Μετά το «Όνειρο» και την «Αδελφότητα των στεναγμών», «Ψυχαρίδα» είναι ο τίτλος του νέου μυθιστορήματος του Νίκου Ντακάκη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Λιβάνη και διατίθεται στο βιβλιοπωλείο Κλαψινάκη.
Πρόκειται για μια ιστορία που διαδραματίζεται μεταξύ του 1960 και 1983 σ’ ένα χωριό της περιοχής μας την Αγ. Βαρβάρα που δεν είναι άλλο, από το χωριό του συγγραφέα το Παγκαλοχώρι.
Στη μικρή του κοινωνία επικρατεί αναστάτωση, τα κουτσομπολιά φουντώνουν, όταν εμφανίζεται από το πουθενά, ένας άγνωστος, ατημέλητος και μυστηριώδης γεροντάκος με αλλόκοτη συμπεριφορά κι εγκαθίσταται σ’ ένα ερειπωμένο σπιτάκι στην άκρη του χωριού.
Καθώς οι φήμες οργιάζουν, κωμικοτραγικά γεγονότα συμβαίνουν γύρω από την απροσδόκητη άφιξη του «Μπαμπά».
Έτσι τον αποκαλούν όλοι από το όνομα που ο ίδιος έχει δώσει στον γάιδαρό του.
Ο άνθρωπος αυτός δεν αποκαλύπτει την ταυτότητά του, δεν μιλεί σε κανένα, ενώ με την αγριωπή μορφή, την τραχιά φωνή και την απειλητική διάθεση, κάνει τα παιδιά να τρέμουν στη θέα του.
Παρ’ όλα αυτά, αναπτύσσει μια τρυφερή φιλική σχέση με τον μικρό Μανόλη που είναι ο ίδιος ο συγγραφέας και αφηγητής της ιστορίας.
Το μυστήριο που καλύπτει την εμφάνισή του, ξεδιαλύνει κάποτε, αφήνοντας μια πικρή γεύση αλλά και ποικιλία συναισθημάτων στον αναγνώστη.
Ο Νίκος Ντακάκης, κατάφερε με ιδιαίτερη ευαισθησία και σεβασμό, να ξεκλειδώσει την ψυχή του ήρωα του και να ρίξει άπλετο φως στις πιο αθέατες πτυχές της.
Τα μηνύματα πολλά και ιδιαίτερα σημαντικά, αποκαλύπτουν πώς και σε ποιο βαθμό, οι κοινωνικές και οικογενειακές συνθήκες σημαδεύουν ανεξίτηλα θετικά ή αρνητικά την παιδική ψυχή και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ισορροπία, την ομαλή εξέλιξη και τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους.
Η ψυχή λοιπόν την οποία καταφέρνει κι ακτινογραφεί, είναι το κέντρο αναφοράς του συγγραφέα, η οποία μετά το θάνατο εξακολουθεί να υπάρχει και μπορεί σύμφωνα με τις παλιές δοξασίες να εμφανίζεται, σαν όμορφη πεταλούδα, στους ανθρώπους που αγαπά.
Παράλληλα, αναδεικνύει τις ανθρώπινες σχέσεις, συμπεριφορές, ήθη και έθιμα της εποχής που τείνουν να εκλείψουν, ενώ χρησιμοποιεί λέξεις της Κρητικής μας «γλώσσας» με την ιδιαίτερη ομορφιά και δυναμική που τις χαρακτηρίζει και που δυστυχώς χάνονται μαζί με τους τελευταίους εναπομείναντες αυτής της γενιάς. Ο χρόνος δεσμεύεται μέσα στις σελίδες του βιβλίου «υποχρεώνοντας» τον αναγνώστη σε μία μαγική αναδρομή στο παρελθόν.
Η γραφή του είναι λιτή και ρέουσα, ενώ η λεπτομέρεια στην περιγραφή προσφέρει ολοκληρωμένη οπτική και συναισθηματική εικόνα προσώπων και χωρών, κι αυτό τον κάνει να ξεχωρίζει.
Το βιβλίο αυτό είναι ομολογουμένως από τα καλύτερα που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια.
Μ’ έκανε να συγκινηθώ, να γελάσω και να κλάψω, να προβληματιστώ, να βρω μέσα εικόνες των νεανικών μου χρόνων μα πιο πολύ, ν’ ανακαλύψω και να κοιτάξω κατάματα, μεγάλες αλήθειες της ζωής που εμείς οι αδύναμοι άνθρωποι, ενσυνείδητα πολλές φορές παραμερίζομε ως εμπόδια, για να συνεχίσομε αδιάφορα το δρόμο μας, αγνοώντας τις όποιες επιπτώσεις…
Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε στον γνωστό μουσειακό χώρο του πολιτισμού και της παράδοσης «Σπίτι του Πολιού» στο Αστέρι, που έχει δημιουργήσει με φροντίδα και κόπο δεκαετιών ο γνωστός για την ευαισθησία και το πάθος του στα θέματα αυτά, τ. πρόεδρος της κοινότητας Γιώργης Πολιουδάκης.
Κι ήταν πραγματικά ιδανικός αυτός ο χώρος για την παρουσίαση του συγκεκριμένου βιβλίου, το περιεχόμενο του οποίου έδενε αρμονικά με το παλαιϊνό στοιχείο που είναι διάχυτο παντού, ξυπνώντας μνήμες θαμμένες από εποχές όμορφες, που έφυγαν ανεπιστρεπτί.
Τον κόσμο που έδωσε ένα δυναμικό παρόν, τους εκπροσώπους θεσμών και φορέων του τόπου καθώς και τους ανθρώπους του πνεύματος που συμμετείχαν, καλωσόρισε ο τοπικός Δημοτικός Σύμβουλος και συντονιστής της εκδήλωσης Δημήτρης Σερλής, ο οποίος πρωτοστατεί πάντα σε κάθε δραστηριότητα στην περιοχή, επισημαίνοντας το πόσο σημαντικό είναι να στηρίζομε και να προβάλομε τον τόπο μας.
Στην ομιλία του τόνισε την ανάγκη αποκέντρωσης διαφόρων δραστηριοτήτων και πνευματικών εκδηλώσεων, με στόχο την τόνωση της υπαίθρου του Νομού και των ανθρώπων της, αγωνιστών της καθημερινότητας, πολλοί από τους οποίους αποτελούν πρότυπα ήθους και αξιοπρέπειας.
Με την ευκαιρία μάλιστα της παρουσίασης του βιβλίου του συντοπίτη μας συγγραφέα που έχει επίκεντρο τον άνθρωπο, πρότεινε… «Είναι σημαντικό λοιπόν αυτή την περίοδο της βαθιάς κοινωνικής κρίσης, να αναδεικνύονται πρότυπα συμπεριφορών και στάσεις ζωής, άξιες να λειτουργήσουν ως πρότυπα μίμησης και ως ακτίνες φωτός στην ζοφερότητα των καιρών μας.
Επειδή θεωρούμε και εμείς ότι ένα τέτοιο πρότυπο είναι απόψε μαζί μας, ο Μπάρμπα Δημήτρης, το κοινοτικό Συμβούλιο, η κοινωνία μας, το χωριό μας, αποφάσισε να τον τιμήσει, αναγνωρίζοντας την ακεραιότητα του χαρακτήρα του και την προσφορά στο χωριό μας».
Έτσι στο τέλος της βραδιάς, μέσα σε συγκινησιακά φορτισμένη ατμόσφαιρα, βραβεύτηκε ο κ. Δημήτρης Αντωνογιωργάκης, ένας απλός αλλά ξεχωριστός ΑΝΘΡΩΠΟΣ, που όλη του τη ζωή είναι παράδειγμα προς μίμηση, γιατί υπηρετούσε πάντα το σωστό και το δίκαιο, δίνει και παίρνει αγάπη και σεβασμό απ’ όλους μας, γιατί για όλους μας, είναι φίλος μπιστικός, στενός συγγενής, πατέρας.
Ο αγαπημένος μας ΚΥΡΙΟΣ Δημήτρης διαθέτει αυτήν την άριστη παιδεία και ψυχική καλλιέργεια που κανένα σχολείο δεν μπορεί να προσφέρει… παρά μόνο η οικογένεια.
Θέλομε να ξέρει, πώς είναι μεγάλη τιμή για μας να τον έχουμε συγχωριανό μας, τον ευχαριστούμε από καρδιάς που υπάρχει στη ζωή μας κι αυτό που επιθυμούμε είναι να’ ναι πάντα καλά και να μας χαμογελά, δίνοντας μας κουράγιο και δύναμη, στον καθημερινό μας αγώνα.
Ακολούθησε η παρουσίαση του βιβλίου, από την εξαιρετική φιλόλογο και Γυμνασιάρχη του Αρσάνειου Γυμνασίου-Λυκείου, Ρένα Παπατριανταφύλλου.
Ήταν μια θαυμάσια συγκροτημένη παρουσίαση, συνοπτική και ουσιώδης, δίνοντας την πλήρη εικόνα του περιεχομένου, χωρίς να κουράσει, αλλά και χωρίς ν’ αφήσει κανένα κενό στην εμπεριστατωμένη ανάλυσή του.
Μιλώντας για το έργο, είπε μεταξύ άλλων «Πρόκειται για ρεαλιστικό μυθιστόρημα με κοινωνικό περιεχόμενο και πολλά ηθογραφικά/λαογραφικά στοιχεία της περιοχής του συγγραφέα και της εποχής στην οποία αναφέρεται. Σε κάποια σημεία μάλιστα γίνεται νατουραλιστικό, φωτογραφίζει δηλαδή την ωμή πραγματικότητα. Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν θέλει να στηλιτεύσει την ωμότητα βίαιων ή ακραίων ενστίκτων και συμπεριφορών του ανθρώπου. Τότε προκαλεί το κοινό αίσθημα περί ηθικής και δικαιοσύνης, και συναντά τα χαρακτηριστικά της αρχαίας τραγωδίας, όπου η αλαζονεία τελικά τιμωρείται, οδηγώντας ήρωες και αναγνώστες, μέσω της συμπάθειας / ενσυναίσθησης, στην κάθαρση. Γεμάτο αντιθέσεις και ανατροπές, καθώς είναι, διατηρεί το αμείωτο ενδιαφέρον του αναγνώστη».
Στη συνέχεια προχώρησε σε εξειδικευμένες αναφορές ως προς το περιεχόμενο, τον τόπο και το χρόνο που διαδραματίζονται τα γεγονότα, το ιστορικό πλαίσιο της εποχής, τα πρόσωπα και τους χαρακτήρες του βιβλίου ανδρών και γυναικών, τα κοινωνικά ζητήματα που θίγει και τα λαογραφικά θέματα που περιλαμβάνει.
Τέλος αναφέρθηκε στην τεχνική της αφήγησης, τη γλώσσα και τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας.
Στη διάρκεια της παρουσίασης, χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο, διάβαζε με μοναδική εκφραστικότητα, ο δάσκαλος και Διευθυντής της χορωδίας το Π.Σ. Σταυρωμένου, Γιάννης Σκεπετζής.
Ο αξιόλογος αυτός άνθρωπος, απόδειξε για μια ακόμη φορά την καλλιτεχνική του πλευρά κι ένα επιπλέον ταλέντο, από τα πολλά που διαθέτει.
Τούτη η βραδιά στο «Σπίτι του Πολιού», ήταν από κείνες που γεμίζουν γαλήνη και φως τις ψυχές των ανθρώπων… τις ανήσυχες ψυχές, που κάποτε γίνονται κι αυτές ψυχαρίδες, αναζητώντας τη λύτρωση.
Χωρίς να θέλω να προκαλέσω το αδιαμφισβήτητο ήθος και την έμφυτη σεμνότητα του συγγραφέα, θα πρέπει να πω ότι με το τελευταίο του βιβλίο, κατατάσσεται δικαιωματικά στους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς της σύγχρονης λογοτεχνίας.
Επωμίζεται όμως παράλληλα τη μεγάλη ευθύνη της συνέχισης του συγγραφικού του έργου, για χάρη του τόπου και της νέας γενιάς που ψάχνει απεγνωσμένα τον προσανατολισμό της, αρνούμενη να συμβιβαστή στα επιβαλλόμενα πρότυπα τις σύγχρονης υποκουλτούρας.
Σ’ ευχαριστούμε θερμά Νίκο Ντακάκη και να είσαι σίγουρος πώς η «Ψυχαρίδα» σου θα έχει ξεχωριστή θέση, στη βιβλιοθήκη και την καρδιά μας.
