Ενηλικιωμένα, με γνώση και πείρα, ωριμότερα, με το δείκτη της πυξίδας προσανατολισμένο, τουλάχιστον για την ώρα, στους στόχους, την ποιοτική σάτιρα, με συντροφικότητα, συλλογικότητα στη δουλειά, αλληλεγγύη, δίχως θεατρινίστικους βεντετισμούς, με κέφι, με τις παρακαταθήκες των πρωτοπόρων δημιουργών τους, τα «Μπουντάλια» συνεχίζουν την πορεία που χάραξαν, διαβαίνοντας το πρώτο σκαλί της αρχής της τρίτης «κρίσιμης» για αυτά δεκαετίας!
Θετικός καταγράφεται ο απολογισμός της εικοσάχρονης και πάνω πολιτιστικής δράσης της ΔΟΜΑ. Ο έπαινος της ανήκει βασικά γιατί εμπνεύστηκε, οργάνωσε και ανέδειξε τη σπουδαία θεατρική παράσταση «Μπουντάλια». Προσδοκία μας ότι θα τα στεριώσει ακόμα περισσότερο. Για το λόγο ότι η ακμή συνοδεύεται από την παρακμή. Αυτό διδάσκει η ιστορία…
Για πέντε αυγουστιάτικες νύχτες κάθε χρόνο, στο γήπεδο μπάσκετ στις Μαργαρίτες, η ΔΟΜΑ εκπέμπει φως πολιτισμού που ξεπερνά τα όρια του Κάτω Μυλοποτάμου και απλώνεται σε ολόκληρη την Κρήτη! Τα «Μπουντάλια» παραμένουν κορυφαία πολιτιστική εκδήλωση του καλοκαιριού στο τόπο μας και οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε.
Το πέρασμα των «Μπουνταλίων» στη τρίτη δεκαετία γιορτάστηκε, πριν λίγες μέρες, στον ίδιο ακατάλληλο για θεατρικές παραστάσεις χώρο. Ακατάλληλο και ανεπαρκή για να δεχθεί χιλιάδες θεατρόφιλους που προσέρχονται όχι μόνο από όλη την Κρήτη, από άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Τα ηλεκτροφόρα καλώδια εξακολουθούν να «έρπονται» κάτω από τα καθίσματα των θεατών, στους διαδρόμους, παρ’ όλο ότι υπάρχει «κάλυψή» τους. Από τα μεγάφωνα ξανακούστηκαν οι συστάσεις προς τους θεατές να προσέχουν!
Καταγράψαμε, όμως, μία «πρόοδο». Ένα «έργο υποδομής»! Στη βορινή πλαϊνή πλευρά του γηπέδου, δίπλα στο χώρο που ψήνονται τα σουβλάκια, προβάλει μισοτελειωμένο μικρό κτίσμα τουαλέτας, στην οποία λειτουργεί -προσωρινά ελπίζουμε- μία μόνο λεκάνη για άντρες, γυναίκες, παιδιά, από τις δύο που προφανώς προβλέπονται…
Το «στεγαστικό» πρόβλημα για τη ΔΟΜΑ, δηλαδή η δημιουργία μικρού ανοιχτού θεάτρου με προδιαγραφές ασφάλειας, παραμένει άλυτο. Πληροφόρηση για το τι μέλει γενέσθαι δεν υπάρχει… Λόγια και μόνο λόγια από «ανεύθυνο-υπεύθυνους»! Πρόταση να γίνει το θεατράκι σε χώρο κοντά στο γήπεδο απορρίφθηκε γιατί το οικόπεδο κρίθηκε ακατάλληλο.
Στο καλαίσθητο έντυπο της ΔΟΜΑ είδαμε ότι λειτουργεί «Γραφείο Τύπου». Το «Γραφείο» οφείλει να ενημερώσει υπεύθυνα για τις προοπτικές που υπάρχουν για την απόκτηση θεατρικής στέγης. Πότε τα λόγια και οι υποσχέσεις, που μουχλιάζουν χρόνια θα γίνουν πράξεις…
Στη περυσινή θεατρική δημιουργία η ΔΟΜΑ -το ίδιο έκανε και φέτος- απέφυγε «κλασικά στερεότυπα» προηγούμενων παραστάσεων, επιχείρησε «θεατρικούς εκσυγχρονισμούς» και χωρίς να απαρνηθεί στο σύνολο την πάγια πρακτική της, προσέδωσε -όπως υποστηρίζεται- «ταχύτητα και νεύρο στις παραστάσεις».
Η ΔΟΜΑ μας λέει ακόμα ότι για να προσδώσει «περισσότερη ταχύτητα και νεύρο» στις παραστάσεις χρησιμοποίησε «πολλή σάτιρα, ζωντάνια και αντιφάσεις». Αν τα κατάφερε οι θεατές είναι οι καταλληλότεροι να κρίνουν, αφού η σάτιρα έχει πολλών λογιών μορφές…
Στα εικοσιένα χρόνια παρουσίας των «Μπουνταλίων» θεατρικός καμβάς της ΔΟΜΑ παρέμεινε η πολιτική και κοινωνική σάτιρα, τα ντέρτια και οι καημοί, τα προβλήματα των απλών ανθρώπων.
Για την ώρα, τα θεατρικά δημιουργήματα της ΔΟΜΑ, με κάποιες ταλαντεύσεις, ανταποκρίνονται, κατά κάποιο τρόπο, στους στόχους της. Τα κοινωνικοπολιτικά θέματα που παρουσιάζονται από σκηνής αντιμετωπίζονται άλλοτε πρόχειρα και επιδερμικά και άλλοτε με σοβαρότητα και σε βάθος. Στο κέντρο του ενδιαφέροντος της ΔΟΜΑ παραμένουν ο άνθρωπος, οι πραγματικές αξίες της ζωής.
Αυτό είναι που κάνει τη ΔΟΜΑ να ξεχωρίζει από άλλους πολιτιστικούς συλλόγους, κυρίαρχο στοιχείο των οποίων ακόμα είναι το «γαμοπίλαφο»!
Ο θεατρικός λόγος της ΔΟΜΑ παραμένει πεντακάθαρος, χωρίς αισχρά, προσβλητικά υπονοούμενα, ελκυστικός, εκφέρεται από ερασιτέχνες ηθοποιούς άψογα και διακρίνεται για την ομορφιά και τον πλούτο του κρητικού ιδιώματος.
Τα σατιρικά βέλη της ΔΟΜΑ δεν πετυχαίνουν πάντα την καρδιά του στόχου. Καμία φορά ξεφεύγουν η διασκορπίζονται γύρω από το στόχο χωρίς να τον πλήττουν. Πάντα, όμως, παραμένουν επικίνδυνα για την άρχουσα τάξη και τους εκφραστές της.
Η φετινή παράσταση, όπως όλες οι προηγούμενες, άλλες καλύτερες και άλλες λιγότερο καλές, καταγράφεται ως η πρώτη στα πεπραγμένα της τρίτης δεκαετίας. Θα κριθεί, θα αξιολογηθεί στην ώρα της και θα πάρει τη θέση της στο τέλος της περιόδου, όταν θα γίνει ο απολογισμός…
Για το Βασίλη Ξενικάκη ήταν φέτος το πέμπτο σμίξιμο με τα «μπουνταλόπαιδα», όπως με τρυφερότητα αναφέρεται στους συνεργάτες του στη ΔΟΜΑ, στο «σημείωμα του σκηνοθέτη». Υπογραμμίζοντας, ότι η πέμπτη πρόσκληση ήταν για αυτόν «δώρο». Όπως «δώρο» θεωρούμε, εμείς οι απλοί θεατές, όσα προσφέρουν η ΔΟΜΑ, τα «μπουνταλόπαιδα» της και οι θεατρικοί δάσκαλοι τους!
Ο φετινός τίτλος των «Μπουνταλίων» «Στον αέρα» αναφέρεται, γενικά και αόριστα, στα λιμνάζοντα τηλεοπτικά κανάλια. Θα έλεγα ότι μπορούσε να συμπεριλάβει σχεδόν όλο το φάσμα των ΜΜΕ, που παραμένουν σταθερά στην υπηρεσία του μεγάλου κεφαλαίου και με τη βοήθεια καπιταλιστικών, άλλων δήθεν αριστερών κυβερνήσεων περνάνε μεθοδικά στην απόλυτη ιδιοκτησία και κυριαρχία του…
Ο τίτλος των φετινών «Μπουνταλίων» αναφέρεται σε μία ιστορία-φάρσα, που περιλαμβάνει «χήρες», μνημόσυνα, νιόπαντρους, παπάδες, δελτία Τζόκερ, σπαστικό ιδιοκτήτη καναλιού που απειλείται να τιναχτεί στον αέρα από ένα μαυροφορεμένο αντρόγυνο «τρομοκρατών» τους «Μαύρους Αρκάλους».
Όλα γίνονται αχταρμάς στο στήσιμο της φάρσας. Τρομοκρατία, βέβαια, δεν υπάρχει. Οι «Μαύροι Άρκαλοι» ψάχνουν να βρουν νιόπαντρους που στο βουργιάλι τους με τα «χαρίσματα» έριξαν «φακελάκι» στο οποίο, από λάθος, αντί για χαρτονόμισμα των 50 ευρώ έβαλαν δελτίο του Τζόκερ που κέρδιζε δύο εκατομμύρια, ευρώ!
Στη δημοσιογραφία, έντυπη και ηλεκτρονική, ο τίτλος προσδιορίζει πάντα το θέμα. Το ίδιο συμβαίνει και στο θέατρο. Αυτό τουλάχιστον έκαναν, για να αναφερθούμε σε κορυφαίους ευθυμογράφους, οι Δημήτρης Ψαθάς, Αλέκος Σακελλάριος, Ασημάκης Γιαλαμάς και άλλοι.
Στον… αέρα, λοιπόν, ένας γενικός τίτλος που δεν προσδιορίζει απολύτως τίποτα. Ίσως, ως τίτλος να ταίριαζε «Μαύροι Άρκαλοι». Προσεγγίζει σωστότερα τη «φάρσα» της παράστασης…
Ο Βασίλης Ξενικάκης, στο «σημείωμα του σκηνοθέτη», υποστηρίζει ότι η «μπουνταλιακή» παράσταση «Στον αέρα…» «θυμίζει μοιραία την αρχαία κωμωδία και το διδακτικό της χαρακτήρα» και επισημαίνει, αναφερόμενος στο έργο που σκηνοθέτησε: «Έτσι καταφέρνουν να μας χαρίσουν την Αριστοτελική οικεία ηδονή που την έχουμε τόσο πολύ ανάγκη σήμερα…»!
Σάτιρα ή φάρσα; Ιδού η απορία! Στο σημείωμα της η Δημιουργική Ομάδα Μαργαριτών, ξεκαθαρίζει τη θέση της: «Το δρόμο της φάρσας που ανοίξαμε στην περυσινή παράσταση, τον ακολουθήσαμε κι φέτος…». Αλλαγή πορείας; Νέος προσανατολισμός;
Θα δούμε: Αν είκοσι χρόνια ποιοτικής κοινωνικοπολιτικής σάτιρας σπαταλήθηκαν για να προσανατολιστεί η ΔΟΜΑ στη φάρσα, κατ’ άλλους στην «πλακίτσα»…
Αν τα «Μπουντάλια», με την καταλυτική δύναμη της σάτιρας, με το αβίαστο γέλιο που προκαλούσαν, τους προβληματισμούς, τα μηνύματα, μεταλλάχτηκαν σε φαρσοκωμωδία…
Ας ξανασκεφτούν τις «αναθεωρητικές θεατρικές τους επιλογές» οι φίλοι της ΔΟΜΑ…
Καλό χειμώνα! Με το καλό να ξανασμίξουμε στο γήπεδο μπάσκετ των Μαργαριτών, να γευτούμε γλυκόπιοτη ρακή κάτω από τις πλατύφυλλες μουριές του φίλου Κώστα Μάνταλου…
