Ο «Ατλαντας της ευτυχίας»

Μετριέται η…. ευτυχία; και αν ναι, η μέτρηση αυτή οδηγεί σε αποτελέσματα- συμπεράσματα αδιαμφισβήτητα και τεκμηριωμένα επιστημονικά; Θετικά στα ερωτήματα αυτά απαντά η έρευνα του… «Άτλαντα της ευτυχίας», που δημοσιεύτηκε σε Γερμανικό περιοδικό οικονομικού περιεχομένου. Είναι μας λένε, μια διαδικασία μέτρησης της Ευρωπαΐκής ευδαιμονίας που ξεκίνησε το 2002…

Οι ερευνητές Μπέρντ Ραφελχούσεν και Ρενάτε Κέχερ επισημαίνουν το «χάσμα της ευτυχίας» μεταξύ των Ευρωπαίων με τους Δανούς στην κορυφή και τους Έλληνες στη βάση αυτής της λίστας. Με άριστα το 10, οι 3.000 Ευρωπαίοι που συμμετείχαν στην έρευνα- και οι οποίοι βαθμολόγησαν την προσωπική τους κατάσταση -μόλις που φτάνουμε στην Ελλάδα το 3,4, όταν στην προ κρίσης περίοδο (2007) ήμασταν ελάχιστα πάνω από τη βάση με βαθμολογία 5,7.

Δεν ξέρω εσείς τι πιστεύετε για όλα αυτά, αλλά και μόνο το γεγονός ότι γίνεται προσπάθεια να «εγκλωβιστεί» η ευδαιμονία σε ένα στενό «οικονομολογικό» πλαίσιο χωρίς καμία άλλη παράμετρο (λ.χ. φιλοσοφική διάσταση του θέματος) εμένα τουλάχιστον με βάζει σε υποψία….

Το ότι οι Δανοί ζουν σε μια χώρα οργανωμένη με υποδειγματικό κοινωνικό κράτος, με φορολογική συνείδηση αλλά και φορολογικούς συντελεστές που φθάνουν το 56,6% σε εισοδήματα άνω των 70.000 ευρώ- χωρίς την ίδια στιγμή οι πλούσιοι Δανοί να αναζητούν «φορολογικούς Παραδείσους»- μας είναι λίγο ως πολύ γνωστά… Το ίδιο και το δίχτυ ασφαλείας με δωρεάν (στην πράξη, όχι στα λόγια) παιδεία, υγεία και ασφάλιση-πρόνοια για όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως εισοδήματος ή ηλικίας… κι όλα τούτα παρά την κρίση υπερχρέωσης της δεκαετίας του ’80, που τηρουμένων των αναλογιών, έχει πολλά κοινά με την κρίση που κυριαρχεί σήμερα στον ευρωπαϊκό Νότο…

Ολοφάνερη, λοιπόν, η ανταποδοτικότητα φόρων-υπηρεσιών καθώς και η προστασία (δίχτυ ασφαλείας) του κράτους προς τους πολίτες…

Το «χάσμα», λοιπόν, στο επίπεδο αυτό υπήρχε και υπάρχει… Υπήρχε στην Ελλάδα και το Παπανδρεϊκό «όνειρο» να γίνουμε η «Δανία του Νότου», αν και από ότι έχει γίνει ως τώρα είναι επίσης, ολοφάνερο ότι θα πρέπει πρώτα να περάσουμε από το στάδιο του «Τρίτου Κόσμου»… Ας αφήσουμε όμως τα …. «όνειρα» του κ. Γ. Παπανδρέου και ας έρθουμε στην πραγματικότητα… και στην έρευνα του «Άτλαντα».

Μια άλλη παράμετρος βέβαια, αφορά τους τρόπους έρευνας τέτοιων θεμάτων, όπως στην περίπτωσή μας η ευδαιμονία. Η αίσθησή μας είναι ότι οι τρόποι μέτρησης και τα κριτήρια σε μία τέτοια περίπτωση θα πρέπει να είναι αναρίθμητα… Κατά συνέπεια, και τα συμπεράσματά της δύσκολα θα θεωρηθούν αδιαμφισβήτητα, ενώ στην πιο ακραία περίπτωση, ίσως κριθούν αυθαίρετα ή υποκειμενικά.

Αυτό δεν θα πει ότι το «όνειρο» του κ. Γ. Παπανδρέου έχει γίνει πράξη… Το «χάσμα» είναι μια πραγματικότητα. Ίσως, όμως, ακόμα και η κορυφή της ευδαιμονίας να μην μπορεί να εντοπιστεί και να «χαρτογραφηθεί» σε ένα τόσο απόλυτο βαθμό, μέσω της έρευνας του «Άτλαντα»…

Προϋποθέσεις, κριτήρια, παράμετροι, ανθρώπινες σχέσεις, οικογενειακό περιβάλλον-πλαίσιο-δεσμοί, θρησκεία, παράδοση, ιστορία, φιλοσοφική θεώρηση, κουλτούρα, πολιτισμός, διαμόρφωση χαρακτήρα, κοινωνική αλληλεγγύη, φυσικό περιβάλλον, πολιτικό περιβάλλον, αρχές-αξίες-θεσμοί, εκπαίδευση, δομές (σε πολλά επίπεδα), επιλογή τρόπου ζωής στο επίπεδο της καθημερινότητας, είναι μερικοί μόνο παράγοντες που μπορούν να καθορίσουν τα συμπεράσματα μιας έρευνας για το επίπεδο ευτυχίας ενός λαού…

Ασφυκτιά, λοιπόν, η ευδαιμονία αν περιοριστεί και μετρηθεί, κυρίως με «οικονομολογικά» κριτήρια….

Γιατί πως, άραγε, μπορεί να μετρηθεί μια βόλτα στην παραλία σε μια στιγμή έντασης και στρες; Πώς θα αξιολογηθούν οι ισχυροί οικογενειακοί δεσμοί και η οικογενειακή αλληλεγγύη ή η καταφυγή στην πίστη και στο Θεό; Μήπως μπορεί να μετρηθεί από μία έρευνα πόση ευτυχία παράγεται όταν θα βγούμε με μια παρέα φίλων και θα συζητήσουμε ή θα διασκεδάσουμε; Είναι -και πόσο πιο-  ευτυχισμένος ένας άνθρωπος, που πάσχει από «τεχνοφοβία» σε σχέση με τον λεγόμενο «γκατζετάκια»;

Πόσο διαρκεί η ευτυχία, που προέρχεται από κάποια υλικά αγαθά; Σε όλους τους ανθρώπους επιδρούν άραγε, το ίδιο οι λεγόμενοι παράγοντες ευτυχίας; Πολλά τα ερωτήματα….

Μα κι αν χρεώσουμε, κυρίως στην κρίση των τελευταίων ετών αυτό το ισχνό 3,4  της ευτυχίας μας τότε γιατί, άραγε, την εποχή της πλασματικής μας ευμάρειας η ευτυχία μας είχε κερδίσει μόλις 2,3 μονάδες σε σχέση με σήμερα; Φάνηκε, μήπως, να ελπίζουμε σε ένα ακόμα πιο «γκλαμουράτο», επικοινωνιακό, εικονικό μέλλον; Ή μήπως προσβλέπαμε σε περισσότερη συνοχή, συντροφικότητα, κοινωνική αλληλεγγύη; Ο ατομικός μας πλουτισμός έδινε -από μόνος του- «φτερά» στη δήθεν ευτυχία μας, τόσο που «μετρήθηκε» στο 5,7; Τι ήταν, τελικά, αυτό που μας έκανε τότε να εκδηλώνουμε επιθετικότητα, γκρίνια, να μην μπορούμε να ικανοποιήσουμε τις υλικές επιθυμίες που μας δημιουργούσε ένα πρότυπο-μοντέλο- για μια «ζωή-βιτρίναα»; Μια δική μας προσωπική δανεική -εικονική- επικοινωνιακή πραγματικότητα…

Η ευτυχία και για τα «μικρά», τα καθημερινά και για τα «μεγάλα», είναι «χειροπιαστή» και «αφηρημένη» ταυτόχρονα….

Η ευτυχία είναι στιγμές!

Εκτός από «γεμάτο πορτοφόλι» έχει ανάγκη και από άλλα πολλά για να μας ανοίξει την πόρτα της…

Κι ας μην ξεχνάμε ότι δεν αρκεί να «θέλει» η ίδια η ευτυχία να μας συναντήσει θα πρέπει να είμαστε σε θέση να τη δεχτούμε και φυσικά, να την προσφέρουμε – με το δικό μας τρόπο και τις δικές μας δυνατότητες- στον διπλανό μας…