Με αφορμή τις επικείμενες ευρωεκλογές και την ομολογουμένως ανησυχητική άνοδο των ακροδεξιών και φασιστικών κομμάτων ανά την Ευρώπη στις τελευταίες εθνικές εκλογές των διαφόρων χωρών, ας γυρίσουμε το χρόνο πίσω πριν 80 χρόνια, για να ιδούμε πώς ξεκίνησε, γιατί και από ποιον ο φασισμός…
1919. 23 Μαρτίου. Ιταλία, Μιλάνο. Ο άλλοτε σοσιαλιστής, παθιασμένος αντιμιλιταριστής και πολέμιος του ιμπεριαλισμού και του εθνικισμού δημοσιογράφος Μπενίτο Μουσολίνι (1883-1945) ιδρύει την πρώτη φασιστική οργάνωση, την «Fascio italiano di combattimento (: Ιταλική μαχητική ένωση)».
Το έμβλημα της οργάνωσης ήταν η δέσμη των αρχαίων Ρωμαίων δορυφόρων (Fascio) και τα στελέχη της ονομάζονταν μελανοχίτωνες, επειδή φορούσαν μαύρο πουκάμισο. Η κίνηση του Μουσολίνι απέβλεπε στο να αντιμετωπιστούν οι μπολσεβίκικες ιδέες και θέσεις που έτειναν να εισχωρήσουν, μετά την επικράτηση στη Ρωσία της Οχτωβριανής Επανάστασης του 1917, στο ιταλικό σοσιαλιστικό και εργατικό κίνημα. Στην πλατεία Σαν Σεπόλαρο, όπου στήθηκαν τα κεντρικά γραφεία της φασιστικής ένωσης, μαζεύονταν δυσαρεστημένοι σοσιαλιστές, ανήσυχοι «επαναστάτες», παλιοί πολεμιστές, συνδικαλιστές που έβλεπαν τον Μπ. Μουσολίνι ως Μεσσία, ως Duce (: φυσικό αρχηγό, οδηγητή).
Παρά την αποτυχία της Ένωσης στις εκλογές του 1919, ο Μουσολίνι δεν απογοητεύεται και το Νοέμβριο του 1921 το κίνημά του μετατράπηκε σε πολιτικό κόμμα, ήθελε να εκμεταλλευτεί το ότι βοήθησε ο ίδιος στέλνοντας «spedizioni punitive (: εκστρατείες τιμωρίας)» με μελανοχίτωνες να καταπνίξουν τις απεργίες των κομμουνιστών εργατών που είχαν ταλανίσει το φθινόπωρο του ’20 τη Β. Ιταλία.
Η πορεία του 1922 ως την εξουσία
Το 1922 ο Μουσολίνι, που προωθείται από τους βιομηχάνους (που δεν ξεχνούν τις καταλήψεις των εργοστασίων), τους μεγάλους ιδιοκτήτες γης, την Εκκλησία (που αντιτίθεται τον κομμουνισμό και τις υλιστικές θεωρίες) και το φόβο της μεγάλης λαϊκής μάζας για το εργατικό προλεταριάτο, μπορεί να παινεύεται ότι τον ακολουθούν 720.000 Ιταλοί. Έτσι, στις 22 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου μετά από γεμάτους εθνικισμό πλην «κούφιους» ρητορικούς λόγους οργανώνει πορεία μελανοχιτώνων για να καταλάβει βίαια την εξουσία. Η πορεία ξεκινά από τη Νεάπολη και καταλήγει στη Ρώμη και συμμετέχουν σ’ αυτή τουλάχιστον 100.000 άτομα.
Την 1/11/1922 ο βασιλιάς της Ιταλίας, Βίκτωρ- Εμμανουήλ ο 3ος ορκίζει το Μουσολίνι ως το νεαρότερο πρωθυπουργό της χώρας. Κι έτσι εγκαθίσταται με κοινοβουλευτικό μανδύα ο πρώτος Ευρωπαίος φασίστας δικτάτορας, που επωφελήθηκε -για να κυβερνήσει αυταρχικά έως τις 24/7/1943- την αδυναμία της Ιταλίας να δημιουργήσει σταθερό αστικό καθεστώς και σταθερή καπιταλιστική οικονομία το πρώτο μισό του 20ου αιώνα.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
1. Ντ. Ντάουνιγκ, «Μπενίτο Μουσολίνι», εκδόσεις Σαββάλας, μετάφραση Χρ. Τριανταφυλλόπουλος, Αθήνα, 2004.
2. Berstein S, Milza P., Ιστορία της Ευρώπης, μτφρ. Μ. Κοκολάκης, Αθήνα, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 1997.
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι φιλόλογος
