ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ Ο ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ ΤΟΥ ΚΕΜΕ «ΝΕΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΑΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»
Η ανεργία οδηγεί τους απόφοιτους των Πανεπιστημίων στο εξωτερικό
- Η Ελλάδα αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα παράνομης μετανάστευσης, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία, το 40% των μεταναστών όλης της Ευρώπης περνούν μέσα από τα ελληνοτουρκικά σύνορα
Της ΕΛΠΙΔΑΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Διακόσιοι χιλιάδες νέοι έλληνες επιστήμονες εγκατέλειψαν την Ελλάδα, αναζητώντας την τύχη τους στο εξωτερικό. Η οικονομική κρίση, η ανεργία, και ο φόβος για το αύριο οδηγούν τους απόφοιτους πανεπιστημιακών σχολών σε άλλες χώρες της Ε.Ε. ή και της Αυστραλίας, όπου αναζητούν μια καλύτερη ζωή. Την ίδια ώρα την τελευταία πενταετία, η χώρα μας αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα παράνομης μετανάστευσης, το μεγαλύτερο της Ευρώπης λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Το 15% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας, είναι μετανάστες, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το 40% των μεταναστών όλης της Ευρώπης εισρέουν στις χώρες μέσα από τα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ πολλών άλλων, στον συλλογικό τόμο του Κέντρου Ερευνών και Μελετών του Πανεπιστημίου Κρήτης (ΚΕΜΕ) με τίτλο: «Νέα μετανάστευση από και προς την Ελλάδα», που παρουσιάστηκε χθες το απόγευμα στο πολιτιστικό κέντρο «Ξενία», παρουσία αρχών, ακαδημαϊκών και φοιτητών.
Στην έκδοση αυτή περιλαμβάνονται τόσο στοιχεία για την μετανάστευση από την Ελλάδα προς τρίτες χώρες, κυρίως προς χώρες της Ε.Ε. λόγω οικονομικής κρίσης, όσο και την είσοδο μεταναστών στην Ελλάδα κυρίως από αφρικανικές και ασιατικές χώρες.
Ο Μιχάλης Δαμανάκης ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης, μίλησε για το προφίλ της νέας μετανάστευσης και σε σχετικές δηλώσεις του τόνισε: «Το θέμα της μετανάστευσης είναι ένα «καυτό» ζήτημα, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη και τις ανεπτυγμένες χώρες. Ως προς την έξοδο της νέας γενιάς επιστημόνων, διαπιστώνουμε ότι από την κρίση τέλος του 2010 μέχρι και το 2013 έχουν φύγει 200.000 νέοι άνθρωποι, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σε αυτή την ομάδα των επιστημόνων υπάρχουν και υποκατηγορίες, για παράδειγμα εκείνοι που έχουν επαγγέλματα που έχουν ζήτηση στις ευρωπαϊκές χώρες και έχουν μια εύκολη πρόσβαση στην αγορά εργασίας και αυτοί είναι οι «τυχεροί». Υπάρχουν εκείνοι που είναι πτυχιούχοι, όμως το επάγγελμά τους δεν έχει ζήτηση, όπως είναι οι απόφοιτοι Φιλοσοφικών Σχολών, των σχολών Επιστημών Αγωγής και των Κοινωνικών Επιστημών και είναι και οι εργαζόμενοι απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Όλοι φεύγουν για λόγους οικονομικούς, δεν έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας και αναζητούν μια διέξοδο.
Από την άλλη η είσοδος μεταναστών στην Ελλάδα έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία πέντε με έξι χρόνια, με την έννοια ότι λόγω των περιφερειακών συγκρούσεων έχουμε μια μαζική είσοδο από χώρες θύματα πολέμου. Επίσης έχουμε πολλούς που ζητούν άσυλο κ.τ.λ.
Τα χαρακτηριστικά που έχει η σύγχρονη μετανάστευση, είναι ότι ενώ στις δεκαετίες του ’50, ’60 ήταν «ελεγχόμενη», θεσμοθετημένη και ήταν θέμα συμφωνίας δύο κρατών. Σήμερα τα κράτη είναι σχεδόν απόντα και περιορίζονται σε μια αμυντική πολιτική, στήνοντας φράχτες. Δεν υπάρχει μεταναστευτική πολιτική υποδοχής των ανθρώπων αυτών».
Στην τοποθέτησή του αναφερόμενος στο προφίλ της νέας μετανάστευσης, τόνισε τα παρακάτω:
-Ως νέα μετανάστευση χαρακτηρίζουμε τις μετακινήσεις πληθυσμών μετά το 1989, δηλαδή σε μια περίοδο όπου ο κόσμος έχει «εκτροχιαστεί». Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της «νέας μετανάστευσης» θα μπορούσαν να συνοψισθούν ως ακολούθως:
1. Η νέα μετανάστευση λαμβάνει χώρα σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον το οποίο χαρακτηρίζεται από μία θεμελιακή αντίφαση. Η διακίνηση αγαθών και κεφαλαίων, καθώς και η παροχή υπηρεσιών, είναι ελεύθερα, αλλά όχι και η διακίνηση προσώπων- με εξαίρεση μια μικρή ομάδα ατόμων με εξειδικευμένα υψηλά προσόντα.
2. Το καθεστώς αυτό οδηγεί, a priori, σε φαινόμενα παράνομης μετανάστευσης, εφόσον μεμονωμένα άτομα ή ομάδες ατόμων αποφασίσουν να μετακινηθούν με δική τους ευθύνη.
3. Σε αντίθεση προς τη μετανάστευση των δεκαετιών 1950-60, η οποία κατά κανόνα ελάμβανε χώρα στο πλαίσιο διακρατικών συμβάσεων, σήμερα οι μετανάστες μετακινούνται με δική τους ευθύνη και ρίσκο και τα κράτη περιορίζονται συνήθως σε έναν αμυντικό και ελεγκτικό ρόλο.
4. Στα σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα παρατηρείται το φαινόμενο, από τη μια πλευρά να βρίσκονται τα αμυνόμενα εθνικά κράτη και από την άλλη οι δυναμικοί μετανάστες που ουσιαστικά διεκδικούν «το δικαίωμα στη μετακίνηση».
5. Ο αμυντικός -ελεγκτικός ρόλος των κρατών οδηγεί σε εμπόδια και παραλήψεις, που με τη σειρά τους οδηγούν στη δημιουργία δικτύων- παράκαμψης των εμποδίων και – κάλυψης των κρατικών παραλείψεων.
-Δίκτυα στήριξης: οικογενειακά-συγγενικά, Κοινότητες, Εκκλησία, ad hoc δημιουργούμενα.
-Δίκτυα εκμετάλλευσης: παράνομη διακίνηση προσώπων, διακινητές-δουλέμποροι, human trafficking, εργασιακή εκμετάλλευση.
6. Από την άλλη, η μη θεσμοθετημένη, μη νόμιμη μετακίνηση πληθυσμών ευνοεί την παραοικονομία και τη δημιουργία μη νόμιμων δευτερευουσών αγορών- παράδειγμα αποτελούν οι αλλοδαποί μικροπωλητές στο κέντρο της Αθήνας.
7. Η μη θεσμοθετημένη και μη ελεγχόμενη μετακίνηση πληθυσμών και γενικά οι τάσεις διεθνοποίησης της μετανάστευσης, έχουν ως συνέπεια την αλλαγή της εθνοτικής σύνθεσης των εισερχομένων σε μια χώρα μεταναστών.
8. Επίσης έχει αλλάξει η ειδολογική σύνθεση των μεταναστευτικών ομάδων. Στους μετακινούμενους πληθυσμούς υπάγονται σήμερα, οικονομικοί μετανάστες, κλιματολογικοί μετανάστες, θύματα πολέμων, πολιτικοί πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, εποχικοί μετανάστες κ.λπ.
9 Ενώ παλαιότερα η μετακίνηση των εργαζομένων ελάμβανε χώρα, κατά κανόνα, άπαξ από ένα κράτος σε ένα άλλο, σήμερα οι μετανάστες συχνά μετακινούνται (σαν να ήταν νομάδες), ανάλογα με τις εκάστοτε (νόμιμες ή παράνομες) δυνατότητες και ευκαιρίες, από χώρα σε χώρα (διαεθνική μετανάστευση, transnational migration).
Το προφίλ των νέων Ελλήνων μεταναστών καλύπτει όλο το φάσμα, από υψηλά ειδικευμένο προσωπικό με μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών μέχρι και ανειδίκευτους εργάτες. Κυρίαρχη ομάδα, ωστόσο, είναι εκείνη των αποφοίτων πανεπιστημιακών σχολών. Παράλληλα προς τη μαζική πλέον εκροή επιστημονικού δυναμικού από την Ελλάδα, η χώρα γνωρίζει μια πρωτοφανή έξαρση του φαινομένου της «παράνομης» μετανάστευσης και της μαζικής εισροής μεταναστών στη χώρα, από ασιατικές και αφρικανικές χώρες.
Έτσι εμφανίζεται η Ελλάδα του σήμερα, κατά έναν παράδοξο και δραματικό τρόπο, ταυτοχρόνως ως χώρα «αποστολής» και «υποδοχής» μεταναστών».
Δ. Ξενάκης: «Οι παράνομοι μετανάστες στη χώρα μας φτάνουν το 15%, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρώπη δεν ξεπερνά το 10%»
Στην παράνομη μετανάστευση αναφέρθηκε στην τοποθέτησή του ο κ. Δημήτρης Ξενάκης, επίκουρος καθηγητής του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο οποίος τόνισε πως η Ελλάδα αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα παράνομης μετανάστευσης, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και σε σχετικές δηλώσεις του υπογράμμισε: «Η πορεία των ευρωπαϊκών θεσμών για την αντιμετώπιση του φαινομένου έχει κλιμακωθεί από την δεκαετία του ’90 και πολύ πιο πρόσφατα το 2010 είχαμε την εμφάνιση της FRONTEX, η οποία έχει καταφέρει αρκετά αποτελέσματα για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, εν τούτοις παραμένουν αρκετά ζητούμενα στην ευρωπαϊκή πολιτική και στους θεσμούς για την περαιτέρω ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων και για την περαιτέρω και πιο αποτελεσματική συνοριακή φύλαξη αυτών που ονομάζουμε ευρωπαϊκών συνόρων. Πολλά είναι τα ζητήματα τα οποία οι ευρωπαίοι καλούνται να επιλύσουν, ειδικά σε περιοχές όπως η Ελλάδα που αντιμετωπίζει ίσως το πιο έντονο πρόβλημα, καθώς περίπου το 40% των παράνομων μεταναστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπαίνει μέσω των ελληνοτουρκικών συνόρων και κατ’ επέκταση εκεί επικεντρώνεται η δράση της FRONTEX και εκεί θα πρέπει και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη της Ε.Ε. να συνδράμουν, όχι μόνο με την ενίσχυση της FRONTEX αλλά και με την επαναδραστηριοποίηση του πρωτοκόλλου για την επαναπροώθηση των μεταναστών στις πατρίδες τους, κάτι το οποίο είναι ζητούμενο στην Ε.Ε. σήμερα.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει αυξημένο πρόβλημα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και λόγω της ίδιας της γεωγραφίας της χώρας-είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν τα σύνορα. Υπολογίζεται ότι οι παράνομοι μετανάστες στη χώρα μας ξεπερνούν το ποσοστό του 15%, ενώ ο μέσος όρος των μεταναστών της ΕΕ είναι κάτω του 10%».
Ο κ. Ξενάκης επεσήμανε την ανάγκη ενεργοποίησης των πολιτικών, ώστε να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό και μεταξύ άλλων τόνισε: «Καμία χώρα δεν έχει τόσο έντονο πρόβλημα, εν τούτοις η μεταναστευτική πολιτική της χώρας μας δεν έχει εξ’ ολοκλήρου εξευρωπαϊστεί -όμως αυτό συμβαίνει και με άλλες χώρες. Το επικίνδυνο είναι οι εξωτερικές αντιδράσεις, το κίνημα ξενοφοβίας και ρατσισμού, το οποίο τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να έχει θεσμοθετηθεί στη χώρα μας και ακόμα περισσότερο στην οποιαδήποτε κυβέρνηση έχει να διαχειριστεί περιόδους, όπως αυτή κρίσεων σε γειτονικές χώρες που οδηγούν σε μεγάλη φυγή προσφύγων όπως συμβαίνει αυτήν την στιγμή στη Συρία. Μόνο την περασμένη εβδομάδα η Τουρκία, η οποία είναι η χώρα από την οποία περνούν οι παράνομοι μετανάστες στην Ελλάδα δέχτηκε όσους μετανάστες δέχεται σε ένα ολόκληρο χρόνο όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση από την Συρία. Άρα πρέπει να ενεργοποιηθούν τα αντανακλαστικά των πολιτικών, αλλά και των πολιτών γύρω από τα κρίσιμα αυτά θέματα που αφορούν την ομαλή ειρηνική ζωή της χώρας, αλλά αφορούν και ζητήματα ασφαλείας καθώς η παράνομη μετανάστευση έχει συνδεθεί με εμπορία ανθρώπων -trafficking, με εμπόριο όπλων και ναρκωτικών, αλλά και με την τρομοκρατία».
Μ. Κούση: «Είναι σημαντικό να κρατήσουμε νέους επιστήμονες στο Ρέθυμνο»
Από την πλευρά της η διευθύντρια του ΚΕΜΕ, Μαρία Κούση-Λεκάκη αναφέρθηκε στους στόχους του Κέντρου Ερευνών και Μελετών, που δεν είναι άλλοι από το να μπορέσει το ερευνητικό αυτό κέντρο να λειτουργήσει αποτελεσματικά προς όφελος των φοιτητών του και να γίνει κέντρο αναφοράς και για άλλους επιστήμονες.
Σε σχετικές δηλώσεις της τόνισε: «Αποσκοπούμε να συνεχίσουμε το έργο του κ. Δαμανάκη με μεγάλες προσπάθειες και πολύ ενέργεια και αφοσίωση. Είναι μια πρόκληση αυτή την στιγμή για το Ρέθυμνο, διότι έχει ανάγκες, οι οποίες ελπίζουμε ότι θα καλυφτούν με τη νέα πτέρυγα, που είναι υπό κατασκευή και θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο. Στη συνεδρίαση της Συγκλήτου θα συζητηθεί ο εσωτερικός κανονισμός, έτσι ώστε στη συνέχεια να έχουμε Δ.Σ. και να προχωρήσουμε σε μια δυναμική εξέλιξη του ΚΕΜΕ. Χαιρόμαστε που γίνεται αυτή η εκδήλωση, θεωρούμε ότι είναι ένα σημαντικό βήμα για να φανεί η προσφορά του, μια προσπάθεια που οφείλεται στο Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ και στον κ. Δαμανάκη, για ένα σημαντικό πρόβλημα της χώρας. Αυτό το ερευνητικό κέντρο, είναι η μόνη ελπίδα που έχουμε για την ανάπτυξη της έρευνας στις επιστήμες που θεραπεύουμε, στην πανεπιστημιούπολη Γάλλου. Είναι πολύ σημαντικό να μπορέσουμε μέσα από αυτό το κέντρο να κρατήσουμε νέους ανθρώπους, νέους επιστήμονες και να τους συνδέσουμε με ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού για να υπάρξει μια βιωσιμότητα της πορείας της έρευνας στο Ρέθυμνο και στην Κρήτη».
Στην χθεσινή εκδήλωση παραβρέθηκαν η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μ. Λιονή, ο αντιδήμαρχος Μ. Αλεφαντινός, ακαδημαϊκοί και φοιτητές
Οι ακαδημαϊκοί στη διάρκεια της χθεσινής παρουσίασης, αναφέρθηκαν σε στοιχεία ερευνών και ανέλυσαν το ζήτημα της μετανάστευσης ελλήνων προς άλλες χώρες, αλλά και μεταναστών που έρχονται στη χώρα μας, που όπως τόνισαν πρόκειται κατά κύριο λόγο για θύματα πόλεμου
Στο επίκεντρο του συλλογικού τόμου του ΚΕΜΕ, με τίτλο «Νέα Μετανάστευση από και προς την Ελλάδα», βρίσκεται η νέα ελληνική μετανάστευση, λόγω της κρίσης, αλλά και οι εισροές μεταναστών στην Ελλάδα
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Ευριπίδης Στεφάνου και ο ομότιμος καθηγητής Μιχάλης Δαμανάκης, που επιμελήθηκε τον τόμο, μίλησε για το προφίλ της νέας μετανάστευσης