Πριν εκατό χρόνια, η Αλίκη, μετά το ταξίδι της στη χώρα των θαυμάτων, μπήκε σε έναν καθρέφτη για να ανακαλύψει τον κόσμο από την ανάποδη. Αν η Αλίκη ξαναγεννιόταν στις μέρες μας, δεν θα χρειαζόταν να περάσει μέσα από τον καθρέφτη, θα αρκούσε να ρίξει μια ματιά έξω από το παράθυρο.
Ο κόσμος μάλλον έχει πάει ανάποδα και σήμερα ένα παραπάνω, παρακολουθώντας στιγμιότυπα από την ορκωμοσία του Donald Trump ως νέου Προέδρου των ΗΠΑ, αναδύθηκε στη σκέψη μου ένα βιβλίο του Galeano, Eduardo, 1 με αυτόν τον τίτλο: «Ένας κόσμος ανάποδα». Τελικά η πραγματικότητα μπορεί πάρα πολύ εύκολα να ξεπεράσει τη φαντασία. Ή μήπως δεν ήταν προϊόν μυθοπλασίας η υπόθεση του βιβλίου, αλλά μια πολύ επιτυχημένη (δυστυχώς) προβολή από το μέλλον;
Ένα παλιό αμερικάνικό αστείο, που γίνεται αυτές τις ημέρες πάλι επίκαιρο λέει: «Mr president in your left brain there’s nothing right and in your right brain there’s nothing left».
Συνδυάζοντας αυτά τα δύο, νιώθω να ζαλίζομαι ώρες ώρες. Η εικόνα του Trump με την κόκκινη γραβάτα, μπαίνει μέσα στην εικόνα του «αγραβάτωτου» Τσίπρα. Η εικόνα του μοντέλου πρώτης κυρίας των ΗΠΑ με το κομψό συνολάκι του Ralph Lauren, μπαίνει μέσα στην εικόνα της «αριστερής» βουλευτού που έμπαινε με τις πλαστικές σαγιονάρες στο ελληνικό κοινοβούλιο. Εμβόλιμα μπαίνει και η εικόνα του Power Ranger συγκυβερνήτη Κομμένου, αραχτός στο πρωθυπουργικό αεροπλάνο να μας χλευάζει με κάθε ίντσα της ύπαρξης του μέσα από αυτή την πόζα.
Κι ενώ γίνονται όλα αυτά, παιδάκια κοιμούνται μέσα στα χιόνια υπό το βλέμμα των «συντετριμμένων» υπουργών , παππούδες και γιαγιάδες συντηρούν παιδιά και εγγόνια, η παιδεία βελτιώνεται με μειώσεις ωρών και επιμήκυνση διαλειμμάτων, ένας χιονιάς παραλύει τη χώρα και ένας Δήμαρχος δηλώνει, πως ντρέπεται που είναι Έλληνας.
Σιγά αλλά σταθερά, παρακολουθούμε το δημοκρατικό πολίτευμα να ευτελίζεται διαρκώς και ουχί εντέχνως, με έναν προκλητικά αποτρόπαιο τρόπο. Τα θεσμικά σύμβολα ξεγυμνώνονται και αποκαθηλώνονται το ένα μετά το άλλο. Οι πολίτες εκμαυλίζονται συστηματικά και ανήμποροι να αντιδράσουν ασχολούνται με θέματα ήσσονος σημασίας. Όσοι γλυτώνουν από αυτή την μέγγενη, αναλίσκονται στο να αναλύουν και να στηλιτεύουν τα κακώς κείμενα κλεισμένοι στο bubble των social media.
Στον υπόλοιπο κόσμο, που έχει γίνει ένα «μικρό χωριό» και όλοι μαθαίνουν για όλους real time, ενώ οι πληροφορίες διαδέχονται η μια την άλλη με καταιγιστικούς ρυθμούς, η πρόσβαση στην αλήθεια είναι σχεδόν ακατόρθωτη.
Το αριστερά έχει πάει δεξιά, το πάνω έχει έρθει κάτω και εμείς κοντεύουμε να βγάλουμε τα μέσα μας έξω. Κανείς δε ξέρει τι θα ξημερώσει στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο κόσμο.
Την ίδια στιγμή, εξακολουθούμε τύποις να έχουμε Δημοκρατία. Διότι στα λόγια έχει ήδη καταλυθεί. Όμως ήδη τα λόγια στρώνουν το δρόμο για αυτό που έρχεται. Η ανάδυση του εθνολαϊκισμού είναι μπροστά μας και ξεδιπλώνεται στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ παντού. Ωστόσο οι μέρες διαδέχονται η μια την άλλη και εμάς σιγά σιγά μας φαίνονται όλα αυτά ως μια «κανονικότητα». Οι άνθρωποι γίνονται όλο και πιο άγριοι περιχαρακώνονται, κλείνονται και ζουν μέσα από οθόνες. Το σωστό μοιάζει με το λάθος και το αντίστροφο. Ο φόβος έρχεται να επενδύσει τα εναπομείναντα όνειρα που εξακολουθούν ακόμα να κάνουν κάποιοι.
Θα κλείσω με μια φράση από το βιβλίο του Galeano: «Στο σχολείο του κόσμου απ’ την ανάποδη, το σίδερο μαθαίνει να επιπλέει και ο φελλός να βυθίζεται. Οι οχιές μαθαίνουν να πετούν και τα σύννεφα μαθαίνουν να έρπουν στους δρόμους. Ο κόσμος απ’ την ανάποδη επιβραβεύει ανάποδα: υποτιμά την τιμιότητα, επικρίνει την εργασία, ανταμείβει την έλλειψη τύψεων και τρέφει τις θηριωδίες. Οι δάσκαλοί του ρίχνουν το φταίξιμο στη φύση: η αδικία, λένε, είναι φυσικός νόμος».
1 Ένας κόσμος ανάποδα / Εντουάρντο Γκαλεάνο μετάφραση Γεωργία Ζακοπούλου. – Αθήνα: Στάχυ, 2000.1940-2015. Ένας κόσμος ανάποδα
* Η Κυριακή Πετράκη είναι υπεύθυνη Τομέα Μεταναστευτικής Πολιτικής και Πολυπολιτισμικότητας Pes Crete
