Στη σπουδαιότητα των ευρημάτων που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη τα τελευταία 31 χρόνια αναφέρθηκε στην ομιλία της η Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη, γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού που στην τελετή εγκαινίων εκπροσώπησε τον υπουργό Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά. Ειδικότερα μεταξύ άλλων ανέφερε: «Με ξεχωριστή χαρά είμαι σήμερα εδώ ως γενική γραμματέας και εκπροσωπώντας τον υπουργό και το υπουργείο Πολιτισμού και αθλητισμού. Ταυτόχρονα όμως είμαι διπλά συγκινημένη διότι ένα μουσείο αρχαιολογικού χώρου και συνάμα ένα κέντρο μελέτης παραδίδεται στο κοινό, στην Κρήτη. Το νησί με το διάσημο μινωικό παρελθόν που κρατά καλά φυλαγμένα μυστικά και από άλλες εξίσου σημαντικές περιόδους της ελληνικής αρχαιότητας, όπως αυτή της αυγής του ελληνικού πολιτισμού, μια εποχή η οποία φαίνεται ότι συνεχίζει μια κοινωνία με ομηρικά χαρακτηριστικά. Αυτή είναι και η μεγάλη συμβολή των ανασκαφικών ανακαλύψεων στην Ελεύθερνα που εδώ και 30 χρόνια εκπονούνται από το πανεπιστήμιο Κρήτης. Μέσα από τις ανασκαφές των αρχαιολόγων καθηγητών του Π.Κ Πέτρου Θέμελη, Νίκου Σταμπολίδη, Θανάση Καλπαξή και πρόσφατα της Χριστίνας Τσιγωνάκη ξεδιπλώνεται μια μακροβιότατη αρχαία κρητική εγκατάσταση με αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία από τα προϊστορικά χρόνια, η οποία εξελίχτηκε σε σπουδαία πόλη με ζωή ως και την πρωτοβυζαντινή περίοδο, όπως καταδεικνύουν τα μοναδικά παλαιοχριστιανικά της ευρήματα και ιδιαίτερα η Βασιλική του Μιχαήλ Αρχαγγέλου που έχτισε ο Εφρατάς Επίσκοπος Ελεύθερνης. Ιδιαίτερη αναφορά θα ήθελα να κάνω στην ανασκαφή του εξαιρετικού συνάδελφου και συνεργάτη Νίκου Σταμπολίδη στη Νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας. Πρόκειται για μια Νεκρόπολη μοναδική στην Ελλάδα που σχετίζεται με τη γεωμετρική και αρχαϊκή φάση της Ελεύθερνας και αποκαλύπτει μια ακμάζουσα κοινωνία ηρώων πολεμιστών αρχοντισσών και ιερειών και γενικά ανθρώπων με ανοιχτούς ορίζοντες και επαφές με ανατολή και δύση».
Η κ. Βλαζάκη αναφέρθηκε στο όραμα του κ. Σταμπολιδη που είχε ως αποτέλεσμα ο πολύτιμος θησαυρός από τα «σπλάχνα» της Ελεύθερνας να φυλάσσεται στο πρώτο μουσείο αρχαιολογικού χώρου της Κρήτης τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Θέλω να υπογραμμίσω ότι το μουσείο του αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας είναι καρπός του οράματος του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη και της 30ετούς και πλέον σχέσης του με τον αρχαιολογικό χώρο. Το πρώτο μεγάλο μουσείο αρχαιολογικού χώρου για την Κρήτη είναι το αποτέλεσμα της αγαστής συνεργασίας του υπουργείου Πολιτισμού με το πανεπιστήμιο Κρήτης με μοναδικό αντίστοιχο παράδειγμα το μουσείο του Δίου στον Όλυμπο και με τη βοήθεια χορηγών, μια συνεργασία που αποτελεί μοντέλο λύσεων ανάμεσα σε θεσμούς, φορείς και πρόσωπα. Όπως άλλωστε διατυπώνεται τόσο στα τεχνικά δελτία του ΕΣΠΑ το έργο αυτό έχει δυο φορείς λειτουργίας. Η λειτουργία του μουσείου είναι εκ του νόμου ευθύνη του Υππο και της τοπικής Εφορίας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, η οποία το φυλάσσει, το προστατεύει και το αναδεικνύει. Από την άλλη η σύλληψη και η εκτέλεση του έργου ανήκουν στο πανεπιστήμιο Κρήτης που έχει την ερευνητική δραστηριότητα, όχι μόνο της ανασκαφής η οποία συνεχίζεται και μετά την ίδρυση του μουσείου αλλά και της μελέτης και της έρευνας καθώς και των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο Κέντρο Μελέτη που συστεγάζεται στο μουσείο. Δεν εγκαινιάζουμε ένα ακόμα αρχαιολογικό μουσείο αλλά μια κιβωτό πολιτισμού. Ένα μουσειακό πυρήνα, όχι στατικό αλλά έτσι σχεδιασμένο ώστε να μπορεί να ανανεώνεται από τα ευρήματα των συνεχιζόμενων ανασκαφών, ένα μουσείο σχεδιασμένο και κατασκευασμένο σύμφωνα με τις επιταγές της μουσειολογικής και μουσειογραφικής πρακτικής των ημερών μας προσανατολισμένο και δομημένο γύρω από τον επισκέπτη και τις ανάγκες του με περιβάλλοντα χώρο για πολλαπλές εκδηλώσεις και υπέροχη θέα προς τη γενέτειρα του Διός το Ιδαίο Άντρον. Εφαρμόζοντας καινοτόμες μουσειογραφικές λύσεις πλαισιώνει τα μοναδικά αντικείμενα των συλλόγων που εκθέτει με εξαιρετικό και ευφάνταστο εποπτικό υλικό τόσο συμβατικό όσο και πολυμεσικό. Πρόκειται για ένα εγχείρημα που φιλοδοξεί να ερμηνεύσει με εύληπτο τρόπο τα κατάλοιπα των αρχαίων ανθρώπινων κοινωνιών που άκμασαν σε αυτόν τον τόπο σε ένα κατανοητό κώδικα ο οποίος ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τόσο του απλού επισκέπτη όσο και του ειδικού επιστήμονα, του Έλληνα όσο και του αλλοδαπού, του μαθητή όσο και του περιηγητή. Η εν λόγω έκθεση σέβεται τον επισκέπτη του και την ανάγκη του να μάθει και να προσλάβει με τον καλύτερο τρόπο μια σημαντική πτυχή της κρητικής ιστορίας άγνωστη στο ευρύ κοινό μια γνωριμία με τον Όμηρο στην Κρήτη, ένα πόλο ανάπτυξης για την περιοχή αλλά και ολόκληρο το νησί. Θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστίες σε όλο το προσωπικό που μόχθησε γι’ αυτό το έργο. Προϊστάμενοι πολιτικοί και υπηρεσιακοί αρχαιολόγοι, μηχανικοί, μουσειολόγοι, τεχνίτες, επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό, μια πλειάδα συνεργατών που εργάστηκαν συστηματικά με επιμέλεια και υπομονή προκειμένου να παραδοθεί σήμερα αυτό το μουσείο και το Κέντρο Μελέτης που ικανοποιεί ανάγκες και μας κάνει περήφανους. Γενικά το συνολικό έργο αποτελεί ένα μοντέλο γόνιμης και αγαστής συνεργασίας που κατέστησε δυνατή την έγκαιρη περάτωση του και ευελπιστούμε ότι θα καταστήσει δυνατή και την ομαλή λειτουργία του σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς για την πατρίδα μας».
Κλείνοντας η κ. Βλαζάκη έκανε ειδική αναφορά στους κατοίκους της Ελεύθερνας τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Σε ότι αφορά την τοπική κοινωνία της Ελεύθερνας γιατί θεωρώ τους κατοίκους της άμεσα γειτνιάζουσας περιοχής το σημαντικότερο στοιχείο στην επιτυχία ή αποτυχία κάθε διεργασίας με κοινωνικό πρόσημο. Οι άνθρωποι αυτοί του τόπου αυτών των γειτονικών χωριών με την πλούσια παράδοση και τον δημιουργικό οίστρο είναι αυτοί που θα έχουν ουσιαστικά στα χέρια τους αυτόν τον χώρο μόλις εμείς γιορτάσουμε την ολοκλήρωση του και επιστρέψουμε στην καθημερινότητα μας. Αυτοί θα κρίνουν και θα αξιολογήσουν πρώτοι και καλύτερα από όλους τις θετικές και αρνητικές συνέπειες εργασιών με επίπτωση στη δική τους καθημερινή ζωή. Οι συνηθισμένες ενέργειες τους και η δίψα τους για εξέλιξη είναι που θα καταστήσουν το μουσείο ένα ακόμα πόλο έλξης και βελτίωσης της κοινότητας. Ο σεβασμός στην ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη και η ανάλογη δραστηριοποίηση τους είναι που θα καταξιώσουν τους δικούς μας αγώνες και τις αγωνίες μας. Αγαπητοί συντοπίτες με υπερηφάνεια και ταπεινότητα συνάμα σας παραδίδουμε σήμερα αυτό το μουσείο και το Κέντρο Μελέτης και ελπίζουμε στη δική σας ενεργή και συμμετοχή συνεργασία».
Οδυσσέας Ζώρας: «Το πανεπιστήμιο Κρήτης παραδίδει απλόχερα ένα πραγματικό δώρο στην κοινωνία του Ρεθύμνου, της Κρήτης και της χώρας»
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Οδυσσέας Ζώρας στον χαιρετισμό του μίλησε για τη σημασία του μουσείου, που αποτελεί έργο του πανεπιστημίου ενώ τόνισε τις προσπάθειες που καταβάλλει καθημερινά το ΑΕΙ και το προσωπικό του για να συγκροτεί σημαντικούς πυρήνες αριστείας σε πολλούς τομείς. Ειδικότερα ανέφερε: «Ένα μουσείο είναι πράγματι ένας ναός του παρελθόντος αλλά και του παρόντος. Ο αέρας που αναπνέουμε στο εσωτερικό του είναι ιερός. Αγγίζει την καρδιά, τη σκέψη αλλά και το συναίσθημα. Σε κάθε μουσείο υπάρχει ένα απροσδιόριστο και αόρατο νήμα που μας οδηγεί από έργο σε έργο, από έκθεμα σε έκθεμα. Διασχίζουμε έτσι αιώνες και τόπους και τελικά μας φέρνουν στο σήμερα. Αλλά ταυτόχρονα προκαταβάλλουν το μέλλον. Όπως ένας χρησμός από το μαντείο μας αποκαλύπτει το αύριο έτσι και το μουσείο με τα εκθέματα του ξετυλίγει το κουβάρι της αλληλουχίας των ιστορικών γεγονότων και μας διαβεβαιώνει ότι σε κάθε εποχή ο άνθρωπος ήταν κυρίαρχος αυτών. Γι’ αυτό είναι πολύτιμη η δυνατότητα της οικειοποίησης των μεγάλων έργων της αρχαιολογίας, της ιστορίας, της τέχνης όταν εκτίθενται σε ένα μουσείο. Εξασφαλίζει σε όλους, αλλά κυρίως στα παιδιά μας μια μακρά ενατένιση του μέλλοντος ως άλλος χρησμός. Το έργο ανήκει στο πανεπιστήμιο Κρήτης και θεμελιώθηκε πάνω στις αξίες της ακαδημαϊκής αριστείας και της προόδου. Σήμερα το πανεπιστήμιο Κρήτης έχει ωριμάσει. Έχει επιτύχει να συγκροτήσει σημαντικούς πυρήνες αριστείας σε πολλούς τομείς. Και έχει δημιουργήσει τη δική του διακριτή ερευνητική παράδοση με πρωτεύουσα θέση στο ακαδημαϊκό στερέωμα όχι μόνο το εθνικό αλλά και το διεθνές. Οι λόγοι που έκαναν εφικτή αυτή την πρωτεύουσα θέση του πανεπιστημίου Κρήτης ανάγονται στην επιμονή των ιδρυτικών του στελεχών στον στόχο της αριστείας. Έτσι σήμερα εμείς οι άνθρωποι του πανεπιστημίου Κρήτης μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για τα επιτεύγματα του συγκριτικά με αυτά άλλων πανεπιστημίων της ημεδαπής αλλά και της αλλοδαπής. Αυτό όμως δεν φτάνει. Ζούμε στην εποχή μεγάλων αναδιαρθρώσεων της ανώτατης παιδείας και έρευνας. Η αυτάρεσκη στασιμότητα είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για την παρακμή και την περιθωριοποίηση. Όλοι εμείς στο πανεπιστήμιο Κρήτης που έχει την τιμή και τη χαρά να σας φιλοξενεί δίνουμε καθημερινά μια μάχη για την αναβάθμιση του με τη συμμετοχή όλων των συντελεστών του αλλά και την κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων υλικών και ανθρώπινων πόρων. Τυπικό αλλά και ιδιαίτερο παράδειγμα αριστείας επιμονής και δυναμισμού είναι ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, ο οποίος στη θεωρία και την πράξη είναι ο ακαδημαϊκός πυλώνας παιδείας και πολιτισμού του πανεπιστημίου μας».
Ο κ. Ζώρας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο πρόσωπο του κ. Σταμπολίδη, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Ο φίλος Νίκος Σταμπολίδης αφιέρωσε τη ζωή του, την επιστημονική και την προσωπική στην επιστήμη της αρχαιολογίες και στο όραμα, όπως το ονομάζω της Αρχαίας Ελεύθερνας. Αναρωτιέμαι αν η χώρα διέθετε τέτοιους ανθρώπους σε κάθε επιστήμη που θα αφιέρωναν τη ζωή τους ο καθένας στην πραγματοποίηση ενός οράματος στην ιατρική, τη φυσική, την οικονομία, τη βιολογία πόσο διαφορετική θα ‘ταν η χώρα στην επόμενη γενιά. Ιδιαίτερα όταν εδώ πρόκειται για μια διαφορετική περίπτωση. Δεν πρόκειται για μια έρευνα, ένα πείραμα, μια δημοσίευση που εγκωμιάζει τον πρωταγωνιστή της. Πρόκειται για ένα πραγματικό δώρο που απλόχερα χαρίζει το πανεπιστήμιο στην ίδια την κοινωνία του νομού, του νησιού και τελικά της χώρας. Αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό υφάνθηκε με πολύ υπομονή, αγάπη και μεράκι με αταλάντευτη προσήλωση στον στόχο και με υπερπήδηση κάθε φορά των όποιων δυσκολιών, τότε θα ήθελα δημόσια και από αυτή τη θέση να επαινέσω τον Νίκο Σταμπολίδη για τις αρετές και τις ικανότητες τους και μαζί να επαινέσω τους άξιους συνεργάτες του, τους φοιτητές, τους εργάτες, τους συναδέλφους, τους ανθρωπολόγους, αρχιτέκτονες, παλαιοβοτανολόγους και φυσικά την τεχνική υπηρεσία του πανεπιστημίου Κρήτης που τόσα έχει προσφέρει στην ανάπτυξη και την υποδομή αυτού του πανεπιστημίου αλλά και τέλος όλες τις πρυτανικές αρχές που μέχρι σήμερα έχουν διοικήσει το πανεπιστήμιο αυτό. Σε μια νέα κιβωτό πολιτισμού που ο καθηγητής Ν. Σταμπολίδης δημιούργησε μέσα σε ένα εξαιρετικό μουσειολογικό και μουσειογραφικό πρόγραμμα παρακολουθώντας όλα αυτά τα χρόνια τα επιτεύγματα της αρχαιολογίας στην Ελεύθερνα δεν θα ήθελα να λησμονήσω το εκπαιδευτικό κομμάτι αυτού του απαιτητικού έργου. Το εκπαιδευτικό κομμάτι αφορά ιδιαίτερα τις ασκήσεις στο πεδίο της ανασκαφής που χιλιάδες φοιτητές έχουν εκπαιδευτεί και έχουν λάβει γνώση της ανασκαφής και της έρευνας, διαδικασίες όχι μόνο από το πανεπιστήμιο Κρήτης αλλά και Ευρώπης, ΗΠΑ, Ασίας ακόμα και της Αυστραλίας. Απόδειξη ότι η πολυπολιτισμικότητα, οι ανοιχτοί ορίζοντες και η εξωστρέφεια είναι σήμα κατατεθέν για το πανεπιστήμιο μας. Ωστόσο εδώ και πολλά χρόνια η χώρα μας βρίσκεται στη δίνη μια οικονομικής και πολιτισμικής κρίσης. Όπως και ολόκληρη η Ευρώπη που μετά από τόσα χρόνια σύμπλευσης των κρατών μελών ψάχνει ακόμα την υπαρξιακή της ταυτότητα. Στην αναζήτηση αυτή ένας σπουδαίος Έλληνας, ο Οδυσσέας Ελύτης με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, 20 χρόνια φέτος από τον θάνατο του, έδωσε από νωρίς την απάντηση. Το 1987 όταν έλαβε από το πανεπιστήμιο της Ρώμης τον τίτλο του διδάκτορα είπε στην επίσημη ομιλία του: Η ένωση της Ευρώπης δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ ή δεν θα έχει σημαντική χρονική διάρκεια, αν στη σκέψη των Ευρωπαίων δεν γίνεται ενσυνείδητα αποδεκτή η κοινή βάση θεσμών αλλά κυρίως η κοινή κουλτούρα. Θα ήθελα να προσθέσω κουλτούρα χωρίς ιστορική μνήμη και εικόνες δηλαδή χωρίς μουσεία αυτής της ποιότητας και αυτής της κλίμακας δεν θα αποκτηθεί ποτέ. Ένα από τα χαρακτηριστικά των ευρημάτων της Αρχαίας Ελεύθερνας είναι ότι μέσω αυτών επιβεβαιώθηκαν οι ομηρικές πληροφορίες και διηγήσεις» και καλωσορίζοντας τον ΠτΔ ανέφερε: «Γι’ αυτό σας καλωσορίζω κύριε Πρόεδρε με την ομηρική φράση που ωστόσο ενθυμόμαστε ότι αντιπροσωπεύει πλήρως το πανεπιστήμιο Κρήτης: «Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων».
Στ. Αρναουτάκης: Η Περιφέρεια στηρίζει τον πολιτισμό και έχει χρηματοδοτήσει δράσεις σε όλη την Κρήτη άνω των 35 εκ. ευρώ
«Από τα προγράμματα της νέας περιόδου θα χρηματοδοτήσουμε όλες τις δράσεις που αφορούν τα μουσεία και για τα οποία οι μουσειολογικές μελέτες είναι στην τελική φάση, ενώ μέχρι σήμερα έχουμε ήδη προχωρήσει στη χρηματοδότηση έργων πολιτισμού συνολικού ύψους 35 εκ. ευρώ» τόνισε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης στον χαιρετισμό του στην εκδήλωση εγκαινίων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ελεύθερνας Ρεθύμνου.
Συγκεκριμένα ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης στην ομιλία του παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας, υπουργών-αρχών-φορέων τόνισε:
«Στην καρδιά της Κρήτης, στον χώρο της Αρχαίας Ελεύθερνας συντελείται σήμερα ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός. Ένα γεγονός που λαμπρύνεται με την παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας. Πρόκειται για μια ημέρα ορόσημο για το Ρέθυμνο και την Κρήτη, καθώς ύστερα από τριάντα χρόνια ο αξιολογότατος Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης παραδίδει στην ιστορία την ίδια την ιστορία αυτού του τόπου και μάλιστα την ιστορία των λεγόμενων «σκοτεινών χρόνων».
Κύριε Σταμπολίδη ξεκινήσατε την ανασκαφή γνωρίζοντας ότι τίποτα δεν πάει χαμένο και πως ακόμη και τα λάθη μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέλλον. Το παρόν όμως σας δικαιώνει και το μέλλον έχει να αξιοποιήσει μόνο τους κόπους της δουλειάς σας, τους καρπούς της επιστημονικής σας συνέπειας. Μαζί με την επιστημονική σας ομάδα, μαζί με τους εκατοντάδες Έλληνες και ξένους φοιτητές της Αρχαιολογίας αντλώντας δύναμη από τη μυθική σπηλιά του Ψηλορείτη φέρατε στο φως μια πόλη που τα ίχνη της χάνονται στο 3000 π.Χ.
Η Περιφέρεια Κρήτης σας ευχαριστεί και σας συγχαίρει γιατί με τη στήριξη του πανεπιστημίου Κρήτης, του υπουργείου Πολιτισμού αλλά και σημαντικών φορέων του ιδιωτικού τομέα παραδίδετε στην Κρήτη το 4ο Μουσείο Αρχαιολογικού χώρου στην Ελλάδα, μετά τη Βεργίνα, τους Δελφούς και την Ολυμπία.
Εξοχότατε Πρόεδρε,
Το Μουσείο της Ελεύθερνας είναι ένα έργο της Κρήτης, για ολόκληρο τον κόσμο. Είναι κτήμα του Ελληνισμού όπου γης. Είναι προϊόν συνένωσης προσπαθειών, αυτό ακριβώς δηλαδή που συμβολίζει και η χρυσή μέλισσα το ένα από τα δύο σύμβολα του μουσείου. Είναι σύμβολο αυτοπεποίθησης και δύναμης, όπως αποτυπώνεται στην ασπίδα με το λιοντάρι, στο δεύτερο σύμβολο του Μουσείου. Είναι άλλη µια απόδειξη ότι ο Πολιτισμός και η Ιστορία ενώνουν την ελληνική κοινωνία, ως αστείρευτη πηγή έμπνευσης για το μέλλον. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συνεχίζουμε να στηρίζουμε τη δουλειά που συντελείται στα Μουσεία της Κρήτης. Από τα προγράμματα της νέας περιόδου θα χρηματοδοτήσουμε όλες τις δράσεις που αφορούν τα μουσεία και για τα οποία οι μουσειολογικές μελέτες είναι στην τελική φάση, ενώ μέχρι σήμερα έχουμε ήδη προχωρήσει στη χρηματοδότηση έργων πολιτισμού συνολικού ύψους 35 εκ ευρώ. Θέλω επίσης να τονίσω, πως έργα σαν και αυτό που σήμερα εγκαινιάζουμε, δεν αποτελούν μόνο μια σπουδαία επένδυση στον πολιτισμό αυτού του τόπου. Αποτελούν ταυτόχρονα μια σπουδαία επένδυση και στον τουρισμό, καθώς τα μηνύματα και οι συμβολισμοί της Αρχαίας Ελεύθερνας, μεταφέρουν σε κάθε γωνιά του κόσμου τον πυρήνα του ελληνικού πολιτισμού. Είναι αυτά τα στοιχεία που αποκαλύπτονται σήμερα μέσα σε αυτό το λαμπρό μουσείο. Είναι η έννοια της γνώσης, της καθαρότητας, του καθημερινού αγώνα, της αγάπης για το ωραίο. Είναι αυτά τα στοιχεία που διατηρούν αναλλοίωτη την ταυτότητα των Κρητικών. Κλείνοντας θέλω να ευχαριστήσω όλους όσοι εργάστηκαν, για την ολοκλήρωση αυτού του Μουσείου. Να συγχαρώ ξανά τον Καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη, όλους τους αρχαιολόγους, τους συντηρητές καθώς και αυτούς που δούλεψαν σε αυτόν εδώ το χώρο. Από τη δική μας πλευρά ως Περιφέρεια Κρήτης σας βεβαιώνω ότι θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε δίπλα σας, αρωγοί και συμπαραστάτες στο σημαντικό έργο που επιτελείτε. Η Κρήτη από σήμερα διαθέτει ένα νέο και σημαντικό πολιτιστικό κύτταρο, μια κυψέλη που ανατροφοδοτείται με την αυθεντικότητα των τόπων, των τοπίων και των ιδεών, μετατρέποντας το νησί μας σε ναυαρχίδα του πολιτισμού στην πολυκύμαντη Μεσόγειο».
Ο κ. Αρναουτάκης ευχαρίστησε και την παριστάμενη πρώην γενική γραμματέα Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη για την καθοριστική συμβολή της στο έργο.
Γ .Μαρινάκης: «Η μέλισσα της Ελεύθερνας μας καλεί να συμφιλιωθούμε με τη μεθοδικότητα, την εργατικότητα και τη συλλογικότητα και να απομονώσουμε τους Κηφήνες»
Στον χαιρετισμό του ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του σε όλους όσοι συνέβαλαν στην υλοποίηση του έργου του μουσείου που θα αποτελεί σημείο αναφοράς επιστημόνων και επισκεπτών τονίζοντας μεταξύ άλλων:
«Έντονα συναισθήματα βιώνουμε αυτή τη σπουδαία στιγμή που αξιωθήκαμε να ζήσουμε και σας ευχαριστούμε όλους εσάς που είστε μαζί μας και τα μοιραζόμαστε.
Το Μουσείο της Ελεύθερνας είναι γεγονός και μάλιστα στον τόπο που χιλιάδες χρόνια πριν οι πρόγονοι μας επέλεξαν να στεριώσουν και να μεγαλουργήσουν.
Ο Ελευθήρ είναι χαρούμενος και σήμερα δεν κτυπά την ασπίδα του μαζί με τους άλλους Κουρήτες για να μην ακούσει ο Κρόνος το κλάμα του Δία και τον καταβροχθίσει.
Πανηγυρίζει και εκείνος μαζί με μας γιατί επιτέλους ο θησαυρός που ήταν κρυμμένος στη γη του χάρη στην γνώση, την επιμονή, την εργατικότητα και τον ζήλο επώνυμων και ανώνυμων ανασκαφέων φυλάσσεται και προβάλλεται στο νέο μας Μουσείο.
Ενός μουσείου που αποτελεί τον τόπο συνάντησης επιστημόνων και επισκεπτών με τη φιλόξενη κοινωνία της Κρήτης και θα διαλαλεί το θαυμάσιο πολιτισμό που οι πρόγονοι μας δημιούργησαν.
Σ’ αυτόν τον χώρο πλέον θα ανανεώνεται καθημερινά, η συνάντηση με την Ιστορία μας. Μια Ιστορία που δεν γράψαμε εμείς, αποτελούμε όμως αναπόσπαστο μέρος της και ζώσα συνέχεια της και ως εκ τούτου, έχουμε ιερό καθήκον να τη γνωρίσουμε, να την προστατεύσουμε αλλά και να της αποδίδουμε τις πρέπουσες τιμές.
Είναι αλήθεια πως είναι δύσκολο να σηκώνει κανείς το βάρος μιας τέτοιας κληρονομιάς που ξεπερνά τη δύναμη της μονάδας και απαιτεί συλλογικές υπερβάσεις και υπεύθυνη στάση ζωής.
Αυτή ακριβώς λοιπόν τη συλλογική υπέρβαση ενσαρκώνει αυτό το Μουσείο γιατί οφείλει την ύπαρξη του στη σύμπραξη όλων των υγιών δυνάμεων του τόπου μας, θεσμικών και ιδιωτικών, που ενεργοποιήθηκαν και πέτυχαν τον στόχο τους.
Τους ευχαριστούμε όλους θερμά και τους ευγνωμονούμε για την προσφορά τους και για το ότι συμμερίστηκαν με πάθος ένα κοινό όραμα των ανθρώπων του πνεύματος αλλά και των κατοίκων της περιοχής.
Δεν θα ήμασταν σήμερα εδώ, αν οι διακεκριμένοι καθηγητές του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου μας κ.κ. Καλπαζής Θανάσης, Θέμελης Πέτρος και Νίκος Σταμπολίδης δεν είχαν αφιερώσει την επιστήμη και τον χρόνο τους σ’ αυτή την ανασκαφή.
Όπως δεν θα εγκαινιάζαμε αυτό το Μουσείο, αν δεν ήταν το προσωπικό όραμα ζωής του ακούραστου εργάτη της Ελεύθερνας, Καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη που με πάθος διεκδίκησε, πάλεψε και ολοκλήρωσε.
Δεν μπορούμε όμως να μην αναφερθούμε και στους κατοίκους των δύο χωριών που με θέρμη αγκάλιασαν τους επιστήμονες και τους συνεργάτες τους και βοήθησαν με κάθε τρόπο στην ανασκαφή και προστασία του αρχαιολογικού τόπου. Έγκαιρα κατάλαβαν τη δύναμη και την αξία του εγχειρήματος και σήμερα νιώθουν κι εκείνοι δικαιωμένοι και χαρίζουν σε όλους μας την αγάπη και τη φιλοξενία τους.
Κάθε Μουσείο είναι μια κιβωτός γνώσης για την ανθρώπινη ύπαρξη και τη διαδρομή της στο χρόνο.
Για μας όμως τους Κρήτες έχει μια ιδιαίτερη αξία αυτές τις δύσκολες για την Πατρίδα μας στιγμές, αφού τα εκθέματα κι οι συμβολισμοί τους μας μαθαίνουν ποιοι είμαστε και ποιες υψηλές αξίες σμίλεψαν τη διαδρομή μας στον χρόνο.
Μας οδηγούν στη γνώση αλλά και την ενδοσκόπηση για την αναγκαία αυτοκριτική αλλά και την απόφαση να γίνουμε καλύτεροι.
Η μέλισσα της Ελεύθερνας, το σύμβολο του Μουσείου μας, μας καλεί να συμφιλιωθούμε με τη μεθοδικότητα, την εργατικότητα και τη συλλογικότητα και να απομονώσουμε τους Κηφήνες.
Με ισχυρή συγκινησιακή φόρτιση καταθέτουμε την ευγνωμοσύνη μας στους δημιουργούς του Μουσείου της Ελεύθερνας, που αγκαλιάζεται από την ασύλληπτη φυσική ομορφιά της κρητικής γης και τη ζεστασιά των ανθρώπων της και ως καράβι θα μας ταξιδεύει πλέον στην Ιστορία, τις Αξίες και την Πρόοδο του τόπου μας».
Αν. Τζιγκουνάκη: «Τα εγκαίνια του μουσείου της Ελεύθερνας αποτελούν πολιτιστικό ορόσημο για την ελληνική επικράτεια”
Η προϊσταμένη Εφορίας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου Αναστασία Τζιγκουνάκη στον χαιρετισμό της στην τελετή των εγκαινίων αναφέρθηκε στο μουσείο κάνοντας λόγο μια ένα πολιτιστικό ορόσημο για την ελληνική επικράτεια.
Αναφέρθηκε στους δυο φορείς λειτουργίας του μουσείου, το πανεπιστήμιο Κρήτης και το υπουργείο Πολιτισμού τονίζοντας ότι θα διασφαλιστεί η πολιτιστική ταυτότητα και η μνημειακή κληρονομιά του τόπου στις επόμενες γενιές.
Ειδικότερα ανέφερε: «Η σημερινή ημέρα είναι ένα πολιτιστικό ορόσημο για το νησί μας αλλά και για ολόκληρη την ελληνική επικράτεια για τον τρόπο πολιτιστικής ανάδειξης του αρχαιολογικού πλούτου και για τη λειτουργία και διαχείριση του από δυο πυλώνες της Ελληνικής Δημοκρατίας, την Αρχαιολογική Υπηρεσία φορέα προστασίας της ιστορικής μνήμης δια της Εφορίας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα που προετοιμάζει τους μελλοντικούς αρχαιολόγους, το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την παιδεία, την επιστήμη και τον πολιτισμό, η Ουνέσκο αναφέρεται σε αύξηση του αριθμού των μουσείων διεθνώς από 22.000 το 1975 σε 55.000 σήμερα λόγω της ισχυρής αύξησης του πολιτιστικού τουρισμού με αποτέλεσμα τα μουσεία να μπορούν να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο στην ενίσχυση της δημιουργικής οικονομίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο ισχυρής παρουσίας στην κοινωνική σφαίρα και να ενεργούν ως πλατφόρμες διαλόγου και συζήτησης αντιμετώπισης πολύπλοκων κοινωνικών ζητημάτων ενθάρρυνσης της συμμετοχής του κοινού και κοινωνικής συνοχής. Ανάμεσα στα 55.000 μουσεία παγκοσμίως το μουσείο αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας θα κατακτήσει μια από τις πρώτες θέσεις όχι μόνο για την εξαιρετική ποιότητα των εκθεμάτων του που αποκάλυψε η σκαπάνη του πανεπιστήμιου Κρήτης στην ιερή αυτή γη που σκιάζει μόνο ο Ψηλορείτης αλλά και για το ποιοτικό επίπεδο ενισχυμένης και ολιστικής ερμηνείας, διαχείρισης, ανάπτυξης της ιστορικής προσέγγισης για τις τοπικές κοινότητες και το διεθνές κοινό για τον διαπολιτισμικό διάλογο που θα αναπτύξει το Κέντρο Μελέτης του και αυτό το εγγυάται καταρχήν η εξαιρετική ποιότητα της επίπονης εργασίας ανασκαφικής διδακτικής και μουσειακής διαχείρισης του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη επί μεγάλη σειρά ετών. Μια νέα αφήγηση της βαθαίωνης ιστορίας μας ξεκινά από το 2016 στο Ρέθυμνο αλλάζοντας το πολιτιστικό τοπίο. Ένα δυναμικό εκθεσιακό δίκτυο που θα προσφέρει γνώσεις και θα δώσει ώθηση στην επισκεψιμότητα και την ευαισθητοποίηση. Το μουσείο του αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας σε ανθρώπινη κλίμακα συνεπικουρούμενο από την έκθεση κειμηλίων της Μονής Αρκαδίου μόλις 5 χλμ. από δω και την προσωρινή έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνης δυο έργα που πρόσφατα υλοποίησε η Εφορία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου δια του ΕΣΠΑ θα είναι οι αγγελιαφόροι της διαπολιτισμικής κατανόησης και της ειρήνης. Θα είναι οι πολιτισμικοί πρέσβεις του Ρεθύμνου προς τη διεθνή κοινότητα. Προσθέτοντας και την ψηφιακή έκθεση του κέντρου αρχαιολογικής πληροφόρησης του Γιάννη Σακελλαράκη και Έφης Σαπουνά-Σακελαράκη του δήμου Ανωγείων, όλες αυτές οι μουσειακές δομές και υπηρεσίες που αφορούν σε ένα ευρύτατο αρχαιολογικό και ιστορικό ορίζοντα δημιουργούν το ιστορικό υπόβαθρο για τη βαθύτερη κατανόηση του παρελθόντος που θα συμβάλλει ώστε να οδηγηθούμε σε ένα καλύτερο μέλλον. Το μέλλον που μας αξίζει. Η μεγάλη επισκεψιμότητα του αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας και του εξαιρετικού μουσείου του που θα ακολουθήσει θα έχει αντανάκλαση βεβαίως στην τοπική και ευρύτερη κοινότητα, η οποία καλείται και οφείλει να τη διαχειριστεί στο πλαίσιο του διαπολιτισμικού διαλόγου και της διαφορετικότητας με τρόπο ώστε να διασφαλιστεί η πολιτισμική της ταυτότητα, οι παραδόσεις, η άυλη κληρονομιά στον ίδιο βαθμό που όλοι μας -Εφορία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου -Πανεπιστήμιο Κρήτης και Ελεύθερνης Ρεθύμνης -θα διασφαλίσουμε τη μνημειακή κληρονομιά αυτού του τόπου, το μουσείο και τον αρχαιολογικό χώρο της Ελεύθερνας για τις επόμενες γενιές στον ίδιο βαθμό που διασφαλίστηκε το όνομα της Ελεύθερνας και μεταδόθηκε μέσα στους αιώνες. Ευχαριστούμε το πανεπιστήμιο Κρήτης, ευχαριστούμε τον καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη που οραματίστηκε και δημιούργησε μαζί με τους συνεργάτες του το εξαιρετικό αυτό έργο και το μοιράστηκε με τον θεσμικό φορέα που είναι η Εφορία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου. Το πείραμα αυτό της συλλειτουργίας θα πετύχει γιατί είναι ένα ισχυροποιημένο μοντέλο, ιδίως οι λειτουργοί-η Εφορία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και το πανεπιστήμιο Κρήτης -με τον θεσμικό τους ρόλο θα είναι η εγγύηση. Το αποτέλεσμα θα ανήκει σε όλους μας.
