Ειδική μνεία επέδειξε η γαλλική προεδρία στα σημεία που θεωρήσαμε στο τελευταίο μας σημείωμα ότι θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον της ισχυρής αυτής προεδρίας. Στο εμπόριο η συζήτηση αφορούσε ιδίως τις επιδόσεις των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ, τις εμπορικές σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο και τις τελευταίες εξελίξεις στις γεωργικές διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ. Εκείνο όμως, που θα ταλανίσει τους αγρότες είναι αντίκτυπο στη γεωργία από την αύξηση του κόστους ενέργειας, εισροών και ζωοτροφών.
Στο εμπόριο η συζήτηση στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών γεωργίας, αφορούσε ιδίως τις επιδόσεις των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ, όπου σημειώθηκε ισχυρή αύξηση της αξίας των εξαγωγών κατά 8%, τους πρώτους εννέα μήνες του 2021.
Σε σχετικό έγγραφο που συζητήθηκε στο συμβούλιο, επισημάνθηκε η δυναμική παγκόσμια ζήτηση που είχε ως αποτέλεσμα υψηλές παγκόσμιες τιμές. Ο δείκτης τιμών των τροφίμων του FAO, ο οποίος αποτυπώνει τις γεωργικές τιμές παγκοσμίως, όπως σημειώνεται ήταν κατά 27 % υψηλότερος σε ετήσια βάση τον Νοέμβριο του 2021. Και μάλιστα βλέπουμε ότι ο δείκτης τιμών της Eurostat για τα γεωργικά προϊόντα ήταν, κατά μέσο όρο, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, 13 % υψηλότερος από ό,τι ένα έτος νωρίτερα.
Ενώ θα έπρεπε να είμαστε ευχαριστημένοι, κανείς δε μας λέει την αλήθεια, τουλάχιστον από τους κυβερνώντες, όταν διαπιστώνεται στο ίδιο έγγραφο ότι «η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας έχει ισχυρό αντίκτυπο στις τιμές των περισσότερων γεωργικών εισροών. Αυτό ισχύει ιδίως για τις τιμές των λιπασμάτων που υπερδιπλασιάστηκαν σε ένα έτος.»
Αν προσθέσουμε την κριτική μας ότι ήδη έχουμε υποκλιθεί και έχουμε εγκαταλείψει την καλλιέργεια δημητριακών που είναι στρατηγικό προϊόν για τον κόσμο ολόκληρο, αλλά και η μη ανάπτυξη, ως θα οφείλαμε στον τομέα του ελαιολάδου, που και αυτό είναι στρατηγικό αγροτικό προϊόν, τα κέρδη για τη γεωργία από την πλευρά του εμπορίου, παγιδεύονται και δεν πρόκειται να πάρουμε ιδιαίτερες ανάσες.
Ειδικότερα, η τελευταία πρόβλεψη για τη συνολική παραγωγή σιτηρών στην ΕΕ για το 2021/22 είναι τώρα 291 εκατομμύρια τόνοι, αύξηση κατά 3,4 % σε ετήσια βάση (+4,1 % σε σύγκριση με τον μέσο όρο πενταετίας), ιδίως χάρη στην ανάκαμψη της παραγωγής σίτου που εκτιμάται στα 130,6 εκατομμύρια τόνους (+7,3 % σε σύγκριση με τον μέσο όρο πενταετίας), κλάδος από τον οποίο έχουμε χάσει όλα τα προνόμια μιας κανονικής χώρας παραγωγού. Όσον αφορά το ελαιόλαδο η παραγωγή στην ΕΕ το 2021/22 προβλέπεται να είναι κατά 4 % χαμηλότερη από την περσινή καλλιεργητική περίοδο, φτάνοντας σχεδόν τα 2 εκατομμύρια τόνους (3 % κάτω από τον μέσο όρο πενταετίας). Παρά τις μεγαλύτερες ροές προς τις ǾΠΑ, οι ενωσιακές εξαγωγές ελαιόλαδου κατά την περίοδο εμπορίας 2020/21 παρέμειναν μέτριες σε σύγκριση με προηγούμενα επίπεδα.
Για να μην αφήσουμε και την κτηνοτροφία ανέπαφη, σημειώνουμε ότι: Ο δείκτης τιμών των σύνθετων ζωοτροφών της Eurostat για το τρίτο τρίμηνο του 2021 ήταν κατά μέσο όρο 14 % υψηλότερος από την τιμή του προηγούμενου έτους.
Η έντιμη αναφορά πρέπει να σημειώσει ότι οι ιθύνοντες της γεωργίας κατά τις δύο τελευταίες συνόδους του Συμβουλίου, επέστησαν την προσοχή στην κατάσταση αυτή επισημαίνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της αύξησης του κόστους των εισροών στα περιθώρια των γεωργών τόσο στον τομέα της κτηνοτροφίας (κόστος ζωοτροφών, ενέργεια κ.λπ.) όσο και στον τομέα των καλλιεργειών (λιπάσματα, ενέργεια κ.λπ.).
Για παράδειγμα, στο χοίρειο κρέας, όπου το αυξανόμενο κόστος των εισροών, ιδίως των ζωοτροφών, και η μεγάλη προσφορά λόγω άλλων παραγόντων έχουν συρρικνώσει τα περιθώρια κέρδους σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα ή τα έχουν εξαλείψει.
Στις αγορές κρέατος, συνεχίζεται η θετική τάση των ενωσιακών τιμών των σφαγίων βοοειδών που παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα τα οποία διατηρούνται λόγω ισχυρής ζήτησης και περιορισμένης προσφοράς
Στον καμβά που περιγράψαμε ανωτέρω μπαίνουν και οι ισχυρές επιδοτήσεις και χορηγίες του αγροτικού τομέα. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2022 αναμένεται να δαπανηθούν ποσά που δεν προσδιορίζονται, αλλά θα καλυφθούν όποιο και να είναι το μέγεθος τους για τους τύπους παρεμβάσεων αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ. Μάλιστα, το ίδιο κονδύλι για τα προγράμματα 2014 – 2022 προβλέπει την απορρόφηση 14,7 δισ. ευρώ. Ομοίως θα καλυφθούν και απροσδιόριστα ποσά για τους τύπους παρεμβάσεων αγροτικής ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται από το Μέσο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EURI).
Πρέπει όμως να δούμε κάτω από το θετικό πρόσημο τις πιστώσεις που να καλύψουν τη χρηματοδότηση των παρεμβάσεων στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027.
Εκτός από τα ποσά των παρελθόντων προγραμμάτων ακόμη 8 δισ. ευρώ προορίζονται να καλύψουν δαπάνες από τα έσοδα του Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Next Generation EU».
Τα ανωτέρω κονδύλια καλύπτονται από τους πρόσφατους κανονισμούς:
- Κανονισμός (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη της ανάκαμψης μετά την κρίση της νόσου COVID-19 (ΕΕ L 433I της 22.12.2020, σ. 23), και
- Κανονισμός (ΕΕ) 2020/2220 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση ορισμένων μεταβατικών διατάξεων για τη στήριξη από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) τα έτη 2021 και 2022.
