Η μετάβαση αυτή απαιτεί από τη χώρα μας προετοιμασία και μεθοδικό σχεδιασμό. Δυστυχώς, μέχρι τώρα, δεν έχει καταστεί εφικτή η δημιουργία ενός μακρόπνοου σχεδιασμού που θα συνοδεύεται από ένα αυστηρό πλαίσιο εφαρμογής, έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να πετύχουμε μια σταθερή αναπτυξιακή τροχιά. Ήρθε η ώρα να περάσουμε στην πράξη βάζοντας σταθερές βάσεις στην αναπτυξιακή προοπτική του τόπου.
Η συζήτηση για τη Νέα Προγραμματική Περίοδο αποτελεί ορόσημο για το ρόλο της Κρήτης στον ευρύτερο εθνικό σχεδιασμό που προωθείται από την κυβέρνηση. Με βάση το παραπάνω πλαίσιο η ανάγκη αναθεώρησης της δυνατότητας λειτουργίας των αστικών κέντρων Ηρακλείου – Χανίων ως αναπτυξιακού δίπολου κρίνεται επιβεβλημένη τόσο σε περιφερειακό, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Η Κρήτη πρέπει να αποτελέσει ένα νέο αναπτυξιακό παράδειγμα, εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει στο σύνολό της. Μόνο έτσι θα ανταποκριθούμε στις προκλήσεις των καιρών.
Το ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πλαίσιο είναι ένα εργαλείο, μέσα από το οποίο μπορούμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που θα αναδιαμορφώσουν το παραγωγικό μοντέλο και τις προοπτικές του τόπου μας.
Η έγκαιρη διεκδίκηση και η χρηστή διαχείριση των προς διάθεση κοινοτικών πόρων είναι επιβεβλημένη, ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπως αυτή του 2014-2020, που η Ελλάδα θα δίνει μια σκληρή μάχη να ανακτήσει την εμπιστοσύνη τον αγορών, να εξορθολογήσει τα δημοσιονομικά της μεγέθη και, τέλος, να δημιουργήσει νέες επενδυτικές ευκαιρίες.
Παράλληλα, η ρήτρα που προϋποθέτει την επιβολή δημοσιοοικονομικών διορθώσεων στο τέλος της προγραμματικής περιόδου, σε περίπτωση απόκλισης μεγαλύτερης από 75% σε σχέση με τους αρχικούς στόχους και η αναστολή πληρωμών σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί για το 2018, καθιστούν την ορθολογική διαχείριση μονόδρομο.
Οφείλουμε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να καταπολεμήσουμε ελλείψεις και παθογένειες ετών, έτσι ώστε να μη χάσουμε τη σημαντική ευκαιρία που μας προσφέρεται για να βγούμε δυνατότεροι στο τέλος της κρίσιμης εξαετίας που ακολουθεί. Έτσι, επιδιώκουμε και διεκδικούμε ουσιαστικές αλλαγές στο εφαρμοζόμενο αναπτυξιακό πλαίσιο. Επιδιώκουμε και διεκδικούμε ενίσχυση της εξωστρέφειας, της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας τόσο σε εθνικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο.
Οι άξονες στρατηγικής και οι προτεραιότητες της Ελλάδας αλλά και της Κρήτης που παρουσιάστηκαν στην 1η ενότητα του πρόσφατου αναπτυξιακού συνεδρίου της Περιφερείας Κρήτης, αποτελούν την πρώτη φάση του σχεδιασμού μιας νέας εποχής. Μιας νέας εποχής που η εμπειρία από τα λάθη του παρελθόντος θα μας οδηγήσει στη βέλτιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων μας. Οι βασικές τομεακές αναπτυξιακές πολιτικές, όπως αυτές καθορίζονται στη βάση της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», είναι η Έξυπνη ανάπτυξη, η Βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και η Ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.
Θα ήθελα να σταθώ στη βιώσιμη ανάπτυξη, μια θεώρηση που ταιριάζει απόλυτα με τις προοπτικές και τη «φιλοσοφία» της Κρήτης. Η βιώσιμη ανάπτυξη έχει ως κύριο στόχο τη μεγιστοποίηση της ανθρώπινης ευημερίας, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του εκάστοτε πεδίου εφαρμογής. Οι κύριοι τομείς που μπορούν να περιληφθούν στην εφαρμογή των προτύπων της βιώσιμης ανάπτυξης είναι ο τουρισμός, η βιομηχανία, η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, η ενεργειακή πολιτική, η εκπαιδευτική πολιτική και ο τομέας της υγείας. Ειδικότερα, η διαχείριση των απορριμμάτων και των υδάτινων πόρων, ο ενεργειακός σχεδιασμός των κτιρίων, ο «πράσινος» τουρισμός και η εναλλακτική γεωργία αποτελούν πολιτικές πρακτικές με πολλαπλά οφέλη για την Κρήτη και οι οποίες υποστηρίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και για την προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Στη συνέχεια θα ήθελα να κάνω μια αναφορά στη στρατηγική της «Έξυπνης Εξειδίκευσης». Είναι γεγονός ότι στην Κρήτη διαθέτουμε μια πλειάδα ακαδημαϊκών και ερευνητικών μονάδων που καλύπτουν ένα αρκετά ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων. Αυτό είναι ένα πλεονέκτημα που δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα, κάτι που οφείλουμε να πράξουμε στο νέο αναπτυξιακό σχεδιασμό. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε μια ισχυρή ερευνητική «ομπρέλα» που θα περιλαμβάνει το σύνολο των ΑΕΙ και των ΤΕΙ του νησιού, τα καταξιωμένα και τα νέα ερευνητικά ιδρύματα, όπως το ΙΤΕ και το ΚΕΜΕ, και, τέλος, πρότυπες μονάδες όπως ο Σταθμός Γεωργικής Έρευνας Ασωμάτων. Αυτό το ισχυρό ερευνητικό σχήμα θα λειτουργεί εντός ενός ισχυρού πλαισίου συνεργασίας, διεκδίκησης κοινοτικών πόρων και ανταλλαγής τεχνογνωσίας. Η Περιφέρεια, οι παραγωγικοί φορείς και οι ενεργοί πολίτες οφείλουμε να συστρατευθούμε σε αυτή την προσπάθεια.
Παράλληλα, σε κεντρικό επίπεδο πρέπει να αναδιαμορφωθεί το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, έτσι ώστε να καταστεί εφικτή η στήριξη των ερευνητικών προσπαθειών μέσα από ένα ολοκληρωμένο σύστημα κινήτρων και ευκαιριών. Η προτεινόμενη αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων στο πεδίο της έρευνας για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στην κατεύθυνση αυτή. Η Κρήτη μπορεί και πρέπει να αποτελέσει ένα ισχυρό πρότυπο πιλοτικής εφαρμογής της νέας αναπτυξιακής πολιτικής στο πεδίο της έρευνας.
Ως προς την αγροτική ανάπτυξη, με βάση τις νέες προτάσεις για την επταετία 2014-2020, η χρηματοδότηση της ΚΑΠ από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό παραμένει σταθερή και διαμορφώνεται στα 418,4 δισ. ευρώ συν 17,1 δισ. ευρώ για νέες πολιτικές για την ασφάλεια τροφίμων. Θα ήθελα να σταθώ σε δύο νέα εργαλεία που προστίθενται στη νέα ΚΑΠ και συγκεκριμένα στη δημιουργία ενός αποθεματικού έκτακτης ανάγκης για την κλιματική αλλαγή, ύψους 2,8 δισ., και κυρίως στην επέκταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Παγκοσμιοποίησης με στόχο την προσαρμογή των αγροτών στις νέες παγκοσμιοποιημένες συνθήκες της αγοράς. Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στη στήριξη για τις «περιοχές μετάβασης», με αυξημένο ποσοστό ευρωπαϊκής συγχρηματοδότησης (75%) που συνεπάγεται μεγαλύτερη στήριξη περιοχών, που τα στατιστικά των προηγούμενων ετών τις εμφανίζουν ως περισσότερο ανεπτυγμένες.
Ως προς την απασχόληση, νομίζω ότι έγινε ξεκάθαρο ότι η Ε.Ε. στοχεύει σε μακροπρόθεσμες προοπτικές απασχόλησης για τους πολίτες της, εγκρίνοντας ένα σχέδιο δέσμης νομοθετικών μέτρων, το οποίο θα πλαισιώσει την πολιτική συνοχής της Ε.Ε. για το διάστημα 2014-2020. Δυστυχώς, η Ελλάδα αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας στην Ένωση και πρέπει να δοθεί βαρύτητα στα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης. Παράλληλα, πρέπει να ενισχυθεί το πλαίσιο περιφερειακού σχεδιασμού για την απασχόληση γιατί πολλές φορές ο ευρωπαϊκός και ο εθνικός σχεδιασμός κρίνεται ανεπαρκής.
Επιπρόσθετα, προτείνεται η δημιουργία σταθερά νέων θέσεων εργασίας σε ανταγωνιστικούς τομείς δραστηριοτήτων, που θα δημιουργήσουν ένα σταθερό εργασιακό περιβάλλον αλλά και η ενίσχυση των ενεργειών για τη βελτίωση της διακρατικής κινητικότητας των εργαζομένων. Τέλος, πρέπει να δημιουργηθούν εξειδικευμένα προγράμματα, ανά ηλικία, κλάδο και κατηγορία ανέργων κατά τα πρότυπα της Σουηδίας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να μεταφέρω ένα απόσπασμα από την ανάλυση του κειμένου θέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που νομίζω ότι περιγράφει με τον πιο σαφή και αντικειμενικό τρόπο την κατάσταση αλλά και τις προοπτικές της χώρας: «Σε ένα πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρχίας, η Ελλάδα πρέπει να εκπονήσει και να εφαρμόσει μεσοπρόθεσμες στρατηγικές που θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές προκλήσεις, ιδίως μέσω της δημιουργίας ενός βιώσιμου οικονομικού μοντέλου και μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, που θα συμβάλλει παράλληλα στη διατήρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου».
Πριν από αρκετό καιρό, κατά την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την κατανομή των κοινοτικών κονδυλίων για το 2014-2020, καταθέσαμε στη Βουλή από κοινού με 13 συναδέλφους ερώτηση, στην οποία ζητούσαμε από την αρμόδιο υπουργό την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη θέσπιση ειδικής ρήτρας στα κριτήρια κατανομής των κοινοτικών κονδυλίων, που θα συνυπολογίζει τη μείωση του ΑΕΠ και την ύφεση στις 13 ελληνικές περιφέρειες, προκειμένου να αποτραπεί μείωση των κονδυλίων αυτών.
Στη συνέχεια, το επιχείρημα αυτό αποτέλεσε βασικό διαπραγματευτικό χαρτί από την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό, με αποτέλεσμα μετά από σχεδιασμό και καλή προετοιμασία να επιτευχθεί η αύξηση των διαθέσιμων κονδυλίων για τη χώρα μας. Ο έγκαιρος και ουσιαστικός διάλογος για την νέα περίοδο, αποτελεί την αντίστοιχη προετοιμασία για να πάμε την Κρήτη μπροστά.
Παράλληλα, αποτελεί τη γνησιότερη έκφραση αλλαγής νοοτροπίας, αφού για πρώτη φορά τίθενται έγκαιρα και με πλήρη σαφήνεια οι επιλογές και οι δυνατότητες που έχουμε στη διάθεσή μας, έτσι ώστε να σχεδιάσουμε μια νέα αναπτυξιακή πολιτική για τον τόπο.
Γραμματέας της Βουλής των Ελλήνων
