Της ΕΛΕΝΗΣ ΜΑΝ. ΣΤΑΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗ
Έλεγε ο ίδιος ότι είναι άπρεπο και απογοητευτικό οι καταλαμβάνοντες ηγετικές θέσεις στον Κρητικό πολιτιστικό χώρο να επιχειρούν με πλάγιο ή ευθύ τρόπο να υποβιβάζουν τους προκατόχους τους και να υποβαθμίζουν το έργο τους. Όταν ιδιαίτερα αυτοί οι προκάτοχοι έχουν την εκτίμηση και την αναγνώριση όλων και το έργο που άφησαν είναι εκ των πραγμάτων σπουδαίο, το θέμα καταντά θλιβερό όταν οι κρινόμενοι είναι απόντες και οι κρίνοντες νεοανελθόντες δεν διαθέτουν τις προϋποθέσεις εκείνες που πείθουν ότι θα σημειώσουν ιδιαίτερη επιτυχία στο πόστο τους. Το ίδιο συνέβη και στον ίδιο. Πασίγνωστος γιατρός, κρητολάτρης και κρητολόγος πουθενά! Πουθενά τ’ όνομά του. Τους τελευταίους μήνες μετά την επιτυχία του Συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής το Αρκάδι και προσωπικά του κ. Βλατάκη, η Κρητική διάλεκτος να αναγεννηθεί, τη θυμήθηκαν όλοι και έγιναν υποστηρικτές της.
Για τον Μιχάλη Καυκαλά όμως σιωπή. Άκρα σιωπή για τον άνθρωπο που αφιέρωσε τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, με σκοπό ν’ αφήσει το θησαυρό των βιβλίων του, για τις σημερινές και τις επόμενες γενεές. Άνθρωπος ακούραστος, υψηλών ικανοτήτων και ήθους, ανιδιοτελής και λιτός στη ζωή του, μοίραζε τις βαθιές γνώσεις του για την Κρητική διάλεκτο μαζί και την ιατρική του γενναιόδωρα.
Η δράση του είναι αδιαμφισβήτητη σε όλο το κρητικό πολιτιστικό στοιχείο της Αθήνας και ιδίως των Ρεθυμνίων. Αναφερόταν με τιμή στους προκατόχους του και στις πηγές του, ενώ παράλληλα προωθούσε ανθρώπους με ταλέντο και ήθος να εξελιχθούν και να προχωρήσουν. Ήταν αυστηρός σε ό,τι δεν είχε σχέση με την παράδοση και καυτηρίαζε τα κακώς κείμενα.
Αυτό βέβαια δεν άρεσε σε πολλούς που θέλουν ακόμα και σήμερα να εκμοντερνίσουν την παράδοση. Όμως εκείνος άνθρωπος με βαθύ το αίσθημα της ευθύνης δεν έκανε εκπτώσεις σ’ αυτό που είχε τάξει τη ζωή του. Στερήθηκε τα παιδιά του, πήρε νωρίς σύνταξη, όταν άλλοι γιατροί είναι στο απόγειο της καριέρας τους, πέθανε -χωρίς υπερβολή- νέος στα 66 του, για να φέρει σε πέρας και να ανταποκριθεί με αυτή την τελειότητα, σ’ αυτό το σκοπό. Και το τίμημα; Η σιωπή! Όχι βέβαια των απλών ανθρώπων που είναι μακριά από αντιπαραθέσεις και ανταγωνισμούς και τον έχουν στην καρδιά τους, αλλά αυτών που ηθελημένα τον προσπερνούν. Στον τόπο του. Στο Ρέθυμνο που λάτρευε κι έδωσε την ψυχή του!
Συγχαρητήρια! Συγχαρητήρια! Τι άλλο να πω.
Ο ίδιος έλεγε για την Κρητική διάλεκτο ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που τη γνωρίζουν αλλά δεν διστάζουν να τη χρησιμοποιούν και μάλιστα δημόσια με αποτέλεσμα να την διασύρουν και να τη γελοιοποιούν.
Αγνοούν τους στοιχειώδεις κανόνες που τη διέπουν ως αυστηρή νομοτέλειά της, τα γλωσσικά φαινόμενα που τη χαρακτηρίζουν και προπαντός αγνοούν ότι ο μεγάλος εχθρός της περίφημης αυτής γλώσσας του τόπου μας είναι η ανάμειξη ξένων γλωσσικών στοιχείων και λέξεων από την κοινή γλώσσα.
Δεν γνωρίζουν ακόμη ότι η διαλεκτολογία της Κρήτης θα μπορούσε να αναδειχθεί σε μια μεγάλη και δύσκολη επιστήμη και ότι απαιτούνται και επιστημονικές γνώσεις για την απόδοση του κρητικού προφορικού λόγου στο γραπτό λόγο, με τον οποίο ο Κορνάρος, ο Χορτάτζης και οι άλλοι του μεσαίωνα δημιούργησαν το θαύμα της Κρητικής λογοτεχνίας, την εποχή της Αναγέννησης.