Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗ*
Με τον τίτλο αυτό κυκλοφόρησε πρόσφατα το βιβλίο του ομοχώριου Κώστα Ψαρουδάκη. Πρόκειται για μια συστηματική καταγραφή και αναστατική προσπάθεια ανάδειξης του εθνικού ρόλου, αλλά και της έντονης κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής διαδρομής της στενότερης και ευρύτερης οικογένειας Ψαρουδάκη.
Ο συγγραφέας, φιλίστορας, φίλεργος και επίμονος καθώς είναι, εξανάγκασε το χρόνο να του διαθέσει χωρίς φειδώ και περιστροφές, όλα τα περιθώρια που είχε. Κάνοντας χρήση αυτού του χρόνου, κατέφυγε στις πιο απρόσιτες και απόκρυφες πηγές, από τις οποίες με υπομονή μάζεψε το υλικό του, προτού το καρπωθεί και το αφανίσει ο αδίστακτος χρόνος. Το υλικό αυτό, όπως γράφει ο ίδιος το βρήκε σε αγρούς, χαλάσματα, αποθήκες και σκονισμένα ντουλάπια. Πρόσθεσε ακόμα προφορικές και γραπτές μαρτυρίες, επιστολές, δημόσια έγγραφα, ρίμες και τραγούδια. Τα στοιχεία αυτά, προϊόντα ανύστακτης προσπάθειας και εξαντλητικής κούρασης, τα συγκεντρώνει «ως επισυνάγει όρνις τα νοσσία αυτής» και τα προωθεί στο στάδιο της επεξεργασίας. Στην ταξινόμηση του υλικού, τη χρονολογική παράθεση των γεγονότων, την υπεύθυνη και τεκμηριωμένη απόδοσή τους, καθρεπτίζεται η πολύχρονη πορεία της οικογένειας Ψαρουδάκη. Και όλα αυτά τα συνοδεύει μια γλώσσα, που κυλά μετρημένα, απλά και αβίαστα.
Η έκδοση αυτή αποτελεί θα λέγαμε μια επιμνημόσυνη μαρτυρία του Αποδούλου προς τους κατοίκους του, που το μεγαλύτερο μέρος τους έχει φύγει από τη ζωή.
Αποτελεί ακόμα τίτλο τιμής για τον συγγραφέα αλλά και για τα άλλα μέλη της οικογένειας, που κράτησαν και διαφύλαξαν ως πολύτιμο θησαυρό τα στοιχεία, τα οποία πρόσφεραν σε πρώτη ζήτηση στο συγγραφέα, στηρίζοντας έτσι την έκδοση και κυκλοφορία του έργου.
Η επίπονη εργασία εντόπισης και ανεύρεσης του γενεαλογικού δέντρου Ψαρουδάκη με ανάλυση των πολυπληθών κλάδων του, αποτελεί μια σημαντική διαιωνιστική γι’ αυτούς προσφορά. Η αρμονική επίσης συστέγαση στο βιβλίο κειμένου και φωτογραφιών που κι αυτές υπηρετούν τη μνήμη από την πλευρά τους, συντελούν στην αρτιότητα και πληρότητα της έκδοσης.
Συνακόλουθα της ιστορικής αξίας του βιβλίου είναι και θέματα λαογραφικού ενδιαφέροντος, που έχουν σχέση με την ανάδειξη και απόδοση της παλιάς κοινωνικής ζωής. Χρησιμοποιεί επίσης και το τοπικό γλωσσάρι, κατά περίπτωση, με την ερμηνεία και σαφή απόδοση της σημασίας των ιδιωματικών λέξεων.
Ξεχωριστή τιμή ανήκει ακόμα στη σύζυγο του συγγραφέα κ. Ειρήνη, η οποία με τον ίδιο απαράμιλλο ζήλο και πραγματική αφοσίωση στάθηκε δίπλα στο νεογέννητο που το καμαρώνει σήμερα με το σύζυγο. Τον πρώτο βέβαια τίτλο τιμής στον συγγραφέα τον αποδίδει με την ομιλούσα ειλικρίνεια η εγγονή του Ειρήνη η οποία ως «επιφώσκουσα», βρίσκεται δηλαδή στο λυκαυγές της ηλικίας της, του γράφει μεταξύ των άλλων: «Σ’ ευχαριστώ πολύ παππού, για όλα που μου έχεις μάθει. Αυτά θα μαθαίνω κι εγώ στα εγγόνια μου, αυτά και τον σπουδαίο τους προππάπου, Κώστα Ψαρουδάκη».
* O Γ. Παναγιωτάκης είναι συγγραφέας-ιστορικός ερευνητής