Μετά το ΠΑΣΟΚ τι;

Το ΠΑΣΟΚ θα έλκει το ενδιαφέρον των πολιτικών, κοινωνικών και ιστορικών επιστημών για πολλά χρόνια. Τόσο για την εκτίναξη και κυριαρχία του όσο και για την υποχώρηση και την πτώση του. Το άλλοτε πανίσχυρο κόμμα βρίσκεται σήμερα στις παρυφές της πολιτικής ανυπαρξίας. Το πλήγμα που υπέστη μοιάζει ανεπανόρθωτο. Το γιατί παραμένει αναπάντητο. Η θεωρία ότι επωμίστηκε περισσότερες ευθύνες από εκείνες που του αναλογούσαν είναι το λιγότερο παιδαριώδης.

 

Το ζήτημα είναι πιο σύνθετο. Συνδέεται με την πολυεπίπεδη υστέρηση της χώρας και της κοινωνίας. Το παράδοξο είναι ότι αυτή διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο αφενός στην επικράτηση, αφετέρου στην καταβαράθρωσή του. Αν δεν εντοπίσουμε την παραπάνω αντίφαση, δεν θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε την αιμορραγία που υπέστη. Γεγονός είναι ότι η πλειονότητα του εκλογικού του σώματος μεταπήδησε στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ κάποιοι άλλοι αποστασιοποιήθηκαν. Παράλληλα, δεν θα κατανοήσουμε γιατί σήμερα που το κυβερνών κόμμα υποχωρεί, το ΠΑΣΟΚ δεν εισπράττει τίποτα. Οι απογοητευμένοι, εξαπατημένοι ψηφοφόροι του Αλέξη Τσίπρα δεν προτίθενται να επιστρέψουν στη μητρική τους βάση. Το ίδιο συμβαίνει και με το πασοκικό τμήμα που δεν προσχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ, θεωρώντας τον εθνολαϊκιστικό σχήμα.

 

Η πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε στον χώρο της Κεντροαριστεράς δεν εξηγείται με υπεραπλουστεύσεις. Οι τεκτονικές αλλαγές που συντελέστηκαν στη μνημονιακή Ελλάδα επαναχάραξαν τις διαχωριστικές γραμμές του κομματικού συστήματος. Η λεηλασία του ΠΑΣΟΚ από τον Αλέξη Τσίπρα δημιουργεί νέα δεδομένα. Η κυβερνητική και προσωπική του φθορά δεν ακυρώνει την ηγετική του παρουσία, στο κεντροαριστερό ακροατήριο. Μια πιθανή απώλεια της εξουσίας δεν του στερεί τη δυνατότητα να επενδύει σ’ αυτό. Αντίστοιχη ευκαιρία μικρότερου βεληνεκούς προσφέρεται και στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι πρώην εκλογείς του ΠΑΣΟΚ που αποστρέφονται την αναπαλαίωσή του, αλλά και τις ιδεοληψίες και τον αναχρονισμό του ΣΥΡΙΖΑ, ενδέχεται να πριμοδοτήσουν τις δεξαμενές του.

 

Το βέβαιο είναι πως το ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζει υπαρξιακή κρίση. Η απήχησή του καταποντίζεται στο ναδίρ. Οι διαρκείς ρωγμές το καθιστούν αδύναμο. Η αποψίλωσή του από ικανά στελέχη είναι πασιφανής. Ο λόγος και η εικόνα του αποπνέουν παρελθόν. Η ηγεσία του δεν μπορεί να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις. Η αριστεροσύνη που επιδεικνύει η κυρία Γεννηματά είναι ατελέσφορη και επιζήμια. Μερίδα των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων του Αλέξη Τσίπρα, που είναι το μεγαλύτερο ποσοστό των αναποφάσιστων, ακούγοντας τον παρωχημένο λόγο της πιθανόν να παραμείνουν στον ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις ενστάσεις τους.

 

Στην εγχώρια κομματική σκηνή υπάρχει μεγάλο κενό εκπροσώπησης. Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να το καλύψει. Οι διάσπαρτες δυνάμεις της Κεντροαριστεράς που απορρίπτουν ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ αναζητούν νέα πολιτική έκφραση. Την ανάγκη αυτή διαπιστώνει και ο Κώστας Σημίτης στο νέο του βιβλίο – συζήτηση με τον Γιάννη Πρετεντέρη, «Υπάρχει λύση;», υπογραμμίζοντας ότι χρειάζεται νέο «όχημα» με νέα πρόσωπα που θα εκφράσουν την αλλαγή.