Την προηγούμενη εβδομάδα έγραψα ότι το μεταμνημονιακό περιβάλλον είναι εξαιρετικά ασταθές και ότι θα αρκούσε μια αδέξια κίνηση ή αλλαγή επί τα χείρω των διεθνών οικονομικών συνθηκών για να πισωγυρίσουμε. Επανέλαβα δηλαδή όσα λένε οι ειδικοί και οι σώφρονες.
Μια μέρα αργότερα, το χρηματιστήριο κατέρρευσε και τα spreads των 10ετών ομολόγων έφτασαν στο 9%, που καθιστά απαγορευτικό τον δανεισμό. Οι αγορές τιμώρησαν την κυβέρνηση για τη στροφή προς τον λαϊκισμό μετά τις ευρωεκλογές και τη βεβιασμένη επιχείρηση εξόδου από το μνημόνιο, για λόγους προεκλογικούς.
Με μια μελλοντική κυβέρνηση εχθρική προς τις αγορές, η οποία δεσμεύτηκε να «σχίσει τα μνημόνια» το βράδυ των εκλογών· υποσχέθηκε να μοιράσει 12 (κατ’ άλλους 25) δισ. που δεν έχει· επιδιώκει να διαγράψει το μεγαλύτερο μέρος του χρέους· απειλεί να καταργήσει επενδύσεις· και φιλοδοξεί να βάλει χέρι στα χρήματα του ΤΧΣ, δεν είναι απόλυτα λογικό τα spreads να εκτοξευτούν σε δυσθεώρητα ύψη; Αν η πρώτη βεβαιότητα είναι πως όλοι θα πεθάνουμε, η δεύτερη είναι η καταφατική απάντηση στην παραπάνω ερώτηση.
Αναρωτιόμουν γιατί οι εν λόγω δεν ακούνε το προειδοποιητικό καμπανάκι ή την καμπάνα ή ακόμη τις δυνατές καμπάνες, σαν κι αυτές που ηχούσαν πριν από την κρίση και ήχησαν ξανά την προηγούμενη εβδομάδα. Και ξαφνικά θυμήθηκα ότι ο πρωταγωνιστής της Παναγίας των Παρισίων, του μυθιστορήματος του Βίκτωρος Ουγκώ, είχε κουφαθεί από τον ήχο που έβγαζαν οι καμπάνες.
Με άλλα λόγια, ό,τι και αν γίνει, κάποιοι δεν πρόκειται να ακούσουν. Εκτός αν κάνουν τους κουφούς ή αν δεν ξέρουν ούτε οι ίδιοι τι συμβαίνει με την ακοή τους, όπερ και πιθανότερο. Τα μυθιστορήματα ωχριούν μπροστά στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα. Και αν οι σημερινοί κυβερνώντες βρεθούν αύριο στην αντιπολίτευση, μην εκπλαγείτε αν έχουν και αυτοί το ίδιο ακριβώς πρόβλημα.
* Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
