Το παλαιότερο αντικείμενο της κρητικής φορεσιάς είναι το μαχαίρι.
Το σκαλιστό ασημομάχαιρο είναι ένα έργο ιδιαίτερης τέχνης και μεγάλης αξίας και αξίζει να σημειώσουμε ότι το φουκάρι, φτιάχνεται σήμερα μόνο από τρεις ή τέσσερις λαϊκούς τεχνίτες οι οποίοι, ανάλογα με τα βιώματα και την προσωπικότητά τους, σκαλίζουν ανάλογες παραστάσεις.
Το 2009 ο Αντώνης Κωνσταντουδάκης, κατασκευαστής του σκαλιστού φουκαριού στα μαχαίρια των Κουρητών, δέχτηκε την πρότασή μου να σκαλίσει στα φουκάρια και νέα σύμβολα, δικής μου επιλογής. Έτσι το 2010, κατόπιν προτροπής μου, σκαλίστηκαν το Αρκάδι και ο Δασκαλογιάννης, καθώς και διάφοροι Άγιοι με πρώτο τον προστάτη μου, Άη Αστράτηγο (Αρχάγγελο Μιχαήλ) και την Παναγία Κερά, προστάτιδα του χωριού μου, το οποίο είναι το Χρωμοναστήρι και του οποίου ο Πολιτιστικός Σύλλογος με έδρα την Αθήνα, έχει το όνομά Της. Την ίδια χρονιά σκαλίστηκαν πάνω σε φουκάρι οι Τέσσερις Μάρτυρες, καθώς και οι Δύο Σφακιανοί, με τους οποίους έχω ιδιαίτερο δέσιμο, ενώ μέχρι σήμερα έχουν σκαλιστεί πολλές άλλες μορφές Αγίων.
Έτσι, αλλάζει η ιστορία του κρητικού μαχαιριού σύμφωνα με την οποία, εκτός από το σημείο του σταυρού που σκαλιζόταν στο πάνω μέρος, δεν συνηθίζονταν άλλα θρησκευτικά σύμβολα.
Με αφορμή τον εορτασμό των εκατό χρόνων από την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα (1913-2013), σκαλίστηκαν κατά παραγγελία δύο μαχαίρια με τη μορφή του Ελευθερίου Βενιζέλου, προκειμένου να τιμηθεί ο Εθνάρχης. Το ένα μαχαίρι, χάρισα στις 8 Ιουνίου στον πιο ένθερμο οπαδό του Βενιζέλου που έχω γνωρίσει, τον Κρητίκαρο Νίκο Δ. Λιονή, πρόεδρο του Συλλόγου Κρητών Σαρωνικού, με την επωνυμία «Ελευθέριος Βενιζέλος», ως δείγμα αγάπης, σεβασμού και αναγνώρισης στον αγαπημένο μου κουμπάρο.
Ο Νίκος Λιονής, εκτός από τον ομώνυμο Σύλλογο που έχει ιδρύσει, κατάφερε επιπλέον με ενέργειές του να στηθούν τρεις προτομές του εθνάρχη, να δοθεί το όνομά του σε τρεις πλατείες, καθώς και σε δύο δρόμους.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι το πρώτο μαχαίρι, εκείνο δηλαδή με την παράσταση από το Αρκάδι, χαρίστηκε από εμένα στο νεοσύστατο Μουσείο του Ντιτρόιτ, όπου παρευρέθηκα καλεσμένος με τους Κουρήτες μου, προκειμένου να συμμετέχω στις εκδηλώσεις των ομογενών για την εθνική παλιγγενεσία με τιμώμενη περιοχή την Κρήτη, το 2010.
Κλείνοντας, συμπληρώνω ότι ο κατασκευαστής του μαχαιριού Σταύρος Πατεράκης, κατόπιν προτροπής μου, έχει αλλάξει από το 2009 το υλικό λαβής του μαχαιριού, από κόκκαλο μοσχαριού ή ελεφαντόδοντο που συνηθίζονταν μέχρι τότε, σε κέρατο τράγου ή κριού, με αποτέλεσμα τη σημαντική βελτίωση της συνολικής εμφάνισής του, καθιστώντας έτσι μοναδικό και ιδιαίτερο το κάθε κομμάτι που βγαίνει από τα χέρια των Αντώνη Κωνσταντουδάκη και Σταύρου Πατεράκη.
Μανώλης Ν. Παττακός
Πρόεδρος
