Η μορφή του Μανώλη Χριστοδούλου, υπήρχε παντού στον χώρο. Σαν σκιά περιπλανιόταν το απόγευμα της Τετάρτης μέσα στην αίθουσα «Παντελής Πρεβελάκης» του Ωδείου Ρεθύμνου, στη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου του «Σκιές».
Αν και απών, καθώς έφυγε από την ζωή στα 35 του μόλις χρόνια, οι μνήμες ζωντάνεψαν γι’ αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο, τον αγωνιστή της ζωής, το θαρραλέο παλληκάρι που αποτέλεσε παράδειγμα με την καλοσύνη και την γενναιότητά του. Τα ποιήματά του, σκέψεις και συναισθήματα της ψυχής του, οι αναφορές των ομιλητών για τον Μανώλη και την ποίησή του, συγκίνησαν το κοινό.
Συγκινημένοι οι γονείς και ο αδελφός του παρακολουθούσαν την εκδήλωση. Για την οικογένεια του Μανώλη, ήταν μια σημαντική στιγμή για έναν παραπάνω λόγο. Εκπλήρωναν ένα όνειρο και μια επιθυμία του παιδιού τους. Να εκδοθεί το βιβλίο και τα έσοδα από τις πωλήσεις του να προσφερθούν για την ανακούφιση συνανθρώπων μας. Δεν πρόλαβε να δει τις «Σκιές» τυπωμένες γιατί το νήμα της ζωής του κόπηκε. Την επιθυμία του την εκπλήρωσαν οι γονείς του, όπως θα υλοποιήσουν και την επιθυμία του να προσφερθούν τα έσοδα του βιβλίου του στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού του Νοσοκομείου Ρεθύμνης.
Δεν ήταν απλά η παρουσίαση ενός βιβλίου η εκδήλωση της Τετάρτης. Ήταν ένα μνημόσυνο για τον Μανώλη, με συγγενείς και φίλους να αποδίδουν φόρο τιμής στον όμορφο αυτό άνθρωπο.
Το βιβλίο του με τίτλο «Σκιές» περιλαμβάνει μέρος της ποιητικής του συλλογής. Ποιήματα που διαβάζοντας τα ο αναγνώστης, διαβάζει την ψυχή του Μανώλη.
Ομιλητές της εκδήλωσης, οι οποίοι παρουσίασαν το βιβλίο και κατέθεσαν προσωπικές μαρτυρίες από τη σχέση που είχαν μαζί του ήταν: Η πρόεδρος της ΚΕΔΗΡ, Πέπη Μπιρλιράκη, ο συνθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, η ιστορικός τέχνης και διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Μαρία Μαραγκού, ο διευθυντής της χορωδίας ρεθυμνίων μικρασιατών, Ανδρέας Γιακουμάκης και η ηθοποιός, Ελένη Καρακάση.
Η αίθουσα της εκδήλωσης ήταν κατάμεστη από κόσμο, ενώ παρόντες ήταν, μεταξύ άλλων, ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιος, η αντιπεριφερειάρχης Μαίρη Λιονή, ο δήμαρχος Γιώργος Μαρινάκης.
Η μητέρα του Μανώλη Χριστοδούλου, η κ. Ρούλα, συγκινημένη μίλησε στους δημοσιογράφους για την επιθυμία του παιδιού της: «Πριν φύγει ο Μανώλης, μου είχε ζητήσει να εκδώσω εγώ την ποιητική συλλογή και την αυτοβιογραφία του, αν δεν προλάβαινε να το κάνει ο ίδιος. Επιθυμία του ήταν τα έσοδα από τις πωλήσεις των «Σκιών» να διατεθούν στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού για να αγοραστεί ένα νέο μηχάνημα. Γι’ αυτό και στην κηδεία του, τότε, δεν προσφέρθηκαν ούτε στέφανα ούτε λουλούδια, αλλά ζητήσαμε να προσφέρει όποιος μπορεί σαν δωρεά ένα ποσό στη Μονάδα. Ήθελε να στηρίξει, όπως τον στήριζαν εκείνοι τόσα χρόνια. Εμείς εκπληρώνουμε αυτή του την επιθυμία».
«Έδωσε μαθήματα αγάπης, δύναμης, αισιοδοξίας και ζωής»
Συγκινημένοι, με γλυκά λόγια, αναφέρθηκαν στον Μανώλη Χριστοδούλου οι ομιλητές που όλοι τους είχαν μαζί του σχέση φιλίας, σχέση που μπορεί να χαρακτηριστεί και οικογενειακή, όπως τόνισαν, αφού μοιράστηκαν μαζί του πολλά περισσότερα απ’ όσα μπορούν να ειπωθούν και γραφτούν. Έκαναν λόγο για έναν αξιόλογο άνθρωπο με ταλέντο, μεγαλόψυχο και γεμάτο αγάπη.
Η πρόεδρος της ΚΕΔΗΡ, Πέπη Μπιρλιράκη αναφερόμενη στο Μανώλη είπε: «Το παιδί και ο ενήλικας άνδρας Μανώλης Χριστοδούλου είχαν μια πορεία στη ζωή που ήταν φανάρι για όλους τους Ρεθεμνιώτες, καθώς κατάφερε να ζήσει για τριανταπέντε χρόνια χάρη στην αγάπη των γονέων του, των οικείων του και του κόσμου. Αυτή η αγάπη πορεύθηκε προς αυτόν, γιατί και κείνος την έδινε από μέρους του. Τιμούμε σήμερα τη μνήμη του. Με πολύ κόπο και πολλή συγκίνηση προσπαθήσαμε να μπούμε ο καθένας στις μαρτυρίες του και να μυήσουμε το κοινό στους στίχους. Στίχους που αφηγούνται αυτή τη ζωή που για εμάς όλους πρέπει να είναι παράδειγμα».
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, μιλώντας για τον φίλο του τον Μανώλη, ανέφερε: «Θεωρώ τιμή μου το γεγονός ότι υπήρξα φίλος του Μανώλη. Είχαμε μια πολύ στενή επαφή, ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια, μας ένωσαν τα ποιήματά του. Εγώ αυτό που κρατάω είναι η αγνότητα ενός ανθρώπου, που είναι μια σταθερά πνεύματος και ψυχής. Ο Μανώλης μου έδινε πολύ μεγάλη δύναμη. Λυπάμαι που το τελευταίο διάστημα αφέθηκε στη μοίρα αυτής της φθοράς, έφυγε όμως όπως του άξιζε με αξιοπρέπεια και αφήνοντάς μας αυτό το πολύ πλούσιο έργο, που ελπίζω να εκδοθεί ολόκληρο γιατί αυτό είναι μόνο ένα μέρος της».
Με συγκίνηση μίλησε και η ιστορικός τέχνης και διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Μαρία Μαραγκού, λέγοντας: «Ήθελα να τιμήσω τον Μανώλη, ένιωσα ότι είναι η γιορτή του και ήθελα και εγώ να συμμετέχω. Το Μανώλη τον γνώρισα από τον αδερφό του τον Αντώνη και γίναμε φίλοι. Μιλούσαμε για όλα αυτά που τον ενδιέφεραν, αποκτήσαμε μια σχέση που θα έλεγα ότι είναι οικογενειακή και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με την οικογένειά του. Με αυτόν τον τρόπο ζει και ο Μανώλης ανάμεσά μας. Όπως περάσαμε μαζί τα τελευταία του γενέθλια, νομίζω ότι θα συνεχίσει να βρίσκεται κοντά μας και εμείς κοντά του με τη σκέψη μας».
Η συνταξιούχος φιλόλογος και αναλύτρια των κειμένων του Μανώλη στη συγκεκριμένη εκδήλωση, Όλγα Κουμεντάκη, η οποία επίσης διατηρούσε στενή σχέση φιλίας με τον Μανώλη, μιλώντας για την ποίησή του, ανέφερε: «Όταν μου είπαν ότι πρέπει να αναλάβω εγώ σαν φιλόλογος την ανάλυση των κειμένων του κλονίστηκα και για ένα μήνα περίπου δε μπορούσα να το σκεφτώ. Μετά άρχισα να διαβάζω ξανά τα κείμενά του… Τα χαρακτηριστικά της γραφής του Μανώλη είναι ο ρομαντισμός, το όνειρο, η αγάπη στην πλατιά της έννοια και ο έρωτας. Μέσα σε όλα τα ποιήματα υπάρχει ένα «εσύ». Και βέβαια, μιλούσε για την αγάπη της μητέρας του, που τον βοήθησε από τη στιγμή που γεννήθηκε να ζήσει 35 ολόκληρα χρόνια».
Από την πλευρά του, ο διευθυντής της Χορωδίας Ρεθυμνίων Μικρασιατών, κ. Ανδρέας Γιακουμάκης, έκανε λόγο για έναν άνθρωπο ο οποίος έδινε σε όλους μαθήματα αισιοδοξίας για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε τη ζωή του. Χαρακτηριστικά, ανέφερε: «Είχα την τύχη να έχω το Μανώλη μαθητή από το Μουσικό Γυμνάσιο και μόλις τελείωσε το σχολείο, τον είχαμε ήδη στην ορχήστρα μας ως κρουστό σε όλες τις εκδηλώσεις του συλλόγου. Με πολύ κέφι, μας κρατούσε το ρυθμό και όχι μόνο. Μας έδινε πολλή αισιοδοξία, γιατί πάντα ήταν ένας χαμογελαστός άνθρωπος, παρόλα τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε. Αυτό μας έκανε και εμάς μαθητές του. Μαθαίναμε πολλά από εκείνον και ακόμα και τώρα που έχει φύγει από αυτόν τον κόσμο, μαθαίνουμε πολλά όσον αφορά στον τρόπο που αντιμετώπισε τη ζωή».
