Είμαστε στο Γενάρη και προσκαλώ όσους από σας γοητεύονται από τα κρυμμένα μυστικά του κόσμου ετούτου να βγείτε και να παρατηρήσετε το φεγγάρι μια από τις φωτόλουστες, ξάστερες νύχτες αυτού του μήνα. Ίσως δεν είναι και πολλές οι ξάστερες νύχτες του Γενάρη, αλλά όταν θα τύχουν… γρήγορα βγείτε στο μπαλκόνι και αφεθείτε να θαυμάζετε!
Η νύχτα γίνεται μέρα. Η Σελήνη, αυτή η νυκτίδρομος, η φωτοφόρα και φιλάγρυπνη περιπλανώμενη εκπέμπει ένα φως τόσο έντονο όσο σε καμιά άλλη χρονική περίοδο του έτους. Ένα φως παθοκτόνο, που λούζει και επικαλύπτει επιφάνειες, ταράτσες, δρόμους, πλατείες, κίονες, αγάλματα, αρχαία θέατρα, ναούς.
Βγείτε λοιπόν και θαυμάστε αυτό το διαφορετικό φως. Το ίδιο το όνομα «Σελήνη» δηλώνει το σέλας, το φως. Όχι το άπλετο φως του πρωινού, αλλά τον ηδύ, διάφανο φωτισμό της νύχτας, της νύχτας του Γενάρη προπάντων.
«Α, οι νύχτες του Γενάρη αυτουνού…», αναφωνεί ο Κωνσταντίνος Καβάφης ατενίζοντας τη Σελήνη από στην Αλεξάνδρεια. «Του Γενάρη το φεγγάρι λάμπει σαν μαργαριτάρι», αναφωνεί η λαϊκή μούσα.
Ας μην ψάχνομε την επιστημονική ερμηνεία του φαινομένου αυτού της λαμπρότερης σελήνης. Άλλωστε αυτό το φως, αντιστέκεται σε κάθε περιγραφή, σε κάθε ερμηνεία. Δεν περιγράφεται, απλά υπάρχει. Αρκεί να δούμε τη Σελήνη την «παντεπόπτρια» όπως την είδε η Σαπφώ από μια παραλία της Λέσβου.
«Σελάνα» αποκαλούσε τη Σελήνη η Σαπφώ! Ελάχιστη διαφορά, αν συγκρίνομε με τα χιλιάδες χρόνια που έχουν περάσει από τότε. Σχεδόν απαράλλαχτη έφθασε η λέξη σ’ εμάς. Το ίδιο ατόφιος έφθασε ως εμάς και ο σχετικός αρχαιοελληνικός μύθος του Ενδυμίωνα.
Ο Ενδυμίων ήταν, λέει, ένας νέος πολύ όμορφος. Μία σκιά σκοτείνιαζε πάντοτε το ευγενικό του βλέμμα, σαν να είχε γεννηθεί με το σημάδι της Σελήνης το οποίο προμηνούσε το μεγάλο έρωτα που θα καθόριζε τη ζωή του. Η Σελήνη τον είδε μία νύχτα να ονειροπολεί σε έναν δρυμό της Ηλείας. Θα πρέπει να ήταν Γενάρης. Τον ερωτεύθηκε με όλο το νυχτερινό πάθος της, μα επιθυμώντας να τον κρατήσει παντοτινά δικό της, του χάρισε τον αιώνιο ύπνο και την αιώνια νεότητα. Ο Ενδυμίων κοιμάται έκτοτε μέσα σε ένα σπήλαιο, αλλά κάθε νύκτα η Θεά Σελήνη στέλνει τις αχτίδες της να τον ξυπνήσουν και αμέσως ενώνεται μαζί του με έναν τρόπο που ούτε οι σύγχρονοι ούτε οι ποιητές καιρών αλλοτινών μπόρεσαν ποτέ να περιγράψουν. Ο συμβολισμός του μύθου παραπέμπει στη ρομαντική αγάπη και στους ονειροπόλους ανθρώπους, εκείνους οι οποίοι αρέσκονται να ονειρεύονται και να μελαγχολούν στο σεληνόφως ατενίζοντας τη μακρόπεπλη, ελικόδρομη, την πάντα μυστηριώδη Σελήνη, τη στιγμή ακριβώς που εκείνη περισυλλέγει εντός της όλους τους απολεσθέντες έρωτες και όλους τους ανεκπλήρωτους πόθους αυτού του κόσμου.
* Ο Μανόλης Καλλέργης είναι γιατρός
