Το πρόσφατο έγκλημα στη Ρόδο, όπου νεαρή φοιτήτρια κακοποιήθηκε σεξουαλικά και δολοφονήθηκε με ιδιαίτερα άγριο τρόπο από δύο συνομήλικούς της, κυριαρχεί στην επικαιρότητα. Παρόλο που η σεξουαλική κακοποίηση γυναικών, δυστυχώς, δεν είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο, εντούτοις, η ακραία μορφή της συγκεκριμένης υπόθεσης, καθώς και η δημοσιοποίησή της προτρέπουν να πάμε τη συζήτηση ένα βήμα παραπέρα.
Τα γεγονότα που οδήγησαν στη δολοφονία της Ελένης, συγκεκριμένα, η επιθυμία των νεαρών να συνευρεθούν ταυτόχρονα ερωτικά μαζί της και η αδιαφορία τους απέναντι σε κάθε προσπάθειά της να αρνηθεί, αλλά και η βιαιότητα με την οποία τελικά τη δολοφόνησαν, καθώς και η στάση τους απέναντι σε άλλες κοπέλες παραπέμπουν, έντονα, σε ταινίες πορνογραφικού περιεχομένου. Ήταν οι θύτες της Ρόδου εξοικειωμένοι με την πορνογραφία; Πολύ πιθανό, θα έλεγα έχοντας περάσει τα περισσότερα χρόνια της εκπαιδευτικής μου καριέρας ερευνώντας και διδάσκοντας θέματα σεξουαλικής αγωγής.
Αν εξετάσουμε την υπόθεση από αυτή την οπτική θα πρέπει, καταρχήν, να δούμε πόσο συχνά έρχονται οι νέοι σε επαφή με πορνογραφικό υλικό. Δυστυχώς, ιδιαίτερα συχνά, καθώς η χρήση του διαδικτύου επιτρέπει εύκολη πρόσβαση σε κάθε περιεχόμενο. Η βιομηχανία του πορνογραφικού θεάματος θεωρείται από τις πιο «προσοδοφόρες» επιχειρήσεις στη σύγχρονη εποχή, καταγράφοντας καθημερινά 81 εκατομμύρια επισκέψεις σε αντίστοιχες ηλεκτρονικές σελίδες. Σύμφωνα με ερευνητικά στοιχεία, η μέση ηλικία πρώτης επαφής με πορνογραφικό υλικό είναι τα έντεκα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι η πλειοψηφία των παιδιών μας έχουν εκτεθεί είτε κατά λάθος, είτε όχι, σε πορνογραφικές εικόνες ήδη από το δημοτικό σχολείο. Το κατά πόσο η έκθεση αυτή θα πάρει μόνιμα χαρακτηριστικά, στην Ελλάδα, καθώς δεν υπάρχει ο αντίλογος της συστηματικής σεξουαλικής αγωγής στο σχολείο, εξαρτάται κυρίως από την ευαισθητοποίηση της οικογένειας και την επίβλεψη που έχει στο περιεχόμενο που καταναλώνουν οι ανήλικοι. Το γεγονός ότι λίγες οικογένειες χρησιμοποιούν γονικά φίλτρα για την πρόσβαση στο διαδίκτυο από υπολογιστή και ακόμη λιγότερες για τα κινητά τηλέφωνα των παιδιών, δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό.
Οι πορνογραφικές ταινίες παρουσιάζουν την «ερωτική» επαφή με τρόπο ιδιαίτερα σεξιστικό, σκληρό και βίαιο, όπου η γυναικεία παρουσία έχει ρόλο αποκλειστικά στα πλαίσια της «απόλαυσης» για τον άνδρα ή τους άνδρες πρωταγωνιστές. Καθόλου παρήγορο λοιπόν όταν πέρσι αρκετοί μαθητές της τρίτης γυμνασίου, δήλωσαν, στα πλαίσια εφαρμογής πιλοτικού προγράμματος σεξουαλικής αγωγής στο Πειραματικό Ρεθύμνου, ότι περιμένουν να «μάθουν» για τον έρωτα και τις σχέσεις παρακολουθώντας αυτού του είδους τις ταινίες. Αν συνδυαστεί η παραπάνω τάση με επιστημονικές έρευνες που επισημαίνουν ότι η συστηματική θέαση πορνογραφίας συσχετίζεται με εχθρικές και αρνητικές εκδηλώσεις και αντιλήψεις απέναντι στις γυναίκες, αντιλαμβανόμαστε τη σοβαρότητα του προβλήματος.
Σε πρόσφατο άρθρο στο Canadian Journal of Human Sexuality 27(3), επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο έδειξαν πειραματικά ότι η έκθεση των ανδρών σε πορνογραφικό υλικό συμβάλει στη διαμόρφωση εχθρικών και σεξιστικών αντιλήψεων για τις γυναίκες, επίσης, στην τάση «αντικειμενικοποίησής» τους καθώς και σε διακρίσεις απέναντί τους. Σε συνδυασμό με άλλες έρευνες, οι επιστήμονες αυτοί επιχειρηματολογούν ότι, η έκθεση σε πορνογραφικό υλικό, ειδικά σε υλικό όπου η γυναίκα εξευτελίζεται, συνδέεται με περισσότερες πιθανότητες σεξουαλικής βίας, βίαιης συμπεριφοράς, βίας κατά των γυναικών και σεξιστικών στάσεων.
Η πολιτεία οφείλει να αντιλαμβάνεται τις προκλήσεις της κάθε εποχής και να σχεδιάζει παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν τους νέους να αναπτύξουν ταλέντα και δεξιότητες για το μέλλον, αλλά κυρίως να ενισχύσουν υγιείς συμπεριφορές και στάσεις. Η συστηματική σεξουαλική αγωγή στο σχολείο είναι ίσως το μόνο όπλο απέναντι σε προκλήσεις όπως η πορνογραφία. Όσο αδιαφορούμε τόσο δημιουργούμε συνθήκες που μπορεί να οδηγούν σε εγκλήματα μικρά ή μεγάλα.
* Η Μαργαρίτα Γερούκη είναι πολιτική υπεύθυνη του Τομέα Παιδείας για το Ποτάμι
