Την Παρασκευή 20 Μαΐου και ώρα 20:00 εγκαινιάζεται στο Art cafe Kimolia, στο Ρέθυμνο, (Πλατεία 25η Μαρτίου, Παλιά Πόλη) η έκθεση φωτογραφίας «Άγνωστος Προορισμός» της Νατάσας Καρακατσάνη με επιμέλεια του Ιωάννη Ν. Αρχοντάκη και επιμέλεια-κειμένου από τον Γιάννη Στρατουδάκη, φωτογράφο, ιστορικό και θεωρητικό της Φωτογραφίας, επιμελητή Εκθέσεων.
Η έκθεση γίνεται στο πλαίσιο του Διεπιστημονικού-Καλλιτεχνικού Συμποσίου με θέμα «Το Ανθρώπινο Σώμα και Βίωμα στην Εποχή της Σύγχρονης Κρίσης υπό το Πρίσμα της Επιστήμης και της Τέχνης» που διοργανώνεται από τον Μάριο Α. Πουρκό, Καθηγητή στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης και θα πραγματοποιηθεί στις 16 και 17 Ιουνίου 2016 ως επί μέρους δράση του Διεθνούς Συνεδρίου «Η Πολιτισμική-ιστορική και Κοινωνικοπολιτισμική Έρευνα στην Εποχή της Σύγχρονης Κρίσης: Συνεπαγωγές στην Εκπαίδευση και την Ανθρώπινη Ανάπτυξη» που θα πραγματοποιηθεί στο Ρέθυμνο από 16 έως 20 Ιουνίου 2016.
Σχετικά με τη θεματική της έκθεσης, ο Γιάννης Στρατουδάκης γράφει:
«Οι φωτογραφικές εικόνες της σειράς «Άγνωστος Προορισμός», αποτελούν μία αναφορά στο φαινόμενο των παιδιών σε κίνηση, που, για λόγους κυρίως επιβίωσης, αναγκάζονται να μεταναστεύσουν χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Παράλληλα, μας εισάγουν στον χώρο του Ξενώνα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτούντων Άσυλο στη Μακρινίτσα, του Κέντρου Υποστήριξης Νέων – ΑΡΣΙΣ, που αποτελεί σταθμό πολλών από αυτά τα παιδιά.
Πέρα από τα παραπάνω, η θέαση των εικόνων μας φέρνει αντιμέτωπους με τον στερεότυπο «Άλλο» και τη θέση που έχουμε ως προς αυτόν, μια θέση που η φωτογράφος προσδοκά να επανεξετάσουμε. Είναι όμως η εικόνα του «Άλλου» αρκετή, για την έναρξη μιας βαθύτερης επαφής του μαζί μας;
Η Νατάσα Καρακατσάνη επιχειρεί να ανοίξει διόδους επικοινωνίας για δεκαπέντε εφήβους από δοκιμαζόμενες περιοχές του πλανήτη. Δεκαπέντε προσωπικότητες υπό διαμόρφωση, που οι παρούσες συνθήκες ζωής τους, συντελούν ρόλο σημαντικό σε αυτήν. Τα αγόρια αυτά αναγκάστηκαν να διαφύγουν από την πατρίδα τους, ξεκινώντας ένα ταξίδι, για το οποίο -όπως φαίνεται- γνωρίζουν μόνο την αφετηρία. Η φωτογράφος αποφεύγει κατά μία έννοια να τα παρουσιάσει. Προτιμά να τα αφήσει να αυτοσυστηθούν. Χρησιμοποιεί το φωτογραφικό μέσο με πραότητα, μεταπηδώντας διακριτικά από το πορτρέτο στο στιγμιότυπο, αποκαλύπτοντας τη διαλεκτική μεταξύ της εικόνας που έχει εκείνη γι’ αυτά, με την εικόνα που εκείνα επιθυμούν να παρουσιάσουν για τον εαυτό τους. Στέκεται με ειλικρίνεια και ήπιο ρεαλισμό απέναντί τους, υπενθυμίζοντας τη φράση του Ντον ΜακΚάλιν, «Η φωτογραφία είναι η αλήθεια, εάν διεκπεραιώνεται από ένα ειλικρινές άτομο».
Το αποτέλεσμα μοιάζει ιδιαιτέρως διαδραστικό. Οι εικόνες ισορροπούν μεταξύ μίας επιμελούς σκηνοθεσίας και μίας ατημέλητης αρπαγής της μορφής. Οι στάσεις που οι έφηβοι επιλέγουν να κρατήσουν απέναντι στον φακό, οι θέσεις των χεριών τους και οι αδιόρατες εκφράσεις του προσώπου τους, αποτελούν τη βάση του κώδικα επικοινωνίας, με τον οποίο δυνητικά επιχειρούν να συνομιλήσουν μαζί μας. Τα αγόρια αυτοσυστήνονται παρουσιάζοντας προσωπικές τους επιλογές, επιλογές που μαρτυρούν χαρακτηριστικά ενδιαφέροντα κάθε εφήβου του κόσμου. Η φωτογράφος τους βοηθά να ενσωματωθούν στη γενική εικόνα του σύγχρονου νέου, χωρίς ωστόσο να επισκιάζεται η προσωπικότητα του καθενός. Η ύπαρξη μορφικών στοιχείων όπως η Αγία Γραφή στα χέρια του Ομάρι, τα ακουστικά στα αυτιά του Φαχίμ, ο αφρός στο άγουρο ακόμα πρόσωπο του Μοχτάρ ή τα λούτρινα παιχνίδια στην αγκαλιά του Αμίρ, επεκτείνουν το περιεχόμενο, λειτουργώντας ως αφετηρία για να αρχίσουμε να εντοπίζουμε μεταβάσεις και ανησυχίες, προβληματισμούς και όνειρα, όμοια μ’ εκείνα που βιώσαμε κι εμείς ως έφηβοι. Αποτελούν, επίσης, ενδείκτες, που απαλείφουν κάθε αίσθηση εξωτικής διαφοροποίησης αυτών των παιδιών.
Οι επιλογές μοιάζουν τελικά κοινές και αποτελεσματικά λειτουργικές. Στόχος της δημιουργού δεν είναι η αισθητική απόλαυση του μυαλού μας. Στόχος των παιδιών δεν είναι ο οίκτος μας. Κοινός τους στόχος είναι να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε λογιών-λογιών ερμηνευτικά σχήματα, να γίνουμε μάρτυρες μίας συν-αισθητικής διαδικασίας, να ακούσουμε τη φωνή τους κοιτάζοντας την εικόνα τους. Είμαστε όμως έτοιμοι να βιώσουμε κάτι τέτοιο;
Θα το διαπιστώσουμε αν προσέξουμε καλύτερα τα πρόσωπα των παιδιών. Αν αφήσουμε το βλέμμα τους να μας διαπεράσει. Είμαστε φυσικοί μιμητές, όπως υποστηρίζει ο ψυχολόγος Πωλ Έκμαν. Μιμούμαστε την έκφραση της λύπης, της χαράς, της θλίψης, του φόβου, της αηδίας και της έκπληξης, μέσα από μία μυστηριώδη αλλά φυσική διαδικασία, αβίαστα, χωρίς απαραίτητα συνειδητή επιλογή. Συνειδητή είναι μόνο η επιλογή του μπλοκαρίσματος αυτής της φυσικής επαφής που έχουμε με τους άλλους. Όταν παρατηρούμε και ερμηνεύουμε ένα συναίσθημα στο πρόσωπο κάποιου, αυτό αντανακλάται σε μας και πολλές φορές προκαλεί την ανάδυση της ενσυναίσθησης, εκείνης της βαθιάς βιωματικής κατανόησης της θέσης αυτού που βρίσκεται απέναντί μας. Τότε, τα όρια και τα στερεότυπα μεταξύ ημών και των άλλων αρχίζουν να ξεθωριάζουν και γίνεται αντιληπτό πως δεν υπήρξαν στην πραγματικότητα, παρά μόνο ως προβολές της κοινωνικής μας αντίληψης.
Ορμώμενη από αυτό, η Νατάσα Καρακατσάνη ολοκληρώνει τον κρίσιμο ρόλο της ως διαμεσολαβητή, προσφέροντάς μας μερικά ακόμα στοιχεία, όπως το όνομα, την ηλικία και τη χώρα προέλευσης των αγοριών αυτών, τονίζοντας τα μέγιστα τη μοναδικότητά τους. Η μητέρα Τερέζα είχε πει: «Αν κοιτάξω τη μάζα, δεν πρόκειται να δράσω. Αν κοιτάξω τον ένα, τότε θα δράσω».
Διάρκεια έκθεσης: 20.05.2016 – 31.08.2016.
Ανοικτά: Από Δευτέρα έως Σάββατο 10:00 -22:00.Είσοδος ελεύθερη.
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα κάνει σχετική ομιλία ο Μάριος A. Πουρκός, καθηγητής Παιδαγωγικής Ψυχολογίας Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης.
Βιογραφικό
Η Νατάσα Καρακατσάνη γεννήθηκε στην Αθήνα. Ζει στο Βόλο και εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Παράλληλα, ασχολείται με τη φωτογραφία και τη συγγραφή, ενώ συνεχίζει τις σπουδές της στον κινηματογράφο, την ψυχολογία και την ιστορία της τέχνης. Είναι ιδρυτικό μέλος της φωτογραφικής ομάδας OramaPhotos και του Κέντρου Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων, μέλος της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρείας, υπεύθυνη συντονισμού της Φωτογραφικής Ομάδας Φοιτητών/τριών του Π.Θ., συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Λόγου και Πολιτισμού του Π.Θ. και συντάκτης του διαδικτυακού περιοδικού για τη φωτογραφία «fmag». Κείμενα και άρθρα της έχουν δημοσιευτεί στον τύπο, σε λογοτεχνικά και φωτογραφικά περιοδικά. Το 2009 το βιβλίο της «Ο ήλιος είναι για όλους» (Πατάκης, 2008) βραβεύτηκε με έπαινο από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Μελέτη της για τον φωτογράφο Δημήτρη Λέτσιο συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Πρόσωπα της Ανακασιάς Βόλου» (Ιωλκός, 2013).
Η σχέση της με τη φωτογραφία ξεκίνησε από τα φοιτητικά της χρόνια στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής και συνεχίστηκε, ύστερα από πολύχρονη παύση, την τελευταία δεκαετία. Το 2016 απέκτησε δίπλωμα ειδίκευσης στη φωτογραφία από το Michigan State University/Deptartment of Art, Art History & Design. Το ενδιαφέρον της εστιάζεται στους μηχανισμούς με τους οποίους επιδρά η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής στις σύγχρονες κοινωνίες ενώ, παράλληλα, μελετά τη σχέση του γραπτού λόγου με τη φωτογραφική εικόνα. Δουλειά της έχει εκτεθεί σε τέσσερις ατομικές εκθέσεις και έχει δημοσιευτεί σε φωτογραφικά περιοδικά στην Ελλάδα και το εξωτερικό.