Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνουν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την αύξηση της θερμοκρασίας, η οποία την τελευταία δεκαετία είναι μεγαλύτερή από τη μέση τιμή της κλιματικής κλίμακας.
Καθοριστικός παράγοντας στην κλιματική αλλαγή είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, ο οποίος καλείται να συνειδητοποιήσει τους κινδύνους που ελλοχεύουν για το περιβάλλον, να αντιληφθεί τη σημασία του και λάβει μέτρα για την προστασία του.
Τα παραπάνω επισημανθήκαν χθες στη διάρκεια της «Βραδιάς ερευνητή», εκδήλωση που διοργάνωσε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr, στον χώρο του Παλαιοντολογικού Μουσείου.
Εκεί μικροί και μεγάλοι είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε σειρά δράσεων που αφορούσαν το κλίμα σε φορητό πλανητάριο, την επισκόπηση ουρανού με φορητό τηλεσκόπιο, να κάνουν πειράματα, μετρήσεις καιρού με φορητό αυτόματο μετεωρολογικό σταθμό.
Όπως εξήγησε σε δηλώσεις του ο Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, οι καιρικές συνθήκες είναι άμεσα συνδεδεμένες με την κλιματική αλλαγή γι’ αυτό και επέστησε την προσοχή των πολιτών. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου επηρεάζουν σημαντικά τις καιρικές συνθήκες και αυτό το διαπιστώνουμε κυρίως στις θερμοκρασίες. Σταδιακά οι θερμοκρασίες στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο είναι μεγαλύτερες τα τελευταία χρόνια από τις κανονικές κλιματικές τιμές. Βλέπουμε διαφορές και στις βροχές. Όμως, αυτό που είναι ήδη ορατό σαν στοιχείο είναι στη θερμοκρασία, όπου ειδικά στους καλοκαιρινούς μήνες διαπιστώνουμε την τελευταία δεκαετία – δεκαπενταετία ότι σχεδόν όλοι οι μήνες οι καλοκαιρινοί έχουν τιμές πάνω από τις κανονικές και αυτό είναι ανησυχητικό. Παρόλο που το καλοκαίρι του 2018 στην Ελλάδα ήταν ήπιο -ήταν πολύ ζεστό στην Ευρώπη – γιατί η κλιματική αλλαγή δεν αφορά μια χώρα αλλά όλη την Ευρώπη και είχαμε πραγματικά ακραίες καταστάσεις στη δυτική Ευρώπη. Παράλληλα, την τελευταία 40ετία έχει γίνει μελέτη για τον αριθμό μεσογειακών κυκλώνων και έχουμε δει ότι υπάρχουν ένας με δυο τον χρόνο σε όλη τη Μεσόγειο. Αρκετοί από αυτούς κινούνται πάνω από τη θάλασσα και δεν μας απασχολούν. Οι πολίτες όλοι πρέπει να πιέσουμε για να ληφθούν μέτρα ώστε να περιοριστεί η ανεξέλεγκτη εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους δεν το προσπαθούν πάρα πολύ, επομένως θα πρέπει σαν πολίτες να πιέσουμε ώστε να μην φτάσουμε σε ένα σημείο να έχουμε ένα κλίμα μέσα στη γη που θα είναι δύσκολο να το βιώσουν τα παιδιά μας. Μπορεί εμείς να μην το ζήσουμε άμεσα, όμως έχουμε χρέος να αφήσουμε στις επόμενες γενιές ένα κλίμα στον πλανήτη, το οποίο να είναι βιώσιμο. Ταυτόχρονα πρέπει να προσπαθούμε όσο μπορούμε να περιορίσουμε τις μετακινήσεις μας, να χρησιμοποιούμε όσο μπορούμε λιγότερο τα αυτοκίνητα μας που εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου. Κατανοώ ότι αυτό είναι δύσκολο, αλλά θα πρέπει όλοι να κάνουμε μια προσπάθεια για να έχουμε μια βιώσιμη παρουσία στον πλανήτη».
«Ο κυκλώνας «Ξενοφώντας» και τα λάθη των μετεωρολόγων
Αναφερόμενος στον κυκλώνα «Ξενοφώντα» ο κ. Λαγουβάρδος τόνισε ότι θα επηρεάσει την Κρήτη με έντονες βροχοπτώσεις σήμερα. Μεταξύ άλλων ανέφερε: «Ο συγκεκριμένος κυκλώνας, ο «Ξενοφώντας» είναι αρκετά ισχυρός γιατί έχει μια τάση να κινηθεί προς τις ακτές της Ελλάδας και να δημιουργήσει προβλήματα. Μας βοηθά η τεχνολογία να τους παρακολουθήσουμε καλύτερα, να τους δούμε από δορυφόρους και να ενημερώσουμε το κοινό. Ο τροπικός κυκλώνας είναι στο Ιόνιο και θα επηρεάσει τη χώρα και σήμερα θα έχουμε βροχές και στην Κρήτη. Αυτή τη στιγμή τα προγνωστικά στοιχεία δείχνουν την κίνηση του προς την Πελοπόννησο, το πιο πιθανόν είναι ότι θα επηρεαστεί περιφερειακά το νησί από την έλευση του, αλλά σε άλλες περιοχές νότια της χώρας θα δημιουργήσει προβλήματα».
Ο Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, εξήγησε πως οι μετεωρολόγοι κάνουν λάθη και θα συνεχίσουν να κάνουν διότι τα δεδομένα είναι πάρα πολλά, εκ των οποίων όμως όχι όλα ορατά και ξεκάθαρα, με αποτέλεσμα, όπως είπε, οι προγνώσεις να πέφτουν πολλές φορές έξω. Όπως τόνισε όσο περνούν τα χρόνια οι προγνώσεις βελτιώνονται και θα συνεχίσουν να βελτιώνονται αφού η τεχνολογία και η επιστήμη προχωρά. Σε σχετικές δηλώσεις του είπε: «Κάνουμε λάθη γιατί για να κάνουμε την πρόγνωση του καιρού θα πρέπει να ξέρουμε πως είναι ο καιρός παντού, για να δούμε πως θα εξελιχτεί. Αυτό δεν το γνωρίζουμε γιατί υπάρχουν θάλασσες που έχουν λίγες μετρήσεις για να ξέρουμε τι συμβαίνει τώρα και επομένως να δούμε πως θα εξελιχτεί ο καιρός. Κάνουμε επίσης λάθη γιατί δεν ξέρουμε όλες τις διαδικασίες που γίνονται μέσα στην ατμόσφαιρα. Δεν έχουμε άριστη γνώση για το τι συμβαίνει σε ένα σύννεφο, το πως δημιουργούνται τα σύννεφα, το πως δημιουργείται η βροχή. Επομένως θα συνεχίσουμε να κάνουμε λάθη και μάλιστα όσο περνά ο καιρός και το βάθος χρόνου πρόγνωσης το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο. Δηλαδή έχουμε καλύτερη επιτυχία μια με δυο ημέρες μπροστά και μεγάλα σφάλματα όσο προχωράμε στον χρόνο. Η επιστήμη έχει βοηθήσει να προχωρήσουν οι προγνώσεις και οι προγνώσεις δυο – τριών – τεσσάρων ημερών να είναι πολύ έγκυρες. Στο παρελθόν πριν, δέκα χρόνια, αυτό δεν μπορούσε να συμβεί πέρα από την πρώτη μέρα. Πιστεύουμε ότι αυτό θα βελτιωθεί με το πέρασμα του χρόνου, αλλά δυστυχώς ποτέ δεν θα φτάσουμε στην τελειότητα. Θα συνεχίσουμε να κάνουμε σφάλματα, ειδικά σε μικρής κλίμακας φαινόμενα, τα οποία δεν θα τα προβλέπουμε με ακρίβεια».
Από την πλευρά της η Βάσω Κοτρώνη, διευθύντρια ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, μίλησε για τα λάθη των μετεωρολόγων τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Η πραγματικότητα είναι ότι αρκετές φορές μπορούν να γίνουν λάθη, ειδικότερα σε παραμέτρους κρίσιμες, όπως είναι η βροχή, κυριότερα η καταιγιδοφόρος βροχή που συναντάμε πολύ συχνά το καλοκαίρι. Ο καθένας από την εμπειρία του μπορεί να έχει δει ότι μπορεί να βρέχει μέσα στο Ρέθυμνο και δίπλα στα 5 χλμ. να μην βρέχει καθόλου. Όταν τα φαινόμενα έχουν μικρή διάρκεια και ραγδαιότητα μπορεί να χάσουμε τη χρονική ή τη χωρική τους θέση και αυτό γιατί η πρόγνωση καιρού στηρίζεται σε ένα σύνολο παραγόντων και παραμέτρων, σε ένα σύνολο των παρατηρήσεων, σε μαθηματικά μοντέλα που προσπαθούν να περιγράψουν την ατμόσφαιρα και επομένως το να περιγράψει κάνεις τη φύση με εξισώσεις δεν μπορεί να το κάνει με τέλειο τρόπο. Άρα υπάρχουν ατέλειες που μπορούσαν να οδηγήσουν σε λάθη. Άλλοι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν σε λάθη είναι ο τρόπος χωρικής ακρίβειας που χρησιμοποιούμε για να προσομοιώσουμε ένα φαινόμενο και για να το κάνουμε αυτό χρειαζόμαστε ηλεκτρονικούς υπολογιστές πάρα πολύ ισχυρούς. Άρα η πρόγνωση βελτιώνεται κάθε φορά με τους ισχυρότερους υπολογιστές, με όσες περισσότερες παρατηρήσεις έχουμε στη διάθεση μας και όσο πιο τέλεια μοντέλα διαθέτουμε. Όλα αυτά είναι μια διαδικασία που από το παρελθόν προς το μέλλον βελτιώνεται και γι’ αυτό παρατηρούμε ότι η πρόγνωση παρότι έχει λάθη βελτιώνεται κάθε φορά».
Μαθητές σε ρόλο ερευνητών στο Παλαιοντολογικό Μουσείο
Μια ξεχωριστή εμπειρία είχαν την ευκαιρία να ζήσουν χθες όσα παιδιά βρεθήκαν στον χώρο του Παλαιοντολογικού μουσείου, όπου το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για δεύτερη χρονιά διοργάνωσε στο Ρέθυμνο τη βραδιά ερευνητή. Αντίστοιχη εκδήλωση πραγματοποιείται σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις κάθε τελευταία Παρασκευή του Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για μια εκδήλωση που φέρνει ουσιαστικά κοντά το κοινό με τους ερευνητές.
«Με τέτοιες δράσεις θέλουμε να δείξουμε ότι οι ερευνητές δεν είναι αποκομμένοι από την κοινωνία αλλά τα αποτελέσματα της έρευνας τους έχουν και χρησιμότητα και θέλουν να τα γνωστοποιήσουν στους πολίτες. Συγχρόνως όμως θέλουμε να προκαλέσουμε τα παιδιά δείχνοντας τους πειράματα αποτελέσματα για να τα προσελκύσουμε κοντά στην έρευνα και την επιστήμη» είπε χαρακτηριστικά η κ. Κοτρώνη.
