Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΕΜΠΙΛΗ*
Μια από τις πιο σημαντικές και καθημερινά παρούσες ειδήσεις, ο καιρός, μας έδωσε την αφορμή για το σημερινό μας κείμενο. Το παρών κύμα κακοκαιρίας ονομάστηκε αυτή τη φορά «Διομήδης», από το όνομα του ήρωα της μυθολογίας και βασιλιά του Άργους, γνωστού από την κατ’ Όμηρο και κατά Βιργίλιο συμμετοχή του στον Τρωικό Πόλεμο. Μάλιστα, σύμφωνα με την Αινειάδα του Βιργιλίου ήταν ένα από τους πολεμιστές που εισέβαλε στην Τροία, χρησιμοποιώντας τον Δούρειο Ίππο, «όχημα» έμπνευσης του φίλου του πολυμήχανου Οδυσσέα. Για την μυθολογία να πούμε ότι ο Διομήδης έκανε την αντίστροφή πορεία με τον τελευταίο όταν δηώθηκε η Τροία από τους Δαναούς, αφού πήγε στο Άργος, βρήκε τη γυναίκα του παντρεμένη με άλλον, αυτή δεν τον σκότωσε όπως η Κλυταιμνήστρα τον Αγαμέμνονα και πήρε τις θάλασσες για να καταλήξει στην Ιταλία όπου ίδρυσε νέες πόλεις.
Το θέμα μας όμως δεν είναι η μυθολογική ιστορία του μεγάλου μαχητή Διομήδη, αλλά γιατί ονομάζονται έτσι τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Η πρακτική αυτή αποτελεί μια παλιά συνήθεια εκτός Ελλάδας, που με τα μέχρι τώρα δεδομένα φτάνει στον 19ο αιώνα. Τότε δεν χρησιμοποιούσαν όπως εμείς αρχαία ελληνικά ονόματα, αλλά για τους τυφώνες της καραϊβικής, που ονοματοδοτούνταν, απέδιδαν το όνομα του αγίου που γιόρταζε την ημέρα τυφώνας. Για παράδειγμα ο τυφώνας «Αγία Άννα» που χτύπησε με απίστευτη ένταση το Πουέρτο Ρίκο στις 26 Ιουλίου του 1825 και οι τυφώνες «Άγιος Φίλιππος Ι και ΙΙ» που χτύπησαν πάλι το Πουέρτο Ρίκο στις 13 Σεπτεμβρίου του 1876 και του 1928.
Στα τέλη του 19ου αιώνα σύμφωνα με τον αμερικανό μετεωρολόγο και ειδικό στους τυφώνες, Ιβάν Ρέι Τάνεχιλ, ένας βρετανικής καταγωγής μετεωρολόγος, ο Κλέμεντ Λίντλεϊ Ράγκε, ξεκίνησε να δίνει γυναικεία ονόματα στις τροπικές καταιγίδες, ενώ κατά τη διάρκεια τη Β’ Παγκόσμιου Πολέμου έγινε συνήθεια λόγω της νουβέλας «Η Καταιγίδα» του Τζορτζ Στιούαρτ που εκδόθηκε το 1941 και μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τη Walt Disney. Ακόμη και οι μετεωρολόγοι του αμερικανικού στρατού και ναυτικού υιοθέτησαν την πρακτική, που στις ΗΠΑ ξεκίνησε και καθιερώθηκε επίσημα το 1953. Το 1978 και 1979, οι τυφώνες του Ειρηνικού και του Ατλαντικού Ωκεανού αντίστοιχα, άρχισαν να «βαφτίζονται» και με γυναικεία και με ανδρικά ονόματα, όπως ισχύει και μέχρι τις μέρες μας. Απλώς οι περιοδικοί τυφώνες είχαν συγκεκριμένο όνομα που μετά από λίγα χρόνια αποσυρόταν.
Στη χώρα μας, ξεκινήσαμε, όπως ήδη έκαναν άλλες Ευρωπαϊκές Μετεωρολογικές Υπηρεσίες, μόλις πριν από πέντε χρόνια με αφορμή μια εξαήμερη καταιγίδα που ξεκίνησε στις 5 Ιανουαρίου και τελείωσε στις 11 Ιανουαρίου του 2017 και πήρε το όνομα «Αριάδνη». Έκτοτε έχουν δοθεί πολλά ονόματα, όπως «Ραφαήλ», «Σοφία», «Τηλέμαχος» κ.α. με τους χρήστες των social media να ξεσαλώνουν όταν επιλεγεί κάποιο περίεργο όνομα και να προτείνουν ονόματα πολιτικών ή γενικώς «σκληρών» της ιστορίας. Σύμφωνα με παλαιότερη αιτιολόγηση του δρ. Κώστα Λαγουβάρδου, διευθυντή Ερευνών στο Αστεροσκοπείου, είναι για να περνά έτσι πιο άμεσα το μήνυμα στους πολίτες για να παίρνουν τα ανάλογα μέτρα προστασίας, κάτι που μάλλον επιβεβαιώνεται.
Τέλος, ελπίζουμε ο Διομήδης ως κακοκαιρία να μην αποδειχθεί τόσο σκληρός μαχητής όπως στον Τρωικό Πόλεμο, γιατί μπορεί να «καταδικαστεί» στην όγδοη πύλη της κολάσεως, εγκλωβισμένος στις φλόγες μαζί με τον φίλο του Οδυσσέα, ποινή που του επεφύλαξε ο Δάντης στην «Θεία Κωμωδία» για το αμάρτημα της κλοπής του Παλλαδίου από την Τροία…
*Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος – ιστορικός
