Τη σπουδαιότητα και τη σημαντικότητα της επένδυσης στην ποιότητα, ώστε ο «χρυσός της Κρήτης» να παραμείνει θησαυρός και να μην καταλήξει… άνθρακας, επικοινωνεί ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Ελιάς και Ελαιόλαδου η κα Ελευθερία Γερμανάκη, γεωπόνος, υπεύθυνη του Εργαστήριο Οργανοληπτικής Αξιολόγησης Ελαιολάδου του Α.Σ. Ρεθύμνου και Panel Supervisor δοκιμαστών.
Η ιδιότητά της είναι μακροσκελής, αλλά επί τρεις και πλέον δεκαετίες η ενασχόλησή της είναι πολύ συγκεκριμένη: το ελαιόλαδο.
Η πατρίδα μας διατηρείται ακόμα σε υψηλό επίπεδο, παρά τον αυξημένο ανταγωνισμό στη γειτονιά μας. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος εχθρός που φοβίζει (πραγματικά) και καλούμαστε να υπερνικήσουμε, είναι διορθώσουμε τις αδυναμίες μας και να ξεπεράσουμε τον (κακό) εαυτό μας. Με αυτογνωσία και (αντοχή στην) αξιολόγηση, μπορούμε να τα καταφέρουμε. Αυτό είναι και το συμβουλευτικό μήνυμα που θέλει να περάσει η κα Γερμανάκη: η ανάπτυξη δηλαδή και η καλλιέργεια μιας διαφορετικής, προσήκουσας στο διεθνές πεδίο, νοοτροπίας στο σύνολο των παραγωγών, για την αποφυγή μοιραίων λαθών.
Τα «Ρ.Ν.» βρέθηκαν και ξεναγήθηκαν στις εγκαταστάσεις του Εργαστηρίου Οργανοληπτικής Αξιολόγησης Ελαιολάδου του Α.Σ. Ρεθύμνου, στα Τρία Μοναστήρια, όπου σήμερα τιμάται «το ιερό δένδρο και το πολύτιμο προϊόν του», με μία ξεχωριστή γιορτή για το κοινό.
Η έμφαση στην ποιότητα, ως φυσική ακολουθία της αποστολής του Εργαστηρίου, ανοίγει τους «δρόμους της ελιάς», τους οποίους και θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε με την βοήθεια της κας Γερμανάκη, ενώ μας οδηγεί το μεγάλο όνειρό της: «Να στηρίξουμε και τις τρεις μας ποικιλίες: την κορωνέικη, την τσουνάτη και η χοντρολιά. Θέλουμε να διαφυλάξουμε την βιοποικιλότητα και την εντοπιότητα και των τριών μας ποικιλιών. Και θα το καταφέρουμε».
Ανάλογο πάθος και ανάλογης έντασης σιγουριά και ενθουσιασμός, συνόδευσε την συζήτησή μας…
Λίγα λόγια αρχικά για το Εργαστήριο Οργανοληπτικής Αξιολόγησης Ελαιολάδου:
Είναι ένα από τα ελάχιστα στην Ελλάδα. Ασχολείται, τώρα και μία ζωή, πάνω από 30 χρόνια, με την ποιότητα. Διαθέτει 12μελή ομάδα δοκιμαστών και είναι διαπιστευμένο από το ΕΣΥΔ για την Οργανοληπτική Αξιολόγηση Ελαιολάδου.
Πρόσφατα εντάχθηκε και στα εργαστήρια επίσημου ελέγχου του ΕΦΕΤ.
Διοργανώνει πληθώρα δράσεων γύρω από την ελιά και την ελαιοκομία σε όλα τα στάδια: από το χωράφι, την ελαιοποίηση, την τυποποίηση μέχρι και τις εφαρμογές στην επαγγελματική κουζίνα!
Εμπνεύστηκε επίσης και τον Παγκρήτιο Διαγωνισμό που διεξάγεται τα τελευταία 7 χρόνια (από το 2015) και φέρνεις εις πέρας η Περιφέρεια με όλους τους συναρμόδιους φορείς και συνδέσμους.
Πού πάσχει η κρητική παραγωγή
«Η Κρήτη ένας μεγάλος και απέραντος ελαιώνας, με τα ελαιοδάση μας» φρέσκαρε στη μνήμη μας η κα Γερμανάκη, η οποία μαζί με τους συνεργάτες της υποδέχεται πλήθος ελαιοπαραγωγών: «Έρχονται σε ετήσια βάση και ελέγχουν την ποιότητα του λαδιού τους σε όλα τα στάδια. Είμαστε πυλώνας ποιότητας! Πηγαίνουμε από την αρχή χέρι – χέρι με τον παραγωγό, τον ελαιουργό και τον τυποποιητή, για να μην υπάρχουν κενά. Τα περισσότερα από τα λάδια που διακρίνονται παγκοσμίως περνάνε πρώτα από εδώ. Παρτίδα – παρτίδα τα διαχωρίζουμε. Δεν τα βλέπουμε αφού έχει τελειώσει η χρονιά. Προλαμβάνουμε το τι θα μπει στο μπουκάλι, ώστε να μην υπάρχουν κυρώσεις και πρόστιμα στη συνέχεια». Το τελευταίο κι απευκταίο σενάριο, συνεπάγεται φυσικά δυσφήμηση της περιοχής και της χώρας μας.
Καθημερινά εξετάζονται «δεκάδες δείγματα» – 300 μόνο εφέτος, από τον Σεπτέμβρη μέχρι σήμερα, από όλη την Ελλάδα! «Φαίνονται ποιοτικά, έχουν ιδιαίτερα αρώματα» παρατήρησε η υπεύθυνη του Εργαστηρίου και εισχώρησε στο μείζον: «Το ελαιόλαδο είναι το μόνο τρόφιμο που έχει κανονισμό γεύσης. Είναι ένα φυσικό προϊόν, που δεν επιδέχεται καμίας χημείας: δηλαδή είναι ή είναι καλό ή δεν είναι».
Παγκοσμίως η Κρήτη «θεωρείται ότι έχει το μεγαλύτερο ποσοστό που μπορεί να καταταχθεί στην κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου» υποστηρίζει η κα Γερμανάκη. Τούτο όμως δεν σημαίνει ότι θα συνεχίσει να βρίσκεται σε αυτό το επίπεδο εσαεί, «λόγω των σφαλμάτων στην παραγωγική διαδικασία της ελαιοποίησης, της αποθήκευσης πιθανότατα». Η καταγόμενη από τις Μέλαμπες γεωπόνος έγινε πιο σαφής, με ένα συνηθισμένο παράδειγμα… προς αποφυγή: «Ως Εργαστήριο προλαμβάνουμε, για να μην χρειαστεί να αναμειχθούν παρτίδες. Μπορεί να μην είναι όλες οι παρτίδες καλές. Ο παραγωγός πρέπει να τις διαχωρίσει, να βάλει χωριστά τις κακές για να μην χάσει. Πολλές φορές έχουμε αυτό το φαινόμενο στα ελαιοτριβεία. Μια κακή παρτίδα έστω και 100 κιλών μπορεί να χαλάσει μια 50αρα δεξαμενή».
Το πρόβλημα έγκειται και στην ελλιπή εκπαίδευση. «Πάσχουμε λίγο» σε αυτό το κομμάτι, συμπεραίνει η κα Γερμανάκη. «Αν εστιάσουμε στην εκπαίδευση, θα αυξήσουμε τα ποσοστά μας σε ποιότητα συνολικά. Κι αυτό θα ανεβάσει τα οικονομικά δεδομένα. Ο,τι λάθος βρούμε στη δοκιμή, στη γευσιγνωστική, αυτό εκπίπτει αυτόματα σε κατηγορία, δηλαδή σε τιμή. Το λάδι μπορεί να πέσει 1 και 2 ευρώ κάτω αν έχει γευστικό ελάττωμα».
Αυτομάτως, το κακό όνομα φέρνει και λιγότερα κέρδη.
«Χρυσό»… μετάλλιο και ειδικό βραβείο για την Κρήτη
Οι δοκιμές στο Εργαστήριο Οργανοληπτικής Αξιολόγησης Ελαιολάδου του Α.Σ. Ρεθύμνου πάνε μέχρι τις αρχές κάθε νέου έτους και τον Μάρτιο έρχεται ο Παγκρήτιος Διαγωνισμός, με πολλές συμμετοχές («100 και πλέον ετικέτες, που δεν τους έχουν διεθνείς διαγωνισμοί!»), «προκειμένου να αξιολογηθούν τα πιο ποιοτικά δείγματα της Κρήτης, για να μπορέσουν να λάβουν μέρος στους διεθνείς διαγωνισμούς».
Το περασμένο καλοκαίρι, η χώρα μας έπειτα από 14 χρόνια, πήρε χρυσό βραβείο στο διαγωνισμό Mario Solinas του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαίας (IOC), στη Μαδρίτη.
«Το πήρε η Κρήτη, το πήρε η κορωνέικη. Εταιρεία το πήρε, οι δοκιμές έγιναν στο εργαστήριό μας. Είναι μεγάλη τιμή και για την Κρήτη και για τη χώρα. Είναι ο πιο έγκριτος διαγωνισμός παγκοσμίως» καμαρώνει η κα Γερμανάκη και συμπληρώνει: «Έχουμε διεκδικήσει και ως εργαστήριο, σε όσους διαγωνισμούς συμμετέχουμε ως κριτές, να παίρνουμε ένα ειδικό βραβείο: το best of Crete. Αυτό το έχουμε και στην Ιταλία και στο TerraOlivo στο Ισραήλ. Όλο αυτό έγινε για να ακουστεί το νησί και να παρακινηθούν και οι υπόλοιποι παραγωγοί, γιατί αυτή τη στιγμή, ποσοστιαία έχουμε τα πιο πολλά βραβεία σε ετικέτες, ως Κρήτη. Κι αυτό θεωρώ ότι ξεκίνησε από τον Παγκρήτιο Διαγωνισμό, από το Εργαστήριο. Συνεργαζόμαστε μόνο με ποιοτικούς, υπό την έννοια ότι έρχονται όσοι αντέχουν να ακούσουν την αλήθεια, να αξιολογηθούν και να προχωρήσουν. Κι αυτούς θέλουμε κιόλας».
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η συνεργασία του Εργαστηρίου με σπουδαίους σεφ της εστίασης και τον ξενοδοχειακό κλάδο. Ήδη έχουν φτιαχτεί λίστες κρητικών -ποιοτικών πάντα- ελαιόλαδων.
Η αμφισβήτηση της εθνικής… κυριαρχίας!
Το θερμόμετρο του ανταγωνισμού ανεβαίνει, χτυπάει… κόκκινο και η Μεσόγειος… φλέγεται! Στο παιχνίδι έχουν μπει δυναμικά η Τυνησία και η Τουρκία, αμφισβητώντας ευθαρσώς τα ελληνικά κεκτημένα.
«Είμαστε η τρίτη χώρα ποσοτικά στον παγκόσμιο χάρτη, ακόμα (πρώτη είναι η Ισπανία και ακολουθεί η Ιταλία). Επειδή όμως φυτεύονται καινούργια δέντρα και η ελαιοκομία εξαπλώνεται στον πλανήτη, δεν ξέρουμε εάν θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε για πολύ, ποσοτικά και ποιοτικά, αυτή τη θέση» μας είπε η υπεύθυνη του Εργαστηρίου. «Το ανάγλυφό μας δεν βοηθάει, δεν μπορούμε να βάλουμε εντατικές καλλιέργειες. Μας βοηθάει το ανάγλυφο στην ποιότητα, δεν μας βοηθάει όμως στην ποσότητα» διευκρινίζει.
Τι χρειάζεται να γίνει από εδώ και στο εξής: «Να επενδύσουμε στην ποιότητα» αποκρίνεται αβίαστα η κα Γερμανάκη. «Να την πουλήσουμε ακριβά -μπορούμε να το κάνουμε αυτό κι ακόμα και να χτίσουμε το όνομά μας, ποιοτικά και όχι ποσοτικά μόνο».
Αν παραμείνουμε στάσιμοι, είναι θέμα χρόνου να μείνουμε κι άλλο πίσω. Η κινούμενη (απειλητικά!) άμμος από την έρημο… Σαχάρα, που παρεμπιπτόντως καταλαμβάνει το 40% της Τυνησίας, θα μας καταπιεί! «Σύντομα θα ασύμφορη η ελαιοκομία, οικονομικά. Και μοιραία θα την αφήσουμε» προειδοποιεί η Ρεθεμνιώτισσα γεωπόνος.
Το χύμα λάδι (που έφευγε σωρηδόν) δεν έχει ταυτότητα και οι παραδοσιακές πεπαλαιωμένες πρακτικές δεν έχουν αντίκτυπο και ουσιαστικά αποτελέσματα.
Για «να πάρουμε την υπεραξία πίσω» η κα Γερμανάκη εκφράζει την ανάγκη «να διαφυλάξουμε την ποιότητα ως κόρη οφθαλμού», ώστε να ενισχύσουμε και το brand name Κρήτης στις διεθνείς αγορές.
26 Νοεμβρίου: Εορτασμός Παγκόσμιας Ημέρας ελιάς και ελαιολάδου στο Ρέθυμνο
Με το κοινό μήνυμα: Επιλέγουμε την ελιά για να προστατεύσουμε τον πλανήτη και την υγεία µας, εφέτος, οι χώρες – μέλη του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιόλαδου θα γιορτάσουν την Παγκόσμια Ημέρα Ελιάς και Ελαιόλαδου, στις 26 Νοεμβρίου. Το Οργανοληπτικό Εργαστήριο Αξιολόγησης Ελαιολάδου – Αγροτικού Συνεταιρισμού Ρεθύμνου, τιμώντας το ιερό δένδρο και το πολύτιμο προϊόν του, ετοιμάζει την δική του γιορτή για το κοινό.
«Θα γιορτάσουμε, θα δοκιμάσουμε βραβευμένα ελαιόλαδα και θα συζητήσουμε μαζί. Σας περιμένουμε την Παρασκευή 26 Νοεμβρίου από τις 10.00 π.μ. έως τις 3.00 μ.μ., στο Οργανοληπτικό Εργαστήριο Κρήτης Α.Σ.Ρ. (περιοχή Τρία Μοναστήρια, Εγκαταστάσεις Ένωσης Ρεθύμνου), φυσικά τηρώντας τα μέτρα κατά COVID-19, όπως πάντα» αναφέρει στην πρόσκληση του.
Περισσότερες πληροφορίες: Τηλ. 2831 200883, 28310 86143 και www.oliveoiltastinglab.gr.
Εν τω μεταξύ, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, με αφορμή της παγκόσμια Ημέρα ελιάς και ελαιολάδου, σε ανακοίνωση του αναφέρει:
Εφέτος, οι χώρες – μέλη του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιόλαδου θα γιορτάσουν μαζί την Παγκόσμια Ημέρα Ελιάς και Ελαιόλαδου, με το κοινό μήνυμα: Επιλέγουμε την ελιά για να προστατεύσουμε τον πλανήτη και την υγεία μας!
Το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου ιδρύθηκε το 1959 και σήμερα συνενώνει τις χώρες που παράγουν το 94% του ελαιόλαδου και της επιτραπέζιας ελιάς.
Αποτελώντας το μοναδικό διεθνή οργανισμό για τον ελαιοκομικό τομέα, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου έχει ως βασικές του αποστολές:
- να εργάζεται για την εναρμόνιση των εθνικών και διεθνών κανονισμών – με στόχο αφενός τη διασφάλιση καλύτερου ελέγχου ποιότητας των προϊόντων, και αφετέρου την προστασία του καταναλωτή
- να συντονίζει έρευνες σχετικά με τις ιδιότητες του ελαιόλαδου και της επιτραπέζιας ελιάς
- να προωθεί τη συνεργασία και την έρευνα, καθώς και την μελέτη της επίδρασης της ελαιοκαλλιέργειας στο περιβάλλον
- να δημοσιεύει πληροφορίες και στατιστικά στοιχεία αναφορικά με την παγκόσμια αγορά ελιάς και ελαιόλαδου και, τέλος,
- να προωθεί την κατανάλωση και την επέκταση του διεθνούς εμπορίου ελαιοκομικών προϊόντων.
Το ελαιόδεντρο, έχοντας τις ρίζες του στη Μεσόγειο, αποτελεί παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης και αρμονίας. Διαδεδομένο πλέον και στις πέντε ηπείρους, συμβάλλει σε πολλές χώρες στη βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξή τους και στη διατήρηση των φυσικών τους πόρων.
Ως παράγοντας για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η ελαιοκαλλιέργεια έχει θετικό ισοζύγιο άνθρακα, καθώς, κατά τον κύκλο ανάπτυξής του, το ελαιόδεντρο απορροφά περισσότερο CO2 συγκριτικά με τα αέρια θερμοκηπίου που εκλύονται κατά την διαδικασία παραγωγής του παρθένου και εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου.
Το ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές, έχοντας αποδεδειγμένη θρεπτική αξία για την υγεία του ανθρώπου και όντας βασικά συστατικά της μεσογειακής διατροφής, προσφέρουν μεγάλη ποικιλία αρωμάτων και γεύσεων, ανοίγοντας τους ορίζοντες για απεριόριστες γαστρονομικές δυνατότητες, οι οποίες αναγνωρίζονται και εκτιμώνται ολοένα και περισσότερο από τους πιο φημισμένους σεφ ανά τον κόσμο. Επιπλέον, είναι σήμερα ευρέως αναγνωρισμένες πολλές θεραπευτικές τους ιδιότητες στην πρόληψη ορισμένων ασθενειών.
Οι χώρες που συμμετέχουν στο Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου, εφαρμόζοντας τη νέα Διεθνή Συμφωνία για το Ελαιόλαδο και την Επιτραπέζια Ελιά, η οποία έχει την εγγύηση των Ηνωμένων Εθνών, στηρίζουν τον ελαιοκομικό τομέα, την βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και την προστασία του πλανήτη και της υγείας.
