τα ευρήματα της ελεγκτικής δραστηριότητας, κατά το α’ εξάμηνο του 2013, το ποσοστό ανέρχεται στο 38,4% στις ελεγχόμενες επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον απολογισμό ελεγκτικής δράσης του Σ.ΕΠ.Ε. και της Ε.ΥΠ.Ε.Α., οι έλεγχοι που διενεργούνται από μικτά κλιμάκια αποτελούμενα από υπαλλήλους της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) του Ι.Κ.Α., του ΣΔΟΕ και του Σ.ΕΠ.Ε. είναι στοχευμένοι σε κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, που με βάση όλες τις ενδείξεις παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας, δηλαδή: Επισιτιστικά επαγγέλματα (εστιατόρια-ταβέρνες, αίθουσες δεξιώσεων, μεζεδοπωλεία, καφετέριες μπαρ, κέντρα διασκέδασης), Βιοτεχνικά Πάρκα, Βιομηχανικές ζώνες, Κομμωτήρια, Πρατήρια Βενζίνης, Συνεργεία Αυτοκινήτων, Μεταφορικές Επιχειρήσεις, Λιανικό εμπόριο, Καθαριότητα, Κατασκευές, Φιλοξενία, Υπηρεσίες Ασφαλείας (Security), Επιχειρήσεις Φασόν.
Κατά το α’ εξάμηνο του 2013 διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 11.149 επιχειρήσεις των συγκεκριμένων κλάδων. Στο πλαίσιο αυτής της δειγματοληπτικής διαδικασίας, σε σύνολο 36.606 εργαζομένων στις επιχειρήσεις που διενεργήθηκαν έλεγχοι, εντοπίστηκαν 14.039 ανασφάλιστοι. Από τους 14.039 ανασφάλιστους, οι 5.326 είναι αλλοδαποί και αντιπροσωπεύουν το 48,5% του συνολικού αριθμού των αλλοδαπών εργαζομένων, ο οποίος ανέρχεται στους 10.989, στο σύνολο των ελεγχθέντων επιχειρήσεων.
Οι ημεδαποί ανασφάλιστοι και μη καταχωρημένοι στα ειδικά βιβλία νεοπροσλαμβανόμενου προσωπικού είναι 8.713 και συνιστούν το 34,0% των 25.617 συνολικά ημεδαπών εργαζόμενων στις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν.
Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν, αποκλειστικά για την αδήλωτη εργασία ανέρχονται στο ποσό των 8.013.000 ευρώ, χωρίς ωστόσο, να περιλαμβάνονται τα πρόστιμα για παραβάσεις της Εργατικής νομοθεσίας. Παράλληλα, οι Περιφερειακές Υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε. προχώρησαν σε 842 αναγγελίες ανασφάλιστων εργαζομένων στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ.
Σε επίπεδο χώρας, με βάση τα στοιχεία του Σ.ΕΠ.Ε., το α’ εξάμηνο του 2013 διαπιστώνεται αύξηση των νέων προσλήψεων κατά 37,29% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του προηγούμενου έτους. Ειδικότερα, εντοπίζεται αύξηση κατά 51,95% των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης, αύξηση κατά 24,09% των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και μείωση κατά 3,05% των συμβάσεων εκ περιτροπής απασχόλησης.
Το ποσοστό των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης αντιστοιχεί στο 62,11%, του συνόλου των νέων συμβάσεων εργασίας, ενώ το υπόλοιπο 37,89% , αντιστοιχεί σε μερική (31,57%) και σε εκ περιτροπής απασχόληση (6,32%). Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά το αντίστοιχο διάστημα του 2012, το ποσοστό των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης αντιστοιχούσε στο 56,12% του συνόλου των νέων συμβάσεων εργασίας, ενώ το υπόλοιπο 43,88% αντιστοιχούσε σε μερική (34,93%) και σε εκ περιτροπής απασχόληση (8,95%).
Τέλος, οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης των προηγούμενων ετών που μετατράπηκαν σε άλλους είδους συμβάσεις κατά τη διάρκεια του α’ εξαμήνου του 2013, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012, είναι μειωμένες κατά 41,61% όσον αφορά τη μερική απασχόληση και κατά 35,04% όσον αφορά την εκ περιτροπής απασχόληση κατόπιν συμφωνίας των εργοδοτών με τους εργαζομένους. Μικρή αύξηση παρουσιάζει η μετατροπή των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε εκ περιτροπής με μονομερή απόφαση του εργοδότη (6,75%).
Το Α’ εξάμηνο του 2013 μετατράπηκαν συνολικά 30.108 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε άλλες μορφές ευέλικτων συμβάσεων εργασίας. Ο αριθμός αυτός είναι κατά 31,76% μικρότερος σε σχέση το Α’ εξάμηνο του 2012, οπότε και είχε καταγραφεί μετατροπή 44.122 συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε άλλες ευέλικτες συμβάσεις εργασίας.
Συμπερασματικά, το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας αναφέρει: «τα στοιχεία για το Α’ Εξάμηνο του 2013 αποτυπώνουν μία σχετική μεταστροφή του κλίματος στην αγορά εργασίας, καθώς οι εργοδότες, κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, προχώρησαν σε νέες προσλήψεις και επέλεξαν την πλήρη απασχόληση των εργαζομένων (αύξηση κατά 51,95%) σε σχέση με τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, ενώ εξίσου ενθαρρυντικό είναι και το γεγονός της μείωσης των μετατροπών συμβάσεων εργασίας από πλήρη σε μερική και εκ περιτροπής απασχόληση (μείωση κατά 31,76%) σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα».
Με αφορμή τη δημοσιοποίηση των εξαμηνιαίων στοιχείων του Σ.ΕΠ.Ε., σχετικά με τον απολογισμό του ελεγκτικού του έργου και την ανάλυση των νέων προσλήψεων ανά είδος σύμβασης, ο υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Τα εξαμηνιαία στοιχεία του ΣΕΠΕ φανερώνουν ότι σταδιακά αποκαθίσταται ισορροπία στην αγορά εργασίας. Πέρα από το γεγονός ότι παρατηρείται μια σημαντική αύξηση νέων προσλήψεων το α’ εξάμηνο του 2013 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2012, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ένα ολοένα μεγαλύτερο μερίδιο αυτών αντιστοιχεί σε συμβάσεις πλήρους απασχόλησης, ενώ φαίνεται να εξασθενεί και η τάση μετατροπής υφιστάμενων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε ευέλικτες μορφές».