Η δημόσια διοίκηση ήταν και παραμένει σε μεγάλο βαθμό -παρά τις βελτιώσεις των τελευταίων ετών- ένας αδύναμος κρίκος. Παρ’ όλα αυτά οι γενικεύσεις, ο μηδενισμός και η καταστροφολογία δεν έχουν να προσφέρουν το παραμικρό σε ό,τι έχει να κάνει με την αναβάθμιση τόσο των προσφερόμενων υπηρεσιών όσο και με την στελέχωση των υπηρεσιών με υψηλού επιπέδου προσωπικό.
Οι μύθοι και τα ταμπού σκεπάζουν και κρύβουν την πραγματικότητα… Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν είναι πλέον πολλοί. Η τεμπελιά, όπως πιστεύουν κάποιοι, δεν χαρακτηρίζει όλα τα στελέχη της διοίκησης…
Το πρόβλημα στις δημόσιες υπηρεσίες και τον κρατικό μηχανισμό είναι κυρίως δομικό και ταυτόχρονα έχει να κάνει με ένα έλλειμμα αξιοκρατίας και αξιολόγησης χωρίς φυσικά να παραβλέπουμε τις «σχέσεις» του Δημοσίου με κάθε είδους συμφέροντα…
Δεν υπήρξε εξαρχής ένα σύστημα προσλήψεων με εξετάσεις. Αντιθέτως κυριάρχησαν οι «κλαδικές», η νοοτροπία των «δικών μας παιδιών» και μια φαύλη αντίληψη και πρακτική συνδιοίκησης των κρατικο-κομματικοδίαιτων συνδικαλιστών με τις ευλογίες του πολιτικού συστήματος… Αποτέλεσμα όλης αυτής της φαυλότητας ήταν να μετατραπεί το Δημόσιο σε χοάνη απορρόφησης πολιτικών – συνδικαλιστικών – αυτοδιοικητικών ρουσφετιών. Να γίνεται δηλαδή «τακτοποίηση» εργαζομένων και όχι μια αξιοκρατική επάνδρωση της δημόσιας διοίκησης με υπαλλήλους και στελέχη υψηλού επιπέδου που στη συνέχεια θα μπορούσαν να παρέχουν έργο υψηλής ποιότητας στους πολίτες…
Το έλλειμμα αξιοκρατικών προσλήψεων, όμως, κρύβει στο βάθος πολλά επιμέρους ελλείμματα λ.χ. εξειδίκευσης, παιδείας, εξάσκησης, που σε συνδυασμό με τις αλληλοκαλύψεις αρμοδιοτήτων οδήγησε στην ανευθυνότητα, την αδιαφορία και στη λεγόμενη «δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία και αντίληψη»… Δεν είναι όμως κατ’ ανάγκη τεμπελιά.
Στο σημείο αυτό -όπως και αλλού- ο κρατικο-κομματικοδίαιτος συνδικαλισμός αναλάμβανε έργο μέσω του «προνομίου της συνδιοίκησης» και οδηγούσε τη φορά των πραγμάτων στην στασιμότητα, αν όχι στην οπισθοδρόμηση… Το ίδιο γινόταν και σε περιπτώσεις όπου έπρεπε να συνεδριάσουν τα πειθαρχικά όργανα. Η ατιμωρησία ήταν μια συνήθης πρακτική, αφού είχε ταυτιστεί η τιμωρία με την «πολιτική δίωξη»!
Έτσι πορεύθηκε η δημόσια διοίκηση στο μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας 30ετιας (λαμπρή εξαίρεση το ΑΣΕΠ) με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα… Αλλά όπως προείπαμε το πρόβλημα είναι δομικό. Στην αντιμετώπισή του απαιτείται πολιτική βούληση και σπάσιμο των ταμπού. Διαφορετικά ο καθένας «διαβάζει και αντιλαμβάνεται» μια διαφορετική πραγματικότητα… Δομικό το πρόβλημα – δομικές και ριζικές οι μεταρρυθμίσεις.
Μια ορθολογική κατανομή του προσωπικού με βάση τα τυπικά και ουσιαστικά του προσόντα και ικανότητες θα μπορούσε να δώσει ανάσες στην πολύπαθη δημόσια διοίκηση. Αναγκαία και ικανή συνθήκη για να συμβεί αυτό αποτελεί η πολυεπίπεδη αξιολόγηση τόσο των δομών όσο των υπηρεσιών και φυσικά του προσωπικού… Κι εδώ πάλι αρχίζουν τα δύσκολα και οι συντεχνιακές μάχες οπισθοφυλακής! Δυστυχώς με την πολιτική συμπαράσταση κομμάτων της αντιπολίτευσης που αντί να συνδράμουν την προσπάθεια αντιδρούν με ένα «πολιτικό μηδενισμό» και με απόλυτη άρνηση, βλέποντας παντού τον «κίνδυνο πολιτικών διώξεων»!
Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική! Απέναντί της θα πρέπει να σταθούμε όλοι -και κυρίως το πολιτικό μας σύστημα-προσωπικό- χωρίς ιδεοληψίες, ταμπού και φυσικά χωρίς την εμμονή σε μύθους που το μόνο που κάνουν είναι να αποπροσανατολίζουν.
Οι φαύλες δομές και νοοτροπίες δεν θα εξαφανιστούν με ένα μαγικό ραβδί… Απαιτείται συλλογική βούληση και προσπάθεια, συνέπεια, αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και όραμα…
Αφού, βέβαια, κάνουμε όλοι την αυτοκριτική μας με αίσθημα αυτογνωσίας.
Σε κάθε άλλη περίπτωση το πρόβλημα της δημόσιας διοίκησης θα χαρακτηρίζεται κάθε φορά -λανθασμένα- ως δημοσιονομικό και οι δομικές μεταρρυθμίσεις θα αποφεύγονται…
Αυτό σίγουρα δεν αποτελεί λύση… Το αντίθετο μάλιστα!
pgiannoulakis@yahoo.gr
