Σε γερή δοκιμασία με τα νεύρα τους και την υπομονή τους, υποβάλλονται τις τελευταίες μέρες οι φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο λόγος, για όσους δε γνωρίζουν, είναι ότι ξεκίνησαν και πάλι οι ηλεκτρονικές δηλώσεις των μαθημάτων τους για το τρέχον ακαδημαϊκό εξάμηνο.
Άπαντες από τις πρώτες πρωινές ώρες βρίσκονται σε θέση μάχης, μπροστά από τις οθόνες των υπολογιστών τους, και παλεύουν ελπίζοντας να είναι η τυχερή μέρα που θα καταφέρουν να προλάβουν να δηλώσουν κανένα μάθημα πριν κλείσουν οι εφιάλτες που ονομάζονται «πλαφόν» (συγκεκριμένο αριθμητικό όριο φοιτητών που γίνονται αποδεκτοί για την παρακολούθηση κάποιας παράδοσης). Τα πλαφόν των καθηγητών, κυρίως από τα τμήματα της Φιλολογίας και του Ιστορικού και Αρχαιολογικού, για την επιλογή των μαθημάτων τους, δημιουργούν απίστευτη διαδικτυακή συμφόρηση στο λεγόμενο «students web» (σελίδα πληροφόρησης και γενικότερης εξυπηρέτησης φοιτητών του εντόπιου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος) κατά την περίοδο έναρξης των δηλώσεων. Αυτή η μαζική και ταυτόχρονη συσσώρευση φοιτητών εξαιτίας του πλαφόν, έχει ως αποτέλεσμα η ιστοσελίδα του ιδρύματος να μην μπορεί να ανταποκριθεί στον αριθμό των «επισκεπτών». Με συνέπεια το σύστημα να «κολλάει» συνεχώς ή να «πέφτει» σε τακτά χρονικά διαστήματα, κρατώντας τους φοιτητές επί ώρες ολόκληρες μπροστά από τους υπολογιστές τους, κάνοντας συνεχώς ανέλπιστες προσπάθειες για να δηλώσουν και εν τέλει οι περισσότεροι να μη καταφέρνουν να πάρουν τα μαθήματα που θέλουν και να συμβιβάζονται με ό,τι… περισσέψει, αν περισσέψει.
Το πρόβλημα αυτό όμως δεν είναι φετινό. Κάθε χρόνο, ή μάλλον κάθε εξάμηνο η ίδια κι απαράλλακτη ιστορία. Το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί χρόνιο πονοκέφαλο για τη Φιλοσοφική Σχολή.
Η φετινή κατάσταση όμως έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Οι καθηγητές και συνεπώς τα μαθήματα που προσφέρονται, λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης της χώρας και της πολιτικής της λιτότητας που ακολουθεί η κυβέρνηση, είναι λιγότερα από ποτέ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζονται κατά πολύ οι επιλογές των φοιτητών, εξασφαλίζοντας έναν ακόμα μεγαλύτερο συνωστισμό για τα λιγοστά μαθήματα που προσφέρονται και συνεπώς κάνοντας την κατάσταση να επιδεινωθεί σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι η κατάσταση που επικρατεί μπορεί εύκολα να διατυπωθεί με μια φράση: «ο θάνατός σου, το… πτυχίο μου!». Κι όποιος προλάβει, πρόλαβε. Το σύστημα για άλλη μια φορά βγήκε νοκ-άουτ και μάλιστα από την πρώτη κιόλας μέρα.
Σα να μην έφτανε η απίστευτη ταλαιπωρία των φοιτητών, οι γραμματείες των τμημάτων φροντίζουν αρκετές φορές να ενημερώνουν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή για τις όποιες αλλαγές σχετικά με τις δηλώσεις. Κι έτσι, με ήδη τον εκνευρισμό και την αγανάκτηση να χτυπάνε κόκκινο απ’ την πολύωρη αναμονή και ταλαιπωρία, οι φοιτητές μαθαίνουν κατόπιν εορτής για τον αν θα δηλώσουν, και τι θα δηλώσουν τελικά απ’ τα προσφερόμενα μαθήματα του εξαμήνου. Οι ημερομηνίες και οι ώρες των δηλώσεων έχουν ήδη αλλάξει αμέτρητες φορές, αλλά μάταια. Το σύστημα «έπεφτε» κάθε φορά, χωρίς ούτε μία επιτυχή δήλωση στο ενεργητικό του. Εφόσον δε γινόταν τίποτε, αποφάσισαν να αφαιρέσουν προσωρινά τα τμήματα της Φιλοσοφικής από τις επιλογές του συστήματος και να ορίσουν διαφορετικές ημερομηνίες δηλώσεων για το κάθε ένα ξεχωριστά, έτσι ώστε να αποφευχθεί το πρόβλημα. Όμως ούτε αυτό φαίνεται πως είχε αποτέλεσμα αφού το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, που ορίστηκε να κάνει την αρχή, κατάφερε να ρίξει από μόνο του το σύστημα κατά τις ημέρες που άνοιξαν οι δηλώσεις. Το σύστημα κατάφερε και έπεσε από ένα και μόνο τμήμα. Πρωτοφανές κατόρθωμα. Το πιο αστείο στην όλη υπόθεση είναι ότι ειδικά φέτος, λόγω και της επίγνωσης του προβλήματος, έγινε μια, όχι και τόσο αποτελεσματική απ’ όσο φαίνεται, αναβάθμιση του συστήματος, καθώς επίσης και δοκιμαστικές δηλώσεις, οι οποίες μάλιστα μετέφεραν την έναρξη των κανονικών δηλώσεων μια βδομάδα αργότερα από το καθορισμένο. Και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι δεν έχει βρεθεί ακόμα κάποια λύση και ήδη βρισκόμαστε στην πέμπτη εβδομάδα μαθημάτων, πράγμα που σημαίνει ότι οι φοιτητές οι οποίοι δε θα καταφέρουν να δηλώσουν τα μαθήματα που θέλουν και που μέχρι τώρα παρακολουθούν θα πρέπει να συμβιβαστούν με άλλα μαθήματα, από τα οποία όμως θα έχουν απουσιάσει τις προηγούμενες εβδομάδες και άρα θα έχουν χάσει τουλάχιστον 5 από τις συνολικά 12-13 παραδόσεις (!), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους ίδιους και την τελική τους επίδοση στην εξεταστική.
Φέτος ο αριθμός των εισακτέων για κάθε τμήμα (έκαστο) είναι στους 200 φοιτητές κάθε χρόνο. Με απλά μαθηματικά, περίπου 800 φοιτητές προσπαθούν να δηλώσουν μαθήματα για το κάθε ένα από τα τρία τμήματα (χωρίς να προσθέσουμε τους φοιτητές άνω του 4ου έτους). Αν αθροίσουμε τους φοιτητές και των τριών τμημάτων, έχουμε έναν αριθμό 2.400 φοιτητών. Πόσες πιθανότητες έχουν αυτοί άραγε να είναι μέσα στους 300 ή στους 350 φοιτητές που ορίζεται συνήθως ως όριο-πλαφόν για το κάθε μάθημα;
Δυστυχώς οι φοιτητές έχουν φτάσει στο σημείο να ντρέπονται για το Πανεπιστήμιό τους, το οποίο όχι μόνο δεν τους μορφώνει, αλλά μάλλον το αντίθετο. Μπορεί να παρέχει στους φοιτητές του εκπαίδευση, αλλά τους στερεί το δικαίωμα στην παιδεία. Τους στερεί τη δυνατότητα να αγαπήσουν αυτό που κάνουν, αλλά και να κάνουν αυτό που τους αρέσει. Τους βάζει σε μια μεταξύ τους αντιπαλότητα και ανταγωνιστικότητα, σε μια κατάσταση επιβίωσης, όπου για να τα καταφέρει ο ένας πρέπει να αποτύχει ο άλλος. Τους βάζει σε μια τέτοια λογική σκέψης, η οποία κατεδαφίζει οποιαδήποτε αισθήματα ομαδικότητας, συναδελφικότητας και αλληλεγγύης μεταξύ τους, προωθώντας τον εγωισμό και ξυπνώντας τους άγρια ένστικτα αυτοσυντήρησης. Και δυστυχώς αρκετοί είναι οι φοιτητές, οι οποίοι όντως μπαίνουν στο «τρυπάκι» και στην παγίδα να υποβαθμίσουν άλλους φοιτητές και τμήματα εντελώς απροκάλυπτα και να επιρρίπτουν ευθύνες και κατηγορίες σε αυτούς για την άθλια κατάσταση που επικρατεί, αντί να κάνουν τα παράπονά τους εκεί που πραγματικά πρέπει.
Σε κάθε περίπτωση όμως η διαμαρτυρία πίσω από έναν υπολογιστή δεν είναι διαμαρτυρία, αλλά ανοχή. Έτσι οι φοιτητές της Φιλοσοφικής, μιας και οι φοιτητικές παρατάξεις και οι αντιπρόσωποί τους αρνούνται συστηματικά να λάβουν οποιαδήποτε δράση, αποφάσισαν να πάρουν για άλλη μια φορά την κατάσταση στα χέρια τους, παρόλο που παλαιότερες επανειλημμένες προσπάθειες και κινητοποιήσεις τους για την επίλυση του προβλήματος δεν επέφεραν καρπούς. Συναντήθηκαν λοιπόν τη Τετάρτη 8 Οκτωβρίου και ώρα 11:30 π.μ. στην στάση λεωφορείων του ιδρύματος και έπειτα κατευθύνθηκαν προς την Κοσμητεία, όπου και είχαν συνάντηση με την κοσμήτορα κυρία Αθανασάκη, η οποία και ζήτησε τη συγκρότηση τριών τριμελών επιτροπών από τα τρία τμήματα της Φιλοσοφικής και έναν κατάλογο με συγκεκριμένους στόχους σχετικά με τα πλαφόν, τις δηλώσεις και τα σεμινάρια.
Παράλληλα βέβαια στους κόλπους της Σχολής ολοένα και πληθαίνουν οι σκέψεις κατάληψης. Θεωρητικά, μπορεί να φαντάζει ως η έσχατη λύση. Παρ’ όλα αυτά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι είναι ίσως και η πιεστικότερη. Οι φοιτητές προσανατολίζονται σε μια οικουμενική πρόταση λουκέτου, μέχρι νεωτέρας. Αν και κατά το παρελθόν έγιναν αρκετές καταλήψεις, οι οποίες δυστυχώς δεν έφεραν κάποιο αποτέλεσμα. Μόνο χαμένο χρόνο και χαμένα εξάμηνα για κάποιους ατυχείς τελειόφοιτους, οι οποίοι αναγκάστηκαν να παραμείνουν περισσότερο καιρό από ό,τι υπολόγιζαν και μάλιστα για πράγματα αυτονόητα όπως είναι η δυνατότητα δήλωσης μαθημάτων.
Το μόνο σίγουρο είναι πως αυτή η κατάσταση εξαντλεί κάθε απόθεμα εγκράτειας και πολιτισμένης συμπεριφοράς στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Πολλοί υποστηρίζουν μάλιστα πως αφού δεν αλλάζει που δεν αλλάζει η κατάσταση, καλό θα ήταν τουλάχιστον να προσφερόταν και κάποιο μάθημα διδασκαλίας υπομονής και αυτοελέγχου. Αλλά κάτι τέτοιο ίσως να μην είναι και η καλύτερη λύση, διότι είναι πολύ πιθανό να τοποθετούσαν και εκεί πλαφόν, μιας και η απήχηση σε ένα τέτοιο μάθημα σίγουρα θα ξεπερνούσε κάθε προσδοκία.
Κατάντια κι εξευτελισμός, για ένα Πανεπιστήμιο που θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία της χώρας μας (2ο στη φετινή και περσινή κατάταξη) και συγκαταλέγεται στα 400 καλύτερα του κόσμου. «Είναι τέλος πάντων αυτό δείγμα ανωτερότητας του πανεπιστημίου μας; Είναι πράγματι ένας οδηγός σπουδών βασισμένος στην ελεύθερη επιλογή μαθημάτων, ή το πλαφόν καταργεί την ιδέα της ελεύθερης επιλογής στην οποία και βασίζεται ο οδηγός σπουδών μας; Δηλαδή, αν αυτά είναι τα καλύτερα, τα χειρότερα πως είναι;», αναρωτιούνται προβληματιζόμενοι ορισμένοι φοιτητές. Και με το δίκιο τους.
*Ο Αντώνης Τσιριγώτης είναι φοιτητής
του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών
στο Πανεπιστήμιο Κρήτης