Ο ένας στους τρεις μαθητές θύμα σχολικού εκφοβισμού

Ο σχολικός εκφοβισμός στην όποια μορφή του (λεκτική ή σωματική βία, κακοήθη πειράγματα ή εξευτελισμός μέσω διαδικτύου) είναι ένα φαινόμενο που κυριαρχεί στην σχολική κοινότητα, άκρως ανησυχητικό, όπως ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι οι μαθητές-θύματα εκφοβισμού διστάζουν να μιλήσουν για την περιπέτειά τους είτε επειδή φοβούνται είτε επειδή ντρέπονται.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου του Σχολικού Εκφοβισμού, ξεκινάει εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης τόσο της ευρύτερης σχολικής κοινότητας όσο και των τοπικών κοινωνιών, με σύνθημα «Κάνε τη διαφορά. Μίλα τώρα», από έξι μη κυβερνητικές οργανώσεις 12 ευρωπαϊκών χωρών.
Η ευρωπαϊκή καμπάνια στοχεύει στην έρευνα των σύγχρονων μορφών του φαινομένου, στην προώθηση της άμεσης συμμετοχής των μαθητών στην αντιμετώπισή του, κυρίως στην αναβάθμιση του ρόλου των εκπαιδευτικών ως προς την αναγνώριση και τη διαχείριση του φαινομένου, αλλά και στην ανάπτυξη στρατηγικής ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τις αιτίες και τις συνέπειές του.
Σ’ αυτήν την πρωτοβουλία κατέληξαν κατόπιν μιας μεγάλης έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε έξι χώρες και ειδικότερα στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Βουλγαρία, την Εσθονία, την Λεττονία και την Λιθουανία, με συντονιστή το «Χαμόγελο του Παιδιού».
Σύμφωνα με την έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 16.227 μαθητές της Μέσης Εκπαίδευσης σχολείων των παραπάνω χωρών, ένας στους τρεις μαθητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ ένας στους δύο μαθητές γίνεται μάρτυρας τέτοιων περιστατικών.
Η Ελλάδα, μεταξύ των έξι χωρών, βρίσκεται στην τέταρτη θέση στα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού με ποσοστό 31,98%, ενώ πρώτη είναι η Λιθουανία σε ποσοστό 51,65%, δεύτερη η Εσθονία με 50,20%, τρίτη η Βουλγαρία με 34,66%, πέμπτη η Λετονία με 25,21% και έκτη η Ιταλία με 15,09%.
Ειδικότερα για τη χώρα μας, ερωτήθηκαν 4.987 μαθητές από 167 σχολεία όλης της επικράτειας, με τα αγόρια να κατέχουν την πρώτη θέση θυματοποίησης σε ποσοστό 34,20%, ενώ τα κορίτσια πέφτουν θύματα βίας σε ποσοστό 20,71%.
Σε πολλές περιπτώσεις, το θύμα έχει υπάρξει θύτης όπως και ο θύτης έχει υπάρξει θύμα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας και πάντα σε ότι αφορά τους Έλληνες μαθητές, η ανικανότητα του θύματος να αμυνθεί είναι ο βασικότερος παράγοντας θυματοποίησης (ποσοστό 57,03%), δεύτερος σημαντικότερος παράγοντας είναι η ευαισθησία αλλά και η εθνικότητα του θύματος (44,6% και 44,34% αντίστοιχα).
Σημαντικό ποσοστό του δείγματος θεωρεί ότι το σωματικό βάρος αποτελεί παράγοντα θυματοποίησης (31,6%) και ακολουθούν με μικρότερα, αλλά αξιοσημείωτα ποσοστά 25,05% και 23,88% αντίστοιχα, οι σεξουαλικές προτιμήσεις και η ύπαρξη κάποιας σωματικής ανεπάρκειας.
Αντιθέτως, το θρήσκευμα, αλλά και η νευρικότητα ή το άγχος δεν φαίνεται να αποτελούν για τους Έλληνες μαθητές σημαντικούς παράγοντες θυματοποίησης.
Το 31,98% του δείγματος δήλωσε ότι υπήρξε θύμα σχολικού εκφοβισμού είτε κατ’ επανάληψη είτε περιορισμένες φορές, ενώ υψηλότερο δείκτη θυματοποίησης παρουσιάζουν τα αγόρια, καθώς το 34,2% δήλωσε ότι υπήρξε θύμα σχολικού εκφοβισμού. Το αντίστοιχο ποσοστό των κοριτσιών ανέρχεται σε 29,71%.
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού συναντάται περισσότερο είτε έξω από το σχολείο (35,38%) είτε στους διαδρόμους του σχολείου (32,7%). Έπεται η σχολική τάξη (24,4%) και η γειτονιά ή το πάρκο (21,84%). Σημαντικό ποσοστό (20,93%) δήλωσε ότι υπήρξε θύμα σχολικού εκφοβισμού στο διαδίκτυο.
Αξιοσημείωτο είναι το στοιχείο ότι οι μαθητές-θύματα αρνούνται να μοιραστούν την εμπειρία τους με τους καθηγητές τους, ή με τους γονείς τους, καθώς οι περισσότεροι προτιμούν να μιλάνε γι’ αυτό που τους συνέβη σε κάποιο φίλο ή συμμαθητή (36,78%). Στους γονείς μόλις το 28,36%.
Ωστόσο ένα ποσοστό περίπου 30% των θυμάτων σχολικού εκφοβισμού δεν μιλάει σε κανέναν για την εμπειρία του. Τα παιδιά-θύματα που επιλέγουν να μη μιλήσουν το κάνουν από ντροπή ή φόβο. Σημαντικό ποσοστό όμως (14,7%), θεωρεί ότι δεν μπορεί κανένας να τα βοηθήσει.