Ο Γιάννης Σπανός, ο πληθωρικός συνθέτης, πατέρας του Νέου Κύματος, με τόσα πολλά τραγούδια, διασκορπισμένα στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, ώστε να μην μπορούμε να τα απαριθμήσουμε παρά να σιγοψιθυρίσουμε, αυτοβιογραφείται στο Μονόγραμμα που θα προβληθεί τη Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου στις 19:30 από την ΕΡΤ2.
Ο σημαντικός συνθέτης γεννήθηκε στο Κιάτο το 1936 και ζει εκεί τον περισσότερο χρόνο του από επιλογή, στο κτήμα του, που είναι ο δικός του κήπος της Εδέμ, με τους θάμνους και τα αναρριχώμενα λουλούδια, σε όλες τις αποχρώσεις της φύσης, τη λιμνούλα με τα χρυσόψαρα, τα οπωροφόρα δέντρα και τα παραδείσια φυτά που έφερε από όλα τα μέρη του κόσμου.
Ο γονείς του εύποροι, δεν στάθηκαν ιδιαίτερο εμπόδιο στην φυσική του κλίση που φάνηκε από πολύ νωρίς.
Από το Ελληνικό Ωδείο στην Κόρινθο, πιανίστας στην σχολή χορού Ηρώς Σισμάνη, έπαιζε επίμονα, ατέλειωτες ώρες με αποτέλεσμα να πάθει ζημιά στα δάχτυλά του.
Μετά το στρατιωτικό, και την εκμάθηση ξένων γλωσσών, εγκαταλείπει τη Νομική (τη σχολή που απαραίτητα έπρεπε να σπουδάσουν τα παιδιά των αστών της εποχής) και σε ηλικία 20 ετών εγκαθίσταται στο Παρίσι.
Η παρέα των καλλιτεχνών της αριστερής Όχθης του Σηκουάνα, τον συναρπάζει. Εκεί γνώρισε τη Nouvelle Vague, τη τζαζ μουσική και έκανε τον ακομπανιαντέρ για πολλούς διάσημους τραγουδιστές με πρώτο τον Σερζ Γκενσμπουργκ.
Δεν είναι πολύ γνωστό, κι όμως τραγούδησε τραγούδια του η Μπριζίτ Μπαρντό (παρόλο που δεν συναντήθηκαν ποτέ) και η μούσα των υπαρξιστών Ζυλιέτ Γκρεκό, ηχογράφησε 18 τραγούδια του.
Αρχές της δεκαετίας του ’60 επιστρέφει στην Ελλάδα έπειτα από προτροπή του Γιώργου Παπαστεφάνου που τον γνώρισε στον Αλέκο Πατσιφά, ο οποίος τότε δημιουργούσε την εταιρία δίσκων ΛΥΡΑ. Ο Γιάννης Σπανός, δημιουργεί ένα καθαρά δικό του μουσικό κλίμα, χρησιμοποιώντας νέες φωνές. Τον ενδιέφεραν οι νέες φωνές οι ακατέργαστες, όχι αυτές που ακούγονταν συνέχεια, οι καλλιεργημένες. Ήθελε κάτι άλλο.
Μπαίνει στη δισκογραφία με το τραγούδι «Μια αγάπη για το καλοκαίρι». Ο Μιχάλης Βιολάρης, η Πόπη Αστεριάδη, η Αρλέτα, η Καίτη Χωματά, η Αλέκα Μαβίλη, ήταν οι φωνές που χρησιμοποίησε για να βγει ο νέος ήχος που ήθελε, και να ξεκινήσει ένα ολόκληρο ρεύμα που πρώτος ο ίδιος αποκάλεσε και πρότεινε στον Πατσιφά να το πουν, « Νέο Κύμα», μετάφραση από το γαλλικό Nouvelle Vague.
Μετά το Νέο Κύμα, ακολουθούν οι σημαντικοί δίσκοι του όπως οι τρεις «Ανθολογίες», το «Εκείνο το καλοκαίρι» (Α’ Βραβείο Μουσικής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1971) και η «Οδός Αριστοτέλους». Εκείνη την εποχή αρχίζει να μεταστρέφει τη μουσική του και την οδηγεί προς τα λαϊκά, με ένα όμως εντελώς δικό του φιλτραρισμένο ήχο, απεξαρτημένο από τους βαρείς «δρόμους» της Ανατολής. Έπαιξε ρόλο βέβαια και ο Τάκης Λαμπρόπουλος, ο έτερος πυλώνας του ελληνικού τραγουδιού, με τον οποίο υπέγραψε συμβόλαιο για την COLUMBIA. Γιώργος Ζαμπέτας, Βίκυ Μοσχολιού, Χάρις Αλεξίου, Ελενη Δήμου, Κώστας Κάραλης, Γιάννης Πάριος, Μανώλης Μητσιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Γιώργος Νταλάρας, Άλκηστις Πρωτοψάλτη («Έξοδος Κινδύνου), Τάνια Τσανακλίδου, ερμήνευσαν τραγούδια του, σε στίχους σπουδαίων στιχουργών όπως ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, Γιώργος Παπαστεφάνου, Κώστας Κωτούλας, Πυθαγόρας, Μάνος Ελευθερίου (το εμβληματικό τραγούδι «Μαρκίζα») αλλά και ποιητών όπως ο Βασίλης Ρώτας, ο Γιώργος Βυζιηνός, ο Νίκος Καββαδίας, ο Μίλτος Σαχτούρης.
Από τα πιο γνωστά τραγούδια του είναι: «Σαν με κοιτάς», «Οδός Αριστοτέλους», «Σπασμένο καράβι», «Μια φορά θυμάμαι μ’ αγαπούσες», «Μαρκίζα», «Είπα να φύγω», «Βροχή και σήμερα», «Θα με θυμηθείς», «Στην αλάνα», «Μια Κυριακή».
Έχει γράψει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο και μας θυμίζει τη μουσική που έκανε στην ταινία «Παύλος Μελάς». Ο δίσκος δεν είχε ευρεία αποδοχή, ωστόσο τον θεωρεί πολύ σπουδαίο. Και είναι. Αρκεί να θυμηθούμε τον θρήνο που τραγουδάει η Δήμητρα Γαλάνη για τον Παύλο Μελά: «Σε κλαίει λαός…», σε ποίηση Κωστή Παλαμά και σύνθεση Γιάννη Σπανού.
Συντελεστές εκπομπής
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης, σκηνοθεσία: Περικλής Κ. Ασπρούλιας, δημοσιογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Κολοβού, φωτογραφία: Στάθης Γκόβας, ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης, μοντάζ: Σταμάτης Μαργέτης, διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης.
