Β’ Ενότητα: Πως να υπάρξει μια σχέση ώσμωσης μεταξύ Ρεθύμνου και Πανεπιστημίου
Εν αρχή ην οι αγώνες
Με αφορμή τα 45 χρόνια από την ίδρυση του Πανεπιστημίου μας και τα 40 χρόνια της λειτουργίας του, πραγματοποιήθηκαν επετειακές εκδηλώσεις και γράφτηκαν δημοσιογραφικά κείμενα αναδιφώντας την ιστορία και τους αγώνες για τη δημιουργία του.
Πράγματι για την ίδρυση του Πανεπιστημίου, οι Ρεθεμνιώτες έδωσαν μεγάλους αγώνες και υπερασπίσθηκαν με πάθος την υπόθεσή του.
Σίγουρα πίστεψαν στην αξία που θα προσέδιδε στην κοινωνία του Ρεθύμνου η ύπαρξη ενός Πνευματικού Ιδρύματος.
Οι Ρεθεμνιώτες ήταν πάντα και κατά φύση και κατά φήμη λαός φιλοπρόοδος και φιλομαθής, σύμφωνα με τα λεγόμενα του πνευματικού τέκνου της πόλης μας του Παντελή Πρεβελάκη, και το απέδειξαν με τις ενέργειές τους αυτές. Σαν από διαίσθηση αξιολόγησαν τη δύναμη, το κύρος και τη φήμη που θα του προσέδιδε η δημιουργία του!
Η συλλογική αυτή δράση των Ρεθεμνιωτών συνεπικουρούμενων βεβαίως και από τους υπόλοιπους Κρήτες, τελικά έφερε το σπουδαίο αποτέλεσμα.
Ακολούθως καρπός γέννηται
Η δημιουργία του Πανεπιστημίου σχετίζεται με σημαντικά γεγονότα που επηρέασαν τη κοινωνική και οικονομική ζωή του Ρεθύμνου, της Κρήτης αλλά και όλης της χώρα μας.
Το πρώτο, είναι η επάνοδος της Δημοκρατίας στη χώρα μας και οι αγώνες του λαού μας για το στέριωμά της την πολυτάραχη αυτή περίοδο, και το δεύτερο είναι η μεγάλη ανάπτυξη του τουριστικού ρεύματος στην Κρήτη.
Σε αυτό το κλίμα δημιουργικότητας και αισιοδοξίας για το μέλλον του τόπου μας, συντελείται η έναρξη και η λειτουργία του Πανεπιστημίου μας.
Μέσα σε λίγα χρόνια, ως τα μέσα της 10ετίας του ’80 το Ρέθυμνο είχε γίνει αγνώριστο! Έχουν αρχίσει να το μαθαίνουν και στην υπόλοιπη Ελλάδα!
Μέχρι τότε από τη Κρήτη μόνο το Ηράκλειο και τα Χανιά ήταν ευρέως γνωστά. Οι μερικές χιλιάδες φοιτητές του Πανεπιστημίου και οι ένα-δυο εκατοντάδες Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι, είχαν δώσει άλλον αέρα και δυναμισμό στην πόλη μας!
Πολύ γρήγορα άρχισαν οι Αρχαιολογικές έρευνες με πρωτοβουλία των καθηγητών της σχολής Αρχαιολογίας Νίκου Σταμπολίδη, Αθανασίας Κάντα, Πέτρου Θέμελη και Θανάση Καλπαξή αλλά και άλλων αρχαιολόγων όπως του Γιάννη Τζεδάκη, του Γιάννη Σακελλαράκη, της Έφης Σαπουνά, και άλλων.
Έγιναν πολύ σημαντικές αρχαιολογικές αποκαλύψεις στο Σταυρωμένο, στο Μοναστηράκι, στους Αρμένους, στην Αργυρούπολη, στο Ιδαίο Άντρο, στην Ζώμινθο, στην Αξό, στον Γομαρά της Ορνέ και αλλού, με αποκορύφωμα βέβαια την Αρχαία Ελεύθερνα! Όλο αυτό το πλούσιο έργο δεν είμαστε σίγουροι αν θα επιτελούνταν εάν δεν θα υπήρχε η σχολή Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου μας.
Συγχρόνως δεκάδες επιστημονικά συνέδρια διοργανώνονται στην πόλη μας κάθε χρόνο, όπου συμμετέχουν εκατοντάδες κορυφαίοι ξένοι και Έλληνες επιστήμονες, και οι οποίοι μετέπειτα λειτουργούν ως πρέσβεις του Ρεθύμνου και της Κρήτης στις χώρες τους. Επίσης ιδρύθηκε το Ελληνικό Ινστιτούτο της Βενετίας με το καταπληκτικό έργο που συνεχίζει να προσφέρει ακόμη και τώρα, μελετώντας την επί 250 τόσα χρόνια Ενετική κυριαρχία στο νησί μας.
Ακόμα άρχισε τη λειτουργία του με έδρα τη πόλη μας το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών που λειτουργεί ως κλάδος του ΙΤΕ και επιτελεί πολύ σημαντικό ερευνητικό έργο στις θεωρητικές και ανθρωπιστικές επιστήμες με τις εγκαταστάσεις του στην καρδιά της παλιάς μας πόλης στη Νεοφύτου Πατελάρου.
Επίσης πολύ συχνά διοργανώνονται καλλιτεχνικές και μορφωτικές εκδηλώσεις από συντελεστές του Πανεπιστημίου, εμπλουτίζοντας την καλλιτεχνική αλλά και πνευματική δραστηριότητα της πόλης μας!
Απομένει όμως το Bing-Bang της δυνατής σχέσης
Πράγματι η δυνατή σχέση της πόλης μας και του Πανεπιστημίου δεν έχει ακόμη επιτελεστεί.
Και εννοούμε μια σχέση ψυχικής και συναισθηματικής ώσμωσης που θα απογείωνε και τους δύο συντελεστές!
Οι προϋποθέσεις σίγουρα υπάρχουν!
Αποδεικνύεται καθημερινά πως οι εννέα χιλιάδες περίπου φοιτητές του Ρεθύμνου που παραμένουν στην πόλη μας για πέντε τουλάχιστον χρόνια, έχουν το Ρέθυμνο στη καρδιά τους και θα το επισκέπτονται και στο μέλλον πολλές-πολλές φορές ακόμη.
Τα ίδια όμως αισθήματα τρέφουν και οι Ρεθεμνιώτες και για τους φοιτητές τους όσο βέβαια και για Πανεπιστημιακούς τους δασκάλους.
Την μεγάλη τους αγάπη επίσης για την πόλη μας αποδεικνύουν συνεχώς και με λόγια αλλά και με πράξεις το ίδιο και οι Πανεπιστημιακοί μας δάσκαλοι.
Δεν έχει συντελεστεί όμως ακόμη η μεγάλη συμπόρευση!
Η σύντηξη του συλλογικού λαϊκού συναισθήματος των Ρεθεμνιωτών, με το γιγαντιαίο «Πνευματικό Φορτίο» της Πανεπιστημιακής κοινότητας.
Η μετουσίωση του λαϊκού θυμικού με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της βαθιάς σκέψης και της παραγωγής ιδεών του πράγματι υψηλού γνωσιακού και ηθικού στάτους.
Δεν έχει ολοκληρωθεί η Μυστηριακή σύμπτυξη του επικοινωνιακού ταπεραμέντου και της αμεσότητας της επαφής των Ρεθεμνιωτών, με την λεπτότητα και τη δημιουργικότητα της Πανεπιστημιακής διανόησης.
Η κοινωνία της πόλης μας θα λειτουργούσε ως το Μυστηριακό περιβάλλον ενός σύγχρονου Δελφικού Μαντείου, όπου στο ρόλο της Πυθίας θα βρίσκονταν το «σύνολο της Πανεπιστημιακής διανόησης» που με την επίδραση του δυνατού περιβάλλοντος της λαϊκής εξωστρέφειας και της γνήσιας έκφρασης και της καθαρότητας του συναισθήματος των Κρητών, θα προέκυπταν εν είδη χρησμών ύψιστα πνευματικά δημιουργήματα. Τα νοητικά αυτά σχήματα και δημιουργήματα είτε άυλα είτε υλικά, θα απογείωναν την Δημιουργικότητα, την ηθική και ψυχική ανάταση, που θα απολάμβαναν οι Μύστες!
Το κάλεσμα
Ας προχωρήσουμε λοιπόν σε πρωτοβουλίες δυνατές.
Ας υπάρξουν οι πρόθυμοι, οι πρωτεργάτες, οι εθελοντές!
Ας συγκινηθούν οι Δρώντες!
Η παράσταση δεν φιλοδοξεί να μείνει Μονόπρακτο! Η συμφωνία θα είναι πολυσυμμετοχική.
Θα υπάρχουν οι Πολίτες,
Θα υπάρχουν οι Χρήστες,
Θα υπάρχουν και οι Διανοητές!
Ήδη οι εμπνευσμένοι από αυτούς τους Διανοητές είναι στην συμφωνία και το αποδεικνύουν καθημερινά με τη δράση και τη συμπεριφορά τους!
Αξίζει σίγουρα να τους μιμηθούμε, ο κάθε ένας μας βέβαια στα πλαίσια του ρόλου του.
Έτσι θα πραγματώσουμε ένα μεγάλο εγχείρημα ίσως και πρωτόγνωρο!
Το ότι δηλαδή στην Ακαδημαϊκή γνώση και μόρφωση θα μπορούν να γίνονται κοινωνοί και οι απλοί πολίτες που δεν τους δόθηκε η ευκαιρία έως τώρα να έχουν άμεση συμμετοχή!
* Ο Γιώργος Ουρανός είναι γεωλόγος
ouranosgeo@gmail.com