Ομιλία - προβολή: Κάσος, πατρίδα της καρδιάς!

Ομιλία συνδυασμένη με προβολή διαφανειών για την Κάσο θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου στις 8.00 μ.μ. στον χώρο της Έκθεσης για τα Σπήλαια, στην οδό Πατελάρου 14 της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου. Αφορμή για την εκδήλωση αυτή είναι η εξόρμηση που πραγματοποιήθηκε το έτος 2006 στο νησί αυτό από το Τμήμα Δυτικής Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας. Αρχηγός της ήταν ο τότε αντιπρόεδρος του τμήματος Χάρης Στρατιδάκης, ο οποίος και θα παρουσιάσει την Κάσο, όπως το έπραξε τον τελευταίο χρόνο και για τις εξορμήσεις των σπηλαιολόγων στα Αστερούσια Όρη, στην Κάλυμνο, στη Σάμο και στο θρυλικό Σπήλαιο Λαβύρινθος της Μεσαράς. Στην αποστολή είχαν πάρει μέρος επίσης ο Γιώργος Καλούδης και ο Στέλιος Λεωνιδάκης.

Η ομιλία-προβολή θα επιχειρήσει να απαντήσει σε πολλά ερωτήματα. Ποια είναι η γεωγραφική θέση της Κάσου, που την φέρνει και σήμερα στην επικαιρότητα, εξαιτίας των ερευνών στην ελληνική ΑΟΖ, που έχουν επιφέρει την τουρκική κινητικότητα; Ποια είναι η γεωμορφολογία της και ποιες οι τρεις ζώνες στις οποίες χωρίζεται; Ποια είναι η γεωλογία του νησιού και γιατί το δορυφορικό νησάκι Αρμάθια, με τα γυψωρυχεία του, παρουσιάζει τόσο εντυπωσιακές γεωμορφές; Γιατί η κορυφή Πρίωνας έχει συμβάλλει στη δημιουργία πλήθους μαντινάδων; Από πότε χρονολογείται η κατοίκηση στην Κάσο και ποια είναι η ιστορική διαδρομή της; Πώς η κατοίκηση μετατοπίστηκε από τον μινωικό λιμενίσκο Χέλαντρος στο αρχαϊκό Πόλι και από εκεί στο λιμανάκι του Εμπορειού, στο Αρβανιτοχώρι και στην Αγία Μαρίνα και σήμερα στο παραλιακό Φρυ;

Η ομιλία-προβολή θα επιχειρήσει να απαντήσει και σ’ άλλα ερωτήματα. Πώς από 12.000 οι κάτοικοι έχουν φτάσει σήμερα να είναι λιγότεροι από 1.000; Ποια θέση κατείχε ιστορικά το νησί στην ελληνική ναυτιλία και ποια σήμερα; Τι ζητά η προτομή του Ελευθερίου Βενιζέλου σε έναν έρημο όρμο του νησιού; Ποιες επιρροές δέχτηκε η Κάσος από την Κρήτη στους τομείς της γαστρονομίας, της μουσικής, του χορού και των σύντομων μορφών του λαϊκού λόγου, ιδιαίτερα των μαντινάδων αλλά και της μουσικής;

Η ομιλία θα περιλάβει επίσης τη χλωρίδα της Κάσου, τη θρησκευτική της ιστορία και το φαινόμενο των πολλαπλών ναών, την αρχιτεκτονική και τα καπετανόσπιτα, τα μουσεία και τη μετανάστευση, ενώ θα απαντήσει και σε μερικά ακόμη ερωτήματα: πώς η Κάσος διατηρούσε στο παρελθόν δεκαπλάσιο πληθυσμό ενώ σήμερα φθίνει πληθυσμιακά, ενώ παράλληλα κινδυνεύει με οικολογική κατάρρευση; Πώς εφαρμοζόταν η εναλλαγή βόσκησης και σποράς και πώς καλλιεργούνταν τα οριακά εδάφη; Πόσο διαφέρει η ανοιξιάτικη από την καλοκαιρινή εικόνα του νησιού ως προς το πράσινο; Πόσοι «ντουρμάες» μπορούν να βγουν από ένα αμπελόφυλλο και πώς φτιάχνονται τα λαχανοπούγκια;

Στο δεύτερο μέρος θα γίνει αναφορά στην αποστολή του έτους 2006, στην υποδοχή που είχε στην Κάσο από τον Δήμο και τους κατοίκους και στα πορίσματά της. Θα παρουσιαστούν σχεδόν δέκα σπήλαια, με επιφανέστερο σε σταλαγμιτικό διάκοσμο το σπήλαιο της Στυλοκαμάρα ή Σελάι και σε ιστορία την Ελληνοκαμάρα. Το όνομα του δεύτερου σπηλαίου προετοιμάζει βέβαια για αρχαιοελληνική χρήση, όμως αυτό που αντικρίζει κανείς μπροστά του είναι κάτι το ανεπανάληπτο. Η είσοδός είναι κλεισμένη από έναν μεγάλο ελληνιστικό ισόδομο τοίχο, απαρτιζόμενο από αγκωνάρια πολλών τόνων το καθένα. Μέσα σ’ αυτό έχουν βρεθεί κατάλοιπα της μυκηναϊκής και μεσομινωικής εποχής, ελληνιστικά και ρωμαϊκά, καθώς και επιγραφές της Γραμμικής Α΄ και Β΄ γραφής. Το τείχος της εισόδου τοποθετείται χρονικά στην Ελληνιστική περίοδο. Αλλά και στο εσωτερικό του σπηλαίου υπάρχουν οικοδομήματα, σε μεγάλο μάλιστα ύψος, πιθανόν ελληνιστικά κι αυτά.

Αυτά και άλλα ακόμη θ’ ακούσουν και θα δουν την Τετάρτη οι ενδιαφερόμενοι στην εκδήλωση του Τμήματος Δυτικής Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας. Η είσοδος είναι ελεύθερη.