Αναφέρομαι, βεβαίως, στις ονοματοθεσίες των δρόμων. Την αφορμή για να διατυπώσω αυτά που θα ακολουθήσουν, μου την έδωσε ένα συγκεκριμένο γεγονός. Έμαθα πρόσφατα ότι η πόλη των Σερρών έχει αφιερώσει δρόμο στη μνήμη κάποιου Ρεθεμνιώτη, του Κωνσταντίνου Μαραγκουδάκη (Τ.Κ. 621 00). Το γεγονός θα μπορούσε να είναι κολακευτικό για εμάς εδώ, αν αυτό δεν αναδείκνυε μια απαράδεκτη ιστορική αμνησία. Απ’ ό,τι διαβάζω σε βιβλίο για τις ονοματοθεσίες των δρόμων της μακεδονικής πόλης (έκδοση Σερρών του 2012), φαίνεται ότι το πρακτικό της συγκεκριμένης ονοματοθεσίας έχει χαθεί και κανείς εκεί δεν θυμάται σήμερα ποιος ήταν ο τιμηθείς συμπολίτης μας.
Να πω, λοιπόν, ότι έχω μια άποψη για το πρόσωπο, η οποία είναι προς δημοσίευση σε άλλη εφημερίδα της πόλης. Στο μεταξύ, θα ήθελα να διατυπώσω κι εδώ μερικά για το γενικότερο θέμα, ως συνέχεια παλαιότερου δημοσιεύματός μου (βλ. «Ρεθεμνιώτικα Νέα» φ. 28/4/2011). Εκεί φαίνεται ότι η περίπτωση δεν είναι μοναδική. Και η πόλη των Αθηνών, όταν έγινε πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, αφιέρωσε δρόμο στη μνήμη ενός άλλου συμπολίτη μας αγωνιστή του 1821, του Γεωργίου Δημαράκη [;], ένα πρόσωπο που κανένας δεν θυμάται, ένα όνομα που πουθενά δεν αναφέρεται. Να πούμε ότι ο δρόμος είναι στον Βοτανικό, ανάμεσα στην Ιερά Οδό και στην Πέτρου Ράλλη (βλ. «Ρεθεμνώτικα Νέα» ό.π.).
Να σημειωθεί ότι, υπάρχει και άλλη περίπτωση αμνησίας, ακόμα πιο περίεργη: Στις Ιστορίες της Κρήτης και στα Εγκυκλοπαιδικά Λεξικά γίνεται λόγος για έναν άγνωστο Ρεθεμνιώτη, που δεν έχει τιμηθεί ποτέ και από κανένα ρεθεμνιώτικο φορέα. Ο λόγος για τον αγνό αγωνιστή, θερμό πατριώτη και κρυφό χριστιανό, τον Ιωάννη Αληκάκη, ένα πρόσωπο ιστορικό που θα μπορούσε και να κηρυχθεί ακόμα και άγιος. Γεννήθηκε στο χωριό Ακούμια και ήταν από πολύ μεγάλη και πλούσια οικογένεια. Όμως έδωσε τα πάντα για την Πατρίδα κατά τις επαναστάσεις από το ’21 και μετά για να πεθάνει πάμπτωχος στο Ρέθυμνο, το 1860. Η πόλη όπου πέθανε δεν έχει αφιερώσει δρόμο στη μνήμη του, ενώ το χωριό όπου γεννήθηκε φαίνεται να μη γνωρίζει καν το όνομά του. (Στο βιβλίο για τα Ακούμια δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά)!
Οι παραπάνω τρεις περιπτώσεις ιστορικής αμνησίας δεν είναι οι μόνες που θα μπορούσε να επικαλεστεί κανείς. Η υπόμνησή τους εδώ, γίνεται για να υπάρξει συνειδητοποίηση ενός υπαρκτού προβλήματος. Ας ελπίσομε ότι αυτή η συνειδητοποίηση θα δημιουργήσει προβληματισμό σε πολλούς, ο οποίος προβληματισμός ενδέχεται να βοηθήσει ώστε να βγούμε κάποτε από ένα σκοτάδι που, πλέον, δεν δικαιολογείται. Υπήρξαν σπουδαίοι ερευνητές τις τοπικής μας ιστορίας, υπήρξαν ένδεκα (11) Διεθνή Κρητολογικά Συνέδρια με χιλιάδες θαυμάσιες ανακοινώσεις, ενώ συχνά εκδίδονται βιβλία με αξιοπρόσεκτες ιστορικές πραγματείες κρητολογικού ενδιαφέροντος. Όμως τα σκοτάδια του ιστορικού μας παρελθόντος εξακολουθούν να παραμένουν.
Έχω την εντύπωση ότι, στη φάση αυτή, εκείνο που θα μπορούσε να βοηθήσει αποφασιστικά, ίσως είναι η μηχανοργάνωση των ιστορικών δεδομένων, των πληροφοριών δηλαδή που ήδη υπάρχουν. Δεν είμαι ο αρμόδιος για να αναλύσω το πώς θα γίνει αυτή η μηχανοργάνωση. Μπορώ όμως να πω ότι αναζητούσα πάντα πρακτικούς τρόπους για να έχω μια σχετική εποπτεία των πληροφοριών και αυτό με βοήθησε. Θέλω να ελπίζω ότι σε δυο-τρεις περιπτώσεις (όπως η καταγραφή των Κρητικών Βιβλίων, το Λεξικό για τους παλιούς Ρεθεμνιώτες κ.λπ.) βοήθησαν και άλλους, νεότερους ερευνητές.
Να επαναλάβω, κλείνοντας, και μια παράκληση, την οποία έχω διατυπώσει και άλλοτε: Καλό θα είναι στα βιβλία με θέματα της τοπικής μας ιστορίας να υπάρχει πάντα ένα αλφαβητικό ευρετήριο!