Δεν έπαψαν να συνομιλούν, αλλά δεν πέτυχαν να συνεννοηθούν. Ο λόγος για τη συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν στο περιθώριο των G-20.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν άφησε τον Τούρκο ομόλογο του να «ξεροψηθεί», προτού ανακοινώσει την τελευταία στιγμή τη συνάντηση μαζί του. Η συνάντηση αυτή παρά ταύτα είχε καλά προετοιμαστεί στο παρασκήνιο με τις συνεχείς επαφές ανωτάτων Αμερικανών και Τούρκων αξιωματούχων, ώστε να βρεθεί το πλαίσιο συζήτησης.
Έτσι, ο Ι. Καλίν, εκπρόσωπος του Ερντογάν είχε μακρές συζητήσεις με τον Σύμβουλο του αμερικανικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Τζ. Σάλλιβαν για όλα τα θέματα, από το Αφγανιστάν και τη Συρία, τα F-35 και τα F 16, αλλά και τα θέματα της Αν Μεσογείου και τα ελληνοτουρκικά. Επιπροσθέτως οι υπουργοί Άμυνας, Ωστιν και Ακάρ συζήτησαν τα διμερή θέματα.
Ουδείς περίμενε βεβαίως ότι στη συνάντηση των δυο προέδρων θα λυνόταν το μείζον ζήτημα που παραμένει, δηλαδή οι ρωσικοί πύραυλοι S 400 στην Τουρκία. Ο Ερντογάν έχει πολλαπλώς δείξει ότι δεν θα κάνει πίσω στο θέμα, ούτε και ο Μπάιντεν, που βάζει την απόσυρση τους ως προϋπόθεση για την ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων, αφού προηγουμένως έχει κλείσει το θέμα της αγοράς των αμερικανικών F-35 από την Τουρκία.
Η συζήτηση μετατοπίστηκε στο πιο «εύκολο θέμα» της διάθεσης της «προκαταβολής» (1,4 δις δολάρια), που έχει ήδη δώσει η Τουρκία για τα F-35, για την αγορά νέων και τον εκσυγχρονισμό άλλων αμερικανικών αεροσκαφών F-16.
Η Τουρκία έχει ήδη υποβάλει το αίτημα στην Ουάσιγκτον να αγοράσει 40 αεροσκάφη F-16 κα να εκσυγχρονίσει άλλα 80. Το κόστος αυτής της ενδεχόμενης συμφωνίας θα ανέλθει στα 6 δις δολάρια.
Το πρόβλημα αυτό δεν θα λυθεί με απόφαση του Αμερικανού Προέδρου, αλλά από το αμερικανικό Κογκρέσο, το οποίο είναι εξόχως αυστηρό και αρνητικό προς την Άγκυρα και ο Ερντογάν δεν έχει τρόπους να αντιμετωπίσει τους Αμερικανούς γερουσιαστές.
Η συζήτηση παρέμεινε ανοιχτή στο θέμα αυτό για το μέλλον, με τον Ερντογάν να αφήνει υπονοούμενα ότι θα εξαναγκαστεί να στραφεί και πάλι στη Ρωσία για τη αγορά αεροσκαφών SU-35.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν ήταν υποχρεωμένος να επανέλθει στο θέμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Τουρκία (έκλεισε μάλιστα τις δηλώσεις του με αυτό το θέμα) μετά το διπλωματικό επεισόδιο με αφορμή τον έγκλειστο Τούρκο επιχειρηματία Καβαλά.
Κατά τον Ερντογάν, το θέμα της Αν. Μεσογείου δεν συζητήθηκε καθόλου. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις Μπάιντεν το θέμα της Αν. Μεσογείου εθίγη. Με άλλα λόγια ο Ερντογάν επιχείρησε να υποβαθμίσει εντελώς τις αμερικανικές παρατηρήσεις για τις τουρκικές κινήσεις στην περιοχή, ενώ η αμερικανική πλευρά συντήρησε την θέση της ότι τα προβλήματα μπορούν να λυθούν ειρηνικά ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους, υπονοώντας χωρίς την άμεση αμερικανική εμπλοκή.
Υπενθυμίζεται ότι επιδεικτικά ο Πρόεδρος Μπάιντεν είχε αρνηθεί να συναντήσει τον Τ. Ερντογάν πριν ένα μήνα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Η τωρινή συνάντηση δεν απέφερε τα αποτελέσματα που ανέμενε ο Τούρκος Πρόεδρος, για να τονώσει το προφίλ και το κύρος του στο εσωτερικό της χώρας του.
Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να δώσει αυτά που περίμενε ο Ερντογάν και του επιφύλαξε μια «μέτρια συνάντηση» όπως με ηγέτη άλλης «μέτριας χώρας» με ανοιχτά θέματα, και όχι «υποδοχή» ενός ηγέτη «αντάξιου» των ΗΠΑ.
* Η Κύρα Αδάμ είναι δημοσιογράφος
