Η δεκαετία του 2010, η οποία σημαδεύτηκε από την οικονομική κρίση, ήταν χωρίς αμφιβολία μια νίκη του λαϊκισμού και του παραλογισμού. Ο ευρωσκεπτικισμός αυξήθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη, λαϊκιστικά κόμματα και πολιτικοί σε πολλές γωνιές του κόσμου αναδείχθηκαν από το πουθενά. Σε πολλές περιπτώσεις κατέλαβαν την εξουσία, σε άλλες επηρέασαν σε καθοριστικό και μη αναστρέψιμο βαθμό το μέλλον των χωρών τους. Το Brexit ίσως αποτελεί το πιο τρανό παράδειγμα όλων των παραπάνω.
Στην Ελλάδα, η σε ένα βαθμό δικαιολογημένη οργή του κόσμου για το πολιτικό κατεστημένο, δυστυχώς δεν επέφερε μια στροφή προς τον ρεαλισμό. Δεν είδαμε μια διάθεση αυτοκριτικής και αποφασιστικότητας να ξεπεράσουμε τις παθογένειές μας, όπως συνέβη σε άλλες χώρες που υπέστησαν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης (Κύπρος, Ιρλανδία, Πορτογαλία).
Η εποχή της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα ήταν μια σαφή νίκη του λαϊκισμού και του ανορθολογισμού. Επιστημονικά δεδομένα, ήπιες φωνές, ορθός λόγος, γνώμες καταξιωμένων οικονομολόγων, αυτογνωσία και ρεαλισμός δεν είχαν θέση στον ελληνικό δημόσιο λόγο. Εκείνο που επικρατούσε ήταν οι θεωρίες συνωμοσίας (οι παγκόσμιες σκοτεινές δυνάμεις προκαλούν την κρίση για να σβήσουν το «φως» του Ελληνισμού), ο παραλογισμός (τα μνημόνια έφεραν την κρίση, όχι η κρίση τα μνημόνια), η απαξίωση κάθε λογικής φωνής που επιχειρούσε να εξηγήσει πως λειτουργεί ο κόσμος και η οικονομία. Αποδεκτό ήταν μόνο ότι έριχνε το φταίξιμο για την κρίση σε οποιονδήποτε άλλο εκτός από εμάς. Συνέπεια όλων αυτών ήταν η άνοδος των λαϊκιστών στην εξουσία οι οποίοι με ένα νόμο και ένα άρθρο θα άλλαζαν δια μαγείας τη ζωή μας. Η συνέχεια είναι γνωστή…
Ερχόμαστε στο σήμερα. Στην υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, με εξαίρεση ελάχιστες γραφικότητες, βλέπουμε χωρίς αμφιβολία μια νίκη του ορθολογισμού. Πρώτη φορά οι διάφορες θεωρίες συνωμοσίας προκαλούν κυρίως γέλια. Για πρώτη φορά κρεμόμαστε από τα χείλη των επιστημόνων αντί ανθρώπων με μοναδικό βιογραφικό την «αγωνιστική» τους πορεία εντός και εκτός του κόμματος. Για πρώτη φορά προτιμάμε να βλέπουμε ήπιες φωνές ειδικών να μας εξηγούν την κατάσταση αντί νταήδων με τσιγάρα στο στόμα να απειλούν ότι θα μας θάψουν τρία μέτρα κάτω από τη γη επειδή διαφωνούμε μαζί τους. Για πρώτη φορά ρίχνουμε το φταίξιμο σ’ εμάς που θα παρακούσουμε τις εντολές και θα βγούμε απ’ το σπίτι μας άσκοπα, χωρίς να κατηγορούμε συνέχεια τους άλλους. Για πρώτη φορά ζητάμε να μάθουμε από τους ειδικούς αντί να κάνουμε ότι τα ξέρουμε όλα.
Στην οικονομική κρίση επωφελήθηκαν οι «τσαρλατάνοι». Σήμερα ο ορθολογισμός επιστρέφει θριαμβευτικά. Ίσως επειδή η ασθένεια και ο θάνατος είναι κάτι πιο ευθύ και απλό στο συλλογισμό του μέσου πολίτη απ’ ότι οι σύνθετες οικονομικές πολιτικές. Ίσως επειδή σε κάποιο βαθμό έχουμε ωριμάσει. Όχι όμως από την οικονομική κρίση.
Δεν ήταν η οικονομική κρίση αυτή που μας ωρίμασε σαν λαό όπως πολλοί ισχυρίζονται. Ήταν η εμπειρία της εποχής των λαϊκιστών αυτή που σε κάποιο βαθμό μας ωρίμασε και κατέρριψε πολλούς μύθους. Ήταν αυτή η εμπειρία που μας παρέχει πλέον τη δυνατότητα να συγκρίνουμε. Και αυτό ίσως είναι το μοναδικό για οποίο έχουμε να ευχαριστούμε τους λαϊκιστές.
